Sẵn sàng Chiến đấu

Jacob Doyle

Khi bão nhiệt đới Kristine đổ bộ vào Philippines vào cuối tháng 10 năm 2024, khoảng 7 triệu người trên khắp các vùng của cả nước đã bị ảnh hưởng. Hơn 150 người thiệt mạng, nhiều người khác bị thương hoặc phải di dời. Tác động của cơn bão nhiệt đới – còn được gọi là Trami – có thể đã nghiêm trọng hơn nữa nếu không có những nỗ lực của Lực lượng Vũ trang Công dân, thành phần dự bị của Quân đội Philippines (AFP), phối hợp với các binh sĩ tại ngũ và các tổ chức cứu trợ phi quân sự.

Các lực lượng dự bị trên khắp khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đóng vai trò sẵn sàng chiến đấu trong những thời điểm cấp thiết. Các quân nhân dự bị giữ vai trò thiết yếu trong những lĩnh vực then chốt – từ hỗ trợ viện trợ nhân đạo và ứng phó thảm họa (HADR), tham gia diễn tập quốc phòng, đến tăng cường khả năng răn đe trước các mối đe dọa từ các bên đối lập. 

Philippines: Trụ cột Phòng thủ

Lực lượng Vũ trang Công dân là thành phần lớn nhất của AFP. Không quân, Lục quân và Hải quân duy trì khoảng 1,2 triệu quân nhân dự bị, so với khoảng 150.000 binh sĩ tại ngũ tính đến năm 2023. Các quân nhân dự bị hỗ trợ các hoạt động của AFP như ứng phó thiên tai, phát triển kinh tế – xã hội và hỗ trợ quân sự trực tiếp. Chuyên gia tư vấn quốc phòng tại Manila ông Rosauro Angelo Rodriguez nói với DIỄN ĐÀN: “Về cơ bản, họ là trụ cột để mở rộng lực lượng vũ trang Philippines trong trường hợp xảy ra chiến tranh, xâm lược hoặc nổi loạn”.

Lực lượng dự bị là những người phản ứng đầu tiên thiết yếu trong các thảm họa thiên nhiên, phối hợp với chính quyền địa phương và các tổ chức phi chính phủ để cung cấp cứu trợ. Họ cũng hỗ trợ các dịch vụ thiết yếu nhằm bảo đảm hoạt động liên tục của cơ sở hạ tầng trọng yếu. Ông Rodriguez nói: “Cơ cấu này bảo đảm rằng lực lượng dự bị là một lực lượng linh hoạt, sẵn sàng sát cánh cùng các quân nhân tại ngũ bất cứ khi nào cần thiết”.

AFP đã ưu tiên hiện đại hóa lực lượng dự bị thông qua chương trình Re-Horizon 3, được hỗ trợ bằng ngân sách 875.000 tỷ đồng (35 tỷ đô la Mỹ) trong vòng một thập kỷ. Ông Rodriguez cho biết chương trình bao gồm đào tạo nâng cao cho các đơn vị Dự bị Sẵn sàng và Quân đoàn Huấn luyện Sĩ quan Dự bị, cũng như phát triển các kỹ năng chuyên biệt. Ông nói: “Họ đang tái thiết kế cách lực lượng dự bị tích hợp với lực lượng chính quy để bảo đảm sự phối hợp liền mạch trong quá trình huy động”.

Lực lượng Vũ trang Công dân đã tham gia cuộc diễn tập chung DAGIT-PA của AFP – viết tắt của “dagat-langit-lupa”, nghĩa là biển, trời và đất – vào tháng 11 năm 2024. Theo ABS-CBN News của Philippines, cuộc diễn tập có sự tham gia của các lực lượng trên bộ, trên không và trên biển, với hơn 3.000 binh sĩ tại ngũ và dự bị, tập trung vào các hoạt động chiếm đảo, phản công đổ bộ và phòng không.

Một tháng trước đó, ngay trước khi bão Kristine đổ bộ, lực lượng dự bị đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa tại tỉnh đảo Batanes như gia cố nhà cửa và bảo vệ các công trình. AFP cho biết: “Các sáng kiến về sự sẵn sàng ứng phó thiên tai của họ, được thực hiện phối hợp với các lực lượng vũ trang khác và người dân địa phương, cho thấy sự tận tâm của họ đối với các hoạt động HADR”.

Trong các cuộc diễn tập quốc phòng đa phương Salaknib và Balikatan vào các năm 2024 và 2025, các quân nhân dự bị thuộc Quân đội Hoa Kỳ đã chia sẻ các chiến lược huy động lực lượng với các đồng cấp thuộc Lực lượng Vũ trang Công dân, làm nổi bật vai trò của lực lượng dự bị trong việc thúc đẩy các mối quan hệ đối tác khu vực.

