Úc, Nhật Bản tăng cường an ninh thông qua đổi mới công nghệ lưỡng dụng

Peter Parson

Khi căng thẳng địa chính trị gia tăng trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Úc và Nhật Bản đang thắt chặt quan hệ quốc phòng và kinh tế thông qua phát triển các công nghệ lưỡng dụng – những đổi mới có thể được ứng dụng cả trong lĩnh vực dân sự lẫn quân sự.

Ông Guy Boekenstein, nghiên cứu viên không thường trú tại Trung tâm Nghiên cứu Hoa Kỳ thuộc Đại học Sydney, Úc, nhận định: “Quan hệ quốc phòng giữa Nhật Bản và Úc, cũng như sự phát triển của nền công nghiệp quốc phòng trong các nước đồng minh, có tiềm năng được củng cố đáng kể thông qua thử nghiệm công nghệ lưỡng dụng và hợp tác với khu vực tư nhân”.

Ông Boekenstein nói với DIỄN ĐÀN: “Hợp tác trong những lĩnh vực này không chỉ tăng cường an ninh quốc gia mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vị thế công nghệ và sự ổn định khu vực”.

An ninh mạng, công nghệ không gian và hệ thống tự động là những lĩnh vực mà Canberra và Tokyo đang tận dụng để phát triển hợp tác.

An ninh mạng từ lâu đã là trọng tâm hợp tác giữa hai nước, với năm cuộc Đối thoại Chính sách An ninh mạng được tổ chức từ năm 2015. Cuộc đối thoại gần nhất diễn ra vào tháng 12 năm 2023 tại Tokyo và được tái khẳng định vào tháng 9 năm 2024 tại cuộc tham vấn lần thứ 11 giữa các bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao hai nước như một nền tảng để “tăng cường hợp tác an ninh thông tin, bao gồm mở rộng thảo luận về chia sẻ thông tin mật”. Cuộc tham vấn cũng khởi động Sáng kiến Phát triển Kỹ thuật số Thái Bình Dương nhằm nâng cao cơ sở hạ tầng số ở các quốc gia Thái Bình Dương, tập trung vào cáp ngầm, trung tâm dữ liệu và an ninh mạng.

Năm 2024, quân nhân Úc và Nhật Bản đã cùng các đồng nghiệp Hoa Kỳ tham gia cuộc tập trận Blue Spectrum tại Sydney và Ichigaya, Nhật Bản, để đối phó với các mối đe dọa mạng giả định.

Trong khu vực tư nhân, hợp tác an ninh mạng giữa Úc và Nhật Bản gần đây đã được củng cố thông qua một thỏa thuận kéo dài nhiều năm nhằm mở rộng bảo hiểm an ninh mạng tại Úc. Quan hệ đối tác giữa Công ty Bảo hiểm Giải pháp Liên minh Úc và Công ty Bảo hiểm Mitsui Sumitomo của Nhật Bản sẽ giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ nâng cao khả năng phục hồi trước các mối đe dọa mạng trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Hợp tác trong miền không gian cũng đang phát triển, với việc Úc dự kiến cung cấp địa điểm hạ cánh cho sứ mệnh Thám hiểm Mặt trăng Sao Hỏa của Nhật Bản, dự kiến thực hiện vào năm 2026 nhằm thu thập mẫu từ Phobos, một trong những vệ tinh của Sao Hỏa. Trước đó, vào tháng 12 năm 2020, khoang chứa mẫu vật của tàu vũ trụ Hayabusa2 của Nhật Bản đã hạ cánh thành công tại Nam Úc. Điều này diễn ra chỉ vài tháng sau khi Cơ quan Vũ trụ Úc và Cơ quan Thám hiểm Vũ trụ Nhật Bản đạt thỏa thuận tăng cường hợp tác, tập trung vào công nghệ, ứng dụng, giáo dục và quảng bá phục vụ mục tiêu thám hiểm hòa bình.

Các sáng kiến không gian trong khu vực tư nhân cũng đang mở rộng. Vào tháng 11 năm 2024, công ty khởi nghiệp Arlula có trụ sở tại Sydney đã công bố thỏa thuận kéo dài nhiều năm với tập đoàn NTT Data của Nhật Bản để quản lý dữ liệu và hình ảnh vệ tinh cho chính phủ Nhật Bản.

Trong lĩnh vực hệ thống tự động dưới biển, Cơ quan Mua sắm, Công nghệ và Hậu cần Nhật Bản cùng Nhóm Khoa học và Công nghệ Quốc phòng Úc đã đồng ý tiến hành nghiên cứu chung vào đầu năm 2024. Theo Bộ Quốc phòng Úc, mục tiêu chính là phát triển công nghệ truyền thông âm thanh dưới nước giúp các phương tiện không người lái có thể phối hợp một cách liền mạch.

Theo báo Nikkei Asia của Nhật Bản, vào cuối năm 2023, Úc và Nhật Bản cũng đã đồng ý hợp tác với Hoa Kỳ để phát triển máy bay không người lái chiến đấu thế hệ mới.

Ông Boekenstein cho biết, bằng cách tập trung vào công nghệ lưỡng dụng, Úc và Nhật Bản “có thể thúc đẩy đổi mới sáng tạo giúp tăng cường năng lực quốc phòng đồng thời mang lại lợi ích cho các ngành công nghiệp dân sự của họ”.

Ông nhấn mạnh rằng “sự kết hợp giữa quốc phòng và ngành công nghiệp tư nhân ở cả hai nước sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình bối cảnh địa chính trị đang thay đổi, đặc biệt là ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”.

Peter Parson là cộng tác viên của DIỄN ĐÀN, hiện sống tại Hamilton, New Zealand.