Các cuộc tuần tra, hành động gây hấn của Trung Quốc không thể đe dọa các quốc gia có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Các quốc gia ven Biển Đông không chịu khuất phục trước những nỗ lực ngày càng dai dẳng của Bắc Kinh nhằm phá hoại các tuyên bố chủ quyền hợp pháp của họ. Bất chấp các mối đe dọa và động thái gây hấn của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), hoạt động đánh bắt cá, tuần tra an ninh và thăm dò ngoài khơi vẫn tiếp tục diễn ra trong năm 2024.

Đây là kết luận của một phân tích dựa trên thông tin theo dõi tàu bằng Hệ thống Định vị Toàn cầu (GPS) nhằm phát hiện các hoạt động di chuyển của tàu trên toàn thế giới. Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), một tổ chức nghiên cứu độc lập có trụ sở tại Hoa Kỳ, đã xem xét dữ liệu Hệ thống nhận dạng tự động (AIS) được thu thập tại sáu khu vực tranh chấp trên Biển Đông trong khuôn khổ Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI).

Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền đối với phần lớn Biển Đông, phớt lờ phán quyết của tòa án quốc tế năm 2016 đã bác bỏ yêu sách này, đồng thời bất chấp các tuyên bố chủ quyền chồng lấn của Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam. Phần lớn các cuộc tuần tra của ĐCSTQ diễn ra trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các quốc gia khác.

Nghiên cứu đã xem xét số ngày tàu của ĐCSTQ tuần tra tại bãi cạn Luconia, bãi cạn Sabina, bãi cạn Scarborough, Bãi Cỏ Mây, đảo Thị Tứ và khu vực phía nam bãi Tư Chính.

Theo nghiên cứu, trong năm 2024, số ngày tuần tra của ĐCSTQ tại các khu vực này lên tới 1.939 ngày tàu, tăng so với 1.652 ngày tàu của năm trước. Số lượng tuần tra đã tăng tại năm trong số sáu khu vực, ngoại trừ Bãi Cỏ Mây. Lãnh đạo Philippines và Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận giảm căng thẳng tại bãi cạn này vào tháng 7 năm 2024, sau khi các tàu của Hải cảnh Trung Quốc chặn các tàu Philippines làm nhiệm vụ tiếp tế cho các binh sĩ Philippines đóng quân tại đây vào tháng 6. Trong vụ việc này, binh lính Hải cảnh Trung Quốc được trang bị dao và rìu đã làm bị thương binh sĩ Philippines và làm hư hại xuồng cao su của họ.

Sau đó, hoạt động của ĐCSTQ gia tăng tại bãi cạn Sabina, cũng thuộc quần đảo Trường Sa và nằm về phía tây đảo Palawan của Philippines. Theo CNN, các tàu Hải cảnh Trung Quốc đã đâm và phun vòi rồng vào tàu Philippines tại bãi cạn này vào tháng 8 năm 2024.

ĐCSTQ đã sử dụng các căn cứ trên đảo nhân tạo và lực lượng Cảnh sát biển để tiến hành các cuộc tuần tra ở Biển Đông, với tần suất tăng mạnh từ giữa năm 2023 và bùng nổ vào năm 2024, theo Viện Quincy về Trách nhiệm Nhà nước, một tổ chức có trụ sở tại Washington, D.C., báo cáo vào tháng 2 năm 2025.

Những hành động xâm phạm và đe dọa của Bắc Kinh vẫn tiếp diễn. Theo hãng tin The Associated Press (AP), một máy bay trực thăng của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã bay sát trong phạm vi 3 mét so với một máy bay của Cục Nghề cá Philippines trên vùng trời bãi cạn Scarborough vào giữa tháng 2 năm 2025, buộc phi công Philippines phải cảnh báo: “Anh đang bay quá gần, điều này rất nguy hiểm”.

Theo đài ABC của Úc, sự việc xảy ra chỉ vài ngày sau khi một máy bay chiến đấu của PLA bắn pháo sáng chặn đầu máy bay của Không quân Hoàng gia Úc trong không phận quốc tế trên Biển Đông. Giới chức quốc phòng Úc gọi hành động này là “nguy hiểm và thiếu chuyên nghiệp” và đã gửi công hàm phản đối đến Bắc Kinh.

Trong khi đó, theo trang tin Philstar.com đưa tin vào tháng 2, các tàu của Hải cảnh Trung Quốc vẫn duy trì sự hiện diện trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines từ tháng 1 năm 2025.

Các hành động gây hấn của ĐCSTQ và những tuyên bố chủ quyền rộng khắp của Bắc Kinh đã gây lo ngại cho các quốc gia láng giềng cũng như các nước khác vốn nhận thức được tầm quan trọng quốc tế của Biển Đông. Hơn 75 triệu tỷ đồng (3 nghìn tỷ đô la Mỹ) hàng hóa thương mại được vận chuyển qua vùng biển này mỗi năm, và việc kiểm soát các tuyến đường biển, các điểm nút quan trọng có ý nghĩa thiết yếu đối với an ninh khu vực.

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim nói với AP sau khi Bắc Kinh phản đối Malaysia thăm dò dầu khí vào tháng 9 năm 2024: “Họ tuyên bố rằng chúng tôi đang xâm phạm lãnh thổ của họ”. “Điều đó không đúng. Chúng tôi phủ nhận, nói rằng đây là lãnh thổ của chúng tôi”.