Singapore: Mô hình Phục vụ Toàn diện

Tại Singapore, quân nhân dự bị tham gia Chương trình Nghĩa vụ Quốc gia Sẵn sàng Tác chiến (ORNS) và được gọi là NSmen. Sau khi hoàn thành hai năm nghĩa vụ quốc gia toàn thời gian, nam công dân và thường trú nhân sẽ chuyển sang tình trạng NSmen cho đến năm 40 tuổi, hoặc 50 tuổi đối với sĩ quan hoặc những người có kỹ năng đặc biệt. Tính đến năm 2023, cơ cấu quốc phòng của Singapore bao gồm khoảng 51.000 quân nhân thực hiện nghĩa vụ quân sự toàn thời gian và 252.500 NSmen. Hệ thống này là trung tâm của chiến lược Quốc phòng Toàn diện của Singapore, được khởi động từ năm 1984, nhấn mạnh lực lượng bao gồm cả quân chính quy và quân dự bị.

Chu kỳ huấn luyện ORNS bảo đảm các NSmen luôn sẵn sàng, với số ngày gọi nhập ngũ hằng năm thường được giới hạn ở mức 40 ngày. Các buổi huấn luyện giúp làm mới kỹ năng và duy trì khả năng sẵn sàng tác chiến.

Ông Freddie Lim-Ng, Thiếu tá, phi công điều khiển tiêm kích F-15 thuộc Không quân Cộng hòa Singapore, nói với Bộ Quốc phòng Singapore: “Điều quan trọng là duy trì sự thuần thục trong công việc của chúng tôi để bảo đảm khả năng sẵn sàng chiến đấu. Tôi cố gắng tận dụng tối đa kinh nghiệm của mình để theo kịp các chuẩn mực tác chiến mới nhất. Bằng cách này, tôi sẽ sẵn sàng khi được huy động”.

Các NSmen cũng tham gia vào các cuộc tập trận song phương, chẳng hạn như Tiger Balm với Quân đội Hoa Kỳ và Trident với Lực lượng Quốc phòng Úc. 

Indonesia: Ứng phó với các Mối đe doạ Hiện đại

Lực lượng dự bị của Indonesia, Komponen Cadangan (Komcad), được thành lập vào năm 2021 với khoảng 3.100 quân nhân và hiện có hơn 9.000 thành viên. Mục tiêu chính của lực lượng này là tăng cường khả năng của quân đội trong việc đối phó với các mối đe dọa thông thường và phi truyền thống, bao gồm cả chiến tranh mạng.

Ông Khairul Fahmi, đồng sáng lập Viện Nghiên cứu An ninh và Chiến lược Indonesia, nói với DIỄN ĐÀN: “Komcad lấp đầy những khoảng trống trong khả năng sẵn sàng quốc phòng bằng cách cung cấp nguồn nhân lực bổ sung có thể được triển khai nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp”. Các tân binh trong độ tuổi từ 18 đến 35 phải trải qua ba tháng huấn luyện cơ bản, bao gồm rèn luyện thể lực, diễn tập chiến thuật và huấn luyện sử dụng vũ khí.

Komcad có thể được huy động trong các cuộc khủng hoảng, chẳng hạn như chiến tranh hoặc xâm lược, tương tự như lực lượng dự bị ở Philippines và Singapore, theo Chuẩn đô đốc Hải quân Indonesia Abdul Rivai Ras. Ông nói: “Trong thời bình, Komcad đóng góp vào hoạt động tình báo và giúp ngăn chặn các mối đe dọa phi vật lý như tấn công mạng”.

Lực lượng dự bị này cũng là một nhân tố chủ chốt trong phản ứng của Indonesia trước các thảm họa thiên nhiên, góp phần tăng cường khả năng phục hồi, với các hoạt động phù hợp với hợp tác đa phương tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Ấn Độ: Cách Tiếp cận Đa dạng

Các lực lượng dự bị của Ấn Độ đóng vai trò không thể thiếu trong chiến lược quốc phòng quốc gia, hỗ trợ lực lượng chính quy trong thời bình cũng như trong các tình huống khẩn cấp. Ví dụ, lực lượng Lãnh thổ (TA) hoạt động như một lực lượng tình nguyện bán thời gian, tham gia cứu trợ thiên tai và duy tu cơ sở hạ tầng đồng thời hỗ trợ Quân đội Ấn Độ trong các tình huống khẩn cấp quốc gia. Trung tá Quân đội Ấn Độ đã nghỉ hưu JS Sodhi nói với DIỄN ĐÀN: “Sĩ quan TA chỉ thực hiện nhiệm vụ trong hai tháng mỗi năm, trong khi vẫn tiếp tục công việc dân sự trong 10 tháng còn lại”.

