Gần dịp kỷ niệm 80 năm độc lập, Indonesia mở rộng quan hệ an ninh với các Đồng minh và Đối tác

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Indonesia sẽ kỷ niệm 80 năm Hiến pháp vào tháng 8 năm 2025 trong bối cảnh hợp tác an ninh ngày càng gia tăng với Úc, Hoa Kỳ và các Đồng minh cùng Đối tác khác tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Thủ tướng Úc Anthony Albanese phát biểu vào giữa tháng 5 năm 2025 sau cuộc gặp với Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto tại Jakarta: “Việc tôi có mặt tại Indonesia là bởi không mối quan hệ nào quan trọng với Úc hơn mối quan hệ này”.

Theo hai nhà nghiên cứu Aisha Kusumasomantri và Benedicta Nathania thuộc tổ chức nghiên cứu Tình báo Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (ISI) có trụ sở tại Jakarta, Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng được ký giữa hai nước vào tháng 8 năm 2024 là “cam kết lớn nhất từ trước đến nay của Jakarta trong việc tăng cường hợp tác quốc phòng và giải quyết các thách thức an ninh chung”.

Đối với Indonesia, thỏa thuận này “mang tính lịch sử vì cho phép tổ chức các cuộc tập trận và hoạt động lực lượng chung trên lãnh thổ của nhau. Đối với Úc, thỏa thuận mang lại khả năng tiếp cận gần hơn đến các điểm nóng tiềm tàng như Biển Đông”, họ viết trong một bài đăng trên chuyên trang The Strategist của Viện Nghiên cứu Chính sách Chiến lược Úc vào tháng 3 năm 2025.

Theo Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Indonesia và Hoa Kỳ – hai quốc gia đã kỷ niệm 75 năm quan hệ ngoại giao vào tháng 11 năm 2024 – “có lợi ích chung bền vững trong một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương thịnh vượng, an toàn và dân chủ hơn”.

Tập trận Siêu Lá chắn Garuda là minh chứng rõ ràng cho cam kết chung đó. Cuộc tập trận này khởi đầu từ năm 2007 như một hoạt động song phương giữa quân đội Indonesia và Hoa Kỳ, và phát triển thành cuộc tập trận đa phương từ năm 2022. Phiên bản năm 2024 có sự tham gia của Úc, Canada, Pháp, Nhật Bản, New Zealand, Singapore, Hàn Quốc và Vương quốc Anh. Các quốc gia cử quan sát viên gồm Brazil, Brunei, Fiji, Đức, Ấn Độ, Malaysia, Hà Lan, Papua New Guinea (PNG), Philippines, Ả Rập Xê Út, Thái Lan và Vanuatu.

Theo Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Jakarta, danh sách các nước tham gia cho thấy hiệu quả của quan hệ đối tác Indonesia-Hoa Kỳ trong việc tăng cường ổn định khu vực và ủng hộ một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Tự do và Rộng mở.

Các hợp tác khác giữa Indonesia và Hoa Kỳ bao gồm chương trình Cope West, bắt đầu từ năm 1989, cho phép Không quân Indonesia và Không quân Thái Bình Dương Hoa Kỳ trao đổi chiến thuật và quy trình huấn luyện. Indonesia cũng hợp tác với Lực lượng Vệ binh Quốc gia Hawaii thông qua Chương trình Đối tác Nhà nước của Hoa Kỳ và tham gia các cuộc tập trận song phương và đa phương như Chương trình Hợp tác Đào tạo và Sẵn sàng Trên Biển và tập trận Vành đai Thái Bình Dương.

Theo các nhà phân tích, với chính sách đối ngoại “độc lập và chủ động”, Jakarta tìm cách cân bằng quan hệ đối tác trong khi vẫn duy trì quyền tự chủ chiến lược – điều thể hiện qua việc tham gia tích cực vào các cuộc tập trận đa phương.

Indonesia và Hoa Kỳ đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vào tháng 11 năm 2023 nhằm mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực chống khủng bố, an ninh mạng và nhận thức về miền hàng hải, đồng thời làm sâu sắc thêm hợp tác quốc phòng trong các lĩnh vực như y học quân sự, không gian và chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD).

DIỄN ĐÀN – tạp chí kỷ niệm 50 năm ngày thành lập vào năm 2025, đã nêu bật các hoạt động gắn kết của Indonesia với các Đồng minh và Đối tác trong suốt nhiều thập kỷ, bao gồm việc Jakarta:

• Tái khẳng định quan hệ quốc phòng với Malaysia vào tháng 4 năm 2025 trước các mối đe dọa chung từ khủng bố, cướp biển và tội phạm xuyên biên giới.
• Thắt chặt quan hệ với ngành công nghiệp quốc phòng Hàn Quốc, tập trung vào phát triển hàng không vũ trụ.
• Hợp tác với Việt Nam về một thỏa thuận vùng đặc quyền kinh tế nhằm giải quyết tranh chấp kéo dài liên quan đến các vùng biển chồng lấn và thể hiện mặt trận thống nhất chống lại các tuyên bố phi pháp và bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông.
• Tiến hành huấn luyện an ninh hàng hải với Philippines, Việt Nam và Hoa Kỳ.
• Thực hiện một sứ mệnh thiện chí với việc triển khai tàu bệnh viện của Hải quân Indonesia đến Fiji, Papua New Guinea, Quần đảo Solomon và Vanuatu.