Úc tăng cường hiện diện tại Quần đảo Solomon giữa căng thẳng địa chính trị

Peter Parson

Úc đang mở rộng các hoạt động tại Quần đảo Solomon thông qua hàng loạt sáng kiến về y tế, sức khỏe cộng đồng và an ninh hàng hải, tái khẳng định cam kết đối với ổn định khu vực trong bối cảnh các nỗ lực gia tăng ảnh hưởng của Bắc Kinh gây lo ngại.

Chương trình Hỗ trợ Ngành Y tế trị giá 1.825 tỷ đồng (73 triệu đô la Mỹ) kéo dài chín năm của Canberra đang củng cố năng lực của quốc đảo Thái Bình Dương này trong các lĩnh vực như kiểm soát sốt rét, sức khỏe bà mẹ và trẻ em, vệ sinh nguồn nước và điều kiện vệ sinh môi trường.

Theo Trung tâm Nghiên cứu và Giám sát Tiêm chủng Quốc gia Úc, vào tháng 3 năm 2025, một quan hệ đối tác nhiều năm trị giá 442,5 tỷ đồng (17,7 triệu đô la Mỹ) đã được khởi động nhằm tăng cường quản trị y tế lâm sàng và cơ sở hạ tầng y tế cấp tỉnh. Khoản đầu tư này sẽ hỗ trợ Bộ Y tế và Dịch vụ Y tế Quần đảo Solomon “trong nỗ lực thực hiện Kế hoạch Chiến lược Y tế Quốc gia 2022–2031 và tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tại quốc đảo này”, theo lời ông Rod Hilton, Cao ủy Úc.

Trong khi đó, Lực lượng Quốc phòng Úc (ADF) đã triển khai các đội y tế đến những bệnh viện vùng sâu vùng xa trong khuôn khổ Chiến dịch Render Safe. Tại Bệnh viện Helena Goldie ở Munda, một đội thuộc Tiểu đoàn Y tế số 2 đã điều trị cho bệnh nhân và huấn luyện các nhân viên y tế địa phương, bao gồm cả kỹ thuật phẫu thuật, theo báo cáo từ Bộ Quốc phòng Úc.

Tháng 2 năm 2025, Tàu Quốc phòng Úc Reliant đã cập cảng thủ đô Honiara của Quần đảo Solomon để bàn giao ba con tàu sẽ được trang bị làm tàu tuần tra cho Lực lượng Cảnh sát Quần đảo Solomon (RSIPF).

Các sáng kiến xây dựng năng lực cũng mở rộng sang lĩnh vực ứng phó khẩn cấp. Theo giới chức, cũng trong tháng 2, năm sĩ quan RSIPF đã trở thành huấn luyện viên sơ cứu được chứng nhận trong khuôn khổ sáng kiến do ADF và Chương trình Hỗ trợ Cảnh sát Quần đảo Solomon hỗ trợ.

Canberra cũng đã cam kết khoảng 250 tỷ đồng (10 triệu đô la Mỹ) thông qua sáng kiến “Quan hệ Đối tác vì một Khu vực Khỏe mạnh”, bao gồm 47,5 tỷ đồng (1,9 triệu đô la Mỹ) dành cho Hội Chữ thập đỏ Úc nhằm nâng cao năng lực ứng phó dịch bệnh trong cộng đồng tại Quần đảo Solomon và các quốc gia láng giềng.

Các đối tác khác trong khu vực cũng đang tăng cường hỗ trợ. New Zealand cùng tài trợ Liên minh Quản lý Khẩn cấp Quần đảo Thái Bình Dương với Úc để tổ chức các chương trình huấn luyện quản lý khẩn cấp và thiên tai khắp khu vực Thái Bình Dương, bao gồm cả Quần đảo Solomon, trong khi các khoản đầu tư của Nhật Bản bao gồm xe cứu thương, xe chữa cháy và thiết bị khẩn cấp khác cho các phòng khám cấp tỉnh.

Sự hỗ trợ rộng khắp của các Đồng minh và Đối tác trong khu vực tương phản với cách tiếp cận tập trung vào an ninh và cơ sở hạ tầng của Bắc Kinh. Theo thỏa thuận an ninh bí mật năm 2022 giữa hai quốc gia, Trung Quốc có thể triển khai lực lượng quân sự và cảnh sát tới Quần đảo Solomon — điều này đã làm dấy lên lo ngại trong khu vực. Trong khuôn khổ sáng kiến cơ sở hạ tầng Một Vành đai, Một Con đường (OBOR), Bắc Kinh cũng đang hậu thuẫn các dự án cải tạo cảng và khai thác mỏ, làm dấy lên cảnh báo rằng Quần đảo Solomon có thể bị mắc nợ, tổn hại môi trường và suy giảm chủ quyền.

Các nhà phân tích cảnh báo rằng các dự án OBOR thiếu minh bạch, không tham vấn địa phương và không có tính bền vững như các chương trình hợp tác do các Đồng minh và Đối tác như Úc hỗ trợ.

Peter Parson là cộng tác viên của DIỄN ĐÀN, hiện sống tại Hamilton, New Zealand.