Các đơn vị này thường được triển khai tại các khu vực xung đột để bảo đảm an ninh các tuyến liên lạc và hỗ trợ các chiến dịch chống nổi dậy. Vào tháng 7 năm 2024, lực lượng TA đã ứng phó với các vụ lở đất do mưa lớn kéo dài tại bang Kerala ở tây nam Ấn Độ. Họ phối hợp cùng các lực lượng của Lục quân, Hải quân và Lực lượng Ứng phó Thảm họa Quốc gia. 

Lực lượng TA bao gồm khoảng 43.000 quân nhân tuyến một, cùng với 160.000 quân nhân tuyến hai, trong đó có cả những người đã qua huấn luyện. Các lực lượng này bao gồm các đơn vị chuyên ngành — như vận tải, năng lượng, viễn thông và y tế — và các đơn vị phi chuyên ngành, như tiểu đoàn bộ binh và tiểu đoàn sinh thái, vốn được biên chế vào các trung đoàn.

Lực lượng Phòng vệ Dân sự và Vệ binh Nội địa của Ấn Độ cũng đóng góp vào quốc phòng quốc gia, tập trung vào quản lý thảm họa và an ninh nội địa. Với hơn 570.000 thành viên, Vệ binh Nội địa chủ yếu được huy động trong các tình huống khẩn cấp và bất ổn dân sự. Lực lượng Phòng vệ Dân sự cũng đã được điều động tham gia ứng phó với vụ lở đất ở Kerala.

Vào tháng 10 năm 2024, Hội nghị toàn Ấn lần thứ 14 về Phòng vệ Dân sự và Vệ binh Nội địa, tổ chức tại Gandhinagar, bang Gujarat, đã tập trung vào việc tăng cường vai trò của các lực lượng này trong quản lý thảm họa và thực thi pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động. 

New Zealand: “Tài sản Chiến lược”

Lực lượng dự bị là thành phần thiết yếu của Lực lượng Phòng vệ New Zealand (NZDF), cung cấp hỗ trợ chiến lược trong các chiến dịch quốc phòng và ứng phó khẩn cấp. Một người phát ngôn của NZDF nói với DIỄN ĐÀN rằng Lực lượng Dự bị là một phần không thể thiếu trong thế trận quốc phòng của quốc gia. Lực lượng dự bị mang đến chuyên môn dân sự trong các lĩnh vực như y tế, luật pháp và công nghệ thông tin, từ đó nâng cao tính linh hoạt và chiều sâu cho năng lực phòng vệ của New Zealand.

Người phát ngôn cho biết: “Lực lượng Dự bị cung cấp năng lực ứng phó tuyến đầu trong các trường hợp khẩn cấp dân sự tại địa phương và đóng vai trò là cầu nối lâu dài quan trọng với cộng đồng địa phương”.

Lực lượng dự bị cũng tham gia các cuộc tập trận quốc phòng trong nước và quốc tế. Đáng chú ý, Lực lượng Dự bị Quân đội tham gia cuộc tập trận Tauwharenīkau, một sự kiện huấn luyện thường niên được tổ chức tại New Zealand cùng với các quân nhân dự bị của Quân đội Úc. Bên cạnh các buổi huấn luyện định kỳ vào cuối tuần, các thành viên của Lực lượng Dự bị NZDF ngày càng tích cực tham gia các cuộc tập trận và khóa huấn luyện tại Úc theo Kế hoạch Anzac, một thỏa thuận nhằm tăng cường hợp tác quân sự giữa hai nước. Điều này phản ánh xu hướng hợp tác đa phương ngày càng gia tăng tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, khi các Đồng minh và Đối tác tăng cường quan hệ thông qua các hoạt động huấn luyện và diễn tập tác chiến chung.

Vai trò Thiết yếu

Trên khắp khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, các lực lượng dự bị đóng vai trò không thể thiếu trong việc duy trì quốc phòng và ổn định khu vực, giữa bối cảnh ngày càng xuất hiện nhiều thách thức như thiên tai và các mối đe dọa an ninh. Thông qua các chương trình huấn luyện tăng cường, hiện đại hóa và hợp tác đa phương, lực lượng dự bị tại các quốc gia như Ấn Độ, Indonesia, New Zealand, Philippines và Singapore đang trở nên linh hoạt hơn và được chuẩn bị tốt hơn để đối phó với các thách thức truyền thống và phi truyền thống. Khả năng phản ứng nhanh với các cuộc khủng hoảng — dù là quân sự hay nhân đạo — không chỉ củng cố khả năng phục hồi quốc gia mà còn tăng cường hợp tác khu vực, bảo đảm khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương luôn vững chắc và sẵn sàng trước các tình huống bất ngờ trong tương lai.

Phóng viên DIỄN ĐÀN Gusty Da Costa và Prateek Joshi đã đóng góp cho bài viết này.