Thỏa thuận Vùng đặc quyền kinh tế Indonesia-Việt Nam tuân thủ luật pháp quốc tế, gửi thông điệp tới Trung Quốc

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Lãnh đạo Indonesia và Việt Nam cho biết hai nước dự kiến sẽ chính thức đạt được thỏa thuận về ranh giới Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) vào năm 2025. Động thái này không chỉ giải quyết tranh chấp lâu dài về các vùng biển chồng lấn mà còn thể hiện lập trường thống nhất nhằm phản đối các yêu sách phi pháp và bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông.

Các ranh giới mà Hà Nội và Jakarta đã thống nhất thuộc khu vực mà Bắc Kinh đơn phương tuyên bố chủ quyền trên biển – tuyến giao thương quan trọng với hàng triệu tỷ đồng mỗi năm. Trung Quốc thường xuyên tuyên bố chủ quyền đối với vùng biển thuộc EEZ của các nước khác, khu vực thường kéo dài 200 hải lý tính từ đường cơ sở, nơi quốc gia ven biển có quyền khai thác tài nguyên biển độc quyền.

Trong nhiều thập kỷ, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã sử dụng biện pháp cưỡng ép và vũ lực đối với các nước láng giềng như Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam để theo đuổi tham vọng hàng hải tại các vùng biển tranh chấp. Trung Quốc tiếp tục phớt lờ phán quyết của tòa án quốc tế năm 2016, vốn tuyên bố các yêu sách lãnh thổ của nước này là vô hiệu, dù Bắc Kinh là một bên ký kết Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) và có nghĩa vụ tuân thủ các quy định của hiệp ước này.

Theo các nhà phân tích, thoả thuận về vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) giữa Indonesia và Việt Nam cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của luật pháp quốc tế và tính hữu ích của việc giải quyết hòa bình các tranh chấp khu vực.

Bà Bích Trần, nghiên cứu viên tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington D.C., viết trên tạp chí Diễn đàn Đông Á năm 2023: “Đối với Indonesia và Việt Nam, việc duy trì UNCLOS rất quan trọng vì điều này cho phép họ khẳng định quyền hàng hải chủ quyền quốc tế và bảo vệ các lợi ích hàng hải của mình”.

Hai nước đã đạt được thỏa thuận sơ bộ vào cuối năm 2022, nhưng cần sự phê chuẩn của cơ quan lập pháp mỗi nước trước khi có hiệu lực. Việc phê chuẩn dự kiến diễn ra vào năm 2025, trùng với thời điểm Hà Nội và Jakarta nâng cấp quan hệ song phương lên mức Đối tác chiến lược toàn diện.

Theo Thông tấn xã Việt Nam, việc nâng cấp này sẽ tăng cường hợp tác về văn hóa, khoa học, kinh tế, an ninh và quốc phòng. Hai nước cũng thống nhất thúc đẩy chia sẻ thông tin, phối hợp tìm kiếm cứu nạn, phát triển công nghiệp quốc phòng, cũng như tổ chức các cuộc diễn tập quân sự và tuần tra chung.

Indonesia và Việt Nam cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì ổn định, bảo đảm tự do hàng hải và tự do bay qua ở Biển Đông, tránh đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, tuân thủ UNCLOS và kiềm chế các hành động có thể làm tổn hại hòa bình khu vực.

Việt Nam cũng đã nâng cấp quan hệ ngoại giao với Singapore vào tháng 3 năm 2025 và với New Zealand vào tháng trước đó. Trước đó, kể từ năm 2022, Việt Nam đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Úc, Nhật Bản, Malaysia, Hàn Quốc và Hoa Kỳ.

Trong khi đó, quan chức Philippines và Việt Nam cho biết hai nước sẵn sàng đàm phán về các vùng chồng lấn trên thềm lục địa ở Biển Đông. Ông Jonathan Malaya, Phó tổng thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Philippines, phát biểu vào tháng 7 năm 2024 trên báo The Philippine Star: “Cả Philippines và Việt Nam đều đồng ý rằng cách tiến về phía trước… là đối thoại và tham vấn”.