Hợp tác quân sự mở rộng củng cố quan hệ an ninh Indonesia-Hoa Kỳ

Gusty Da Costa

Indonesia và Hoa Kỳ đang tăng cường hợp tác quốc phòng thông qua chuỗi tập trận quân sự chung và các sáng kiến chiến lược ngày càng mở rộng, qua đó khẳng định cam kết chung đối với an ninh khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Các hoạt động và sáng kiến như Siêu Lá chắn Garuda, Chương trình Hợp tác Đào tạo và Sẵn sàng Trên Biển, Vành đai Thái Bình Dương và Đối tác Thái Bình Dương đã nâng cao đáng kể khả năng tương tác giữa Lực lượng Vũ trang Quốc gia Indonesia (TNI) và quân đội Hoa Kỳ.

Theo Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, quan hệ an ninh lâu dài giữa hai nước đã mở rộng sang các lĩnh vực chống khủng bố, an ninh hàng hải, hoạt động gìn giữ hòa bình, cũng như hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa (HADR). Việc mở rộng này phản ánh sự tương đồng ngày càng tăng trong chiến lược của Jakarta và Washington.

Siêu Lá chắn Garuda, một cuộc tập trận trọng điểm trong hợp tác quốc phòng song phương, đã phát triển thành một sự kiện đa quốc gia lớn. Phiên bản năm 2024 tại Indonesia có sự tham gia của 4.500 binh sĩ đến từ Úc, Canada, Indonesia, Nhật Bản, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ. Các chuyên gia nhận định quy mô của những cuộc tập trận như vậy đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao khả năng sẵn sàng tác chiến chung.

Nhà phân tích Beni Sukadis từ Viện Nghiên cứu Quốc phòng và Chiến lược Indonesia nói với DIỄN ĐÀN: “Việc gia tăng hợp tác giữa TNI và quân đội Hoa Kỳ đã khiến mối quan hệ giữa hai nước trở nên mạnh mẽ và vững chắc hơn trong những năm gần đây”.

Từ góc độ chiến lược, các cuộc tập trận giúp TNI nâng cao khả năng phối hợp trong các chiến dịch phức tạp. Ông Sukadis nói thêm: “Huấn luyện chung thường xuyên giữa hai nước giúp nâng cao năng lực của binh sĩ TNI trong các khía cạnh chiến thuật và hoạt động thực địa”. “Đặc biệt là về cách phối hợp, chỉ huy và kiểm soát giữa các đơn vị hoặc lực lượng khác nhau”.

Nhà phân tích Pudji Astuti thuộc Bộ Quốc phòng Indonesia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tích hợp các mối đe dọa và công nghệ mới vào hợp tác quân sự. Bà Astuti nói với DIỄN ĐÀN rằng trong các miền không gian và mạng, trí tuệ nhân tạo, máy bay không người lái và “khả năng sử dụng vũ khí laser là những yếu tố không thể bỏ qua”.

Ngoài việc nâng cao sự sẵn sàng chiến đấu, các cuộc tập trận như Siêu Lá chắn Garuda còn phù hợp với các mục tiêu quốc phòng và ngoại giao rộng lớn hơn của Indonesia. Theo chính sách đối ngoại “tự do và chủ động” của mình, Jakarta tìm cách cân bằng quan hệ đối tác đồng thời duy trì quyền tự chủ chiến lược. Bà Sukadis cho biết việc tham gia các cuộc diễn tập đa phương thể hiện nguyên tắc hợp tác của Indonesia trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị.

Hợp tác quốc phòng Indonesia-Hoa Kỳ tiếp tục tập trung vào các thách thức khu vực quan trọng. An ninh hàng hải là ưu tiên hàng đầu, do Indonesia có địa lý quần đảo rộng lớn và sự cạnh tranh chiến lược ngày càng gia tăng ở Biển Đông. Ngoài ra, HADR và chống khủng bố cũng là những lĩnh vực hợp tác quan trọng.

Bà Sukadis cho biết việc nâng cao năng lực của TNI thông qua huấn luyện và mua sắm các trang thiết bị hiện đại – như radar, máy bay không người lái và tàu cao tốc – là trọng tâm trong chương trình quốc phòng của quốc gia này.

Bà Astuti cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc củng cố năng lực phòng thủ trên biển và trên không của Indonesia. Bà nói: “Chúng tôi vẫn cần một Lực lượng Tuần duyên chuyên trách thay vì 13 cơ quan khác nhau cùng quản lý an ninh hàng hải để hỗ trợ Hải quân”.

Dù gặp phải những hạn chế về tài chính, bà Astuti cho rằng các quan hệ đối tác chiến lược, chẳng hạn như với Hoa Kỳ, sẽ giúp Indonesia tăng cường năng lực quốc phòng mà không cần gia tăng đáng kể chi tiêu.

Gusty Da Costa là cộng tác viên DIỄN ĐÀN thường trực tại Jakarta, Indonesia.