Ấn Độ và Việt Nam mở rộng quan hệ quốc phòng trên bộ, trên biển và trên không

Mandeep Singh

Ấn Độ và Việt Nam đang củng cố quan hệ đối tác chiến lược của mình với hàng loạt hoạt động quốc phòng thể hiện sự hợp tác ngày càng sâu rộng trên các miền đất liền, biển và không gian. Những cam kết đa phương này nhấn mạnh các mối quan ngại chung về an ninh và cam kết chung đối với một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Tự do và Rộng mở.

Trọng tâm của mối quan hệ, được nâng cấp thành Đối tác Chiến lược Toàn diện vào năm 2016, là mục tiêu chiến lược chung nhằm cân bằng lại sự hung hăng ngày càng tăng của Trung Quốc, đặc biệt ở Biển Đông đang tranh chấp. Hà Nội và New Delhi đều ủng hộ việc tuân thủ các chuẩn mực quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), và ủng hộ quyền tự do hàng hải.

Ông Rahul Mishra, phó giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương thuộc Đại học Jawaharlal Nehru ở New Delhi, nói với DIỄN ĐÀN: “Ấn Độ và Việt Nam là hai trong số những quốc gia ủng hộ mạnh mẽ nhất trật tự quốc tế dựa trên luật lệ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, và mối quan hệ quốc phòng ngày càng phát triển của họ phản ánh sự đồng thuận này”. “Sự hợp tác của họ không chỉ mang tính chiến thuật; nó được thúc đẩy bởi các mối quan tâm chiến lược dài hạn về cân bằng khu vực.”

Vào cuối tháng 4 năm 2025, Hà Nội đã tổ chức cuộc Tham vấn Sĩ quan Tham mưu Quân đội Việt Nam-Ấn Độ lần thứ tư, nơi hai bên tái khẳng định cam kết tăng cường quan hệ giữa hai quân đội. Theo báo Quân đội Nhân dân, Trung tướng Nguyễn Quang Ngọc của Quân đội Nhân dân Việt Nam nhấn mạnh sự hợp tác mở rộng, đặc biệt trong gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, huấn luyện và giáo dục chung. Thiếu tướng Akaash Johar của Quân đội Ấn Độ, người dẫn đầu phái đoàn, cam kết phối hợp chặt chẽ với Việt Nam.

Một trong những hoạt động hợp tác giữa hai lực lượng là cuộc Diễn tập Song phương Quân đội Việt Nam-Ấn Độ thường niên, tập trung vào các chiến dịch gìn giữ hòa bình.

Quan hệ an ninh hàng hải ngày càng phát triển giữa hai quốc gia cũng được thể hiện rõ vào tháng 2 năm 2025, khi các tàu Hải quân Ấn Độ INS Sujata và ICGS Veera ghé thăm tỉnh Khánh Hòa của Việt Nam để tham gia diễn tập chung, thăm cảng và giao lưu văn hóa nhằm xây dựng lòng tin và khả năng phối hợp tác chiến.

Ông Mishra nói: “Hợp tác hải quân, bao gồm tuần tra chung và chia sẻ nhận thức về miền hàng hải, đóng vai trò là một rào cản đáng tin cậy đối với sự gây hấn của Trung Quốc”.

Trong một bước phát triển quan trọng khác, các quân nhân Không quân Ấn Độ đang huấn luyện kỹ thuật viên Việt Nam trong việc bảo trì và vận hành máy bay vận tải C-295M, qua đó nâng cao khả năng tương tác, theo trang web Indian Defence Research Wing. Là nước vận hành dòng máy bay này nhiều nhất thế giới, Ấn Độ đang hướng đến trở thành trung tâm khu vực về bảo trì và đại tu, mang lại lợi ích chiến lược và kinh tế cho Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á khác.

Đầu tháng 4 năm 2025, một phái đoàn Không quân Ấn Độ do Đại tá Sandeep Singh dẫn đầu đã thăm Trung đoàn Không quân 916 của Việt Nam để thảo luận về các chủ đề như huấn luyện, tìm kiếm và cứu nạn. Ông Singh cũng kêu gọi nâng cấp đồng bộ năng lực lực lượng trực thăng, theo báo Quân đội Nhân dân.

Việt Nam đang hoàn tất một thỏa thuận trị giá 17.500 tỷ đồng (700 triệu đô la Mỹ) để mua hệ thống tên lửa hành trình siêu thanh BrahMos, do Tổ chức Nghiên cứu và Phát triển Quốc phòng Ấn Độ phát triển. Theo tạp chí India Today, hệ thống này có thể được triển khai từ máy bay chiến đấu và các bệ phóng ven biển, giúp nâng cao đáng kể năng lực răn đe trên biển của Việt Nam.

Thương vụ này là một phần trong nỗ lực đa dạng hóa quan hệ đối tác quốc phòng của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh các lệnh trừng phạt toàn cầu áp đặt lên vũ khí Nga do cuộc chiến của Moscow tại Ukraine. Theo trang Global Defense News, Ấn Độ cũng hỗ trợ hiện đại hóa quân đội Việt Nam thông qua các khoản tín dụng mua tàu tuần tra, tặng tàu hộ tống tên lửa INS Kirpan của Hải quân Ấn Độ, và huấn luyện trên các nền tảng như máy bay chiến đấu và tàu ngầm.

Ông Mishra nói: “Việc Việt Nam quan tâm đến BrahMos cho thấy mong muốn hiện đại hóa lực lượng đồng thời giảm phụ thuộc vào vũ khí Nga”. “Khi được hoàn tất, thỏa thuận này không chỉ củng cố thế trận quốc phòng của Việt Nam mà còn nâng cao vị thế của Ấn Độ như một nhà xuất khẩu quốc phòng đáng tin cậy”.

Mandeep Singh là một cộng tác viên của DIỄN ĐÀN đưa tin từ New Delhi, Ấn Độ.