Indonesia tăng cường phòng thủ tuyến đầu trước các mối đe dọa hàng hải
Gusty Da Costa
Indonesia đang củng cố cơ sở hạ tầng an ninh hàng hải trên các đảo ngoài khơi quan trọng trong bối cảnh căng thẳng khu vực gia tăng. Quần đảo Natuna và đảo Rote, hai địa điểm có vị trí chiến lược, đang đi đầu trong sáng kiến này, thể hiện cam kết của Jakarta trong việc bảo vệ biên giới quốc gia và duy trì ổn định ở các vùng biển tranh chấp.
Ông Teuku Rezasyah, giảng viên quan hệ quốc tế tại Đại học Padjadjaran, nói với DIỄN ĐÀN: “Cơ sở hạ tầng an ninh trên các đảo ngoài khơi của Indonesia, như Natuna và Rote, phản ánh nỗ lực của đất nước trong việc duy trì chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ”.
Quần đảo Natuna, thuộc tỉnh Quần đảo Riau của Indonesia, nằm giữa Borneo và bán đảo Malaysia, gần rìa phía nam vùng biển tranh chấp trên Biển Đông và gần các tuyến vận tải biển quan trọng cũng như các khu vực giàu tài nguyên. Kể từ năm 2020, Hải quân Indonesia (TNI-AL) đã liên tục triển khai các tàu khu trục nhỏ và tàu hộ tống xung quanh quần đảo này, ông Felix Chang, nghiên cứu viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, viết trong một báo cáo của tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Hoa Kỳ vào tháng 7 năm 2024.
Vào tháng 10 năm 2024, các tàu tuần tra Indonesia đã đẩy lùi các tàu Hải cảnh Trung Quốc can thiệp vào cuộc khảo sát địa chấn gần Natuna, cho thấy tầm quan trọng của sự hiện diện hải quân mạnh mẽ. Chuyên gia hàng hải Marcellus Hakeng Jayawibawa nói với DIỄN ĐÀN: “Những hòn đảo này là tuyến phòng thủ đầu tiên bảo vệ chủ quyền của đất nước”.
Hiện tại, Indonesia đang xây dựng một căn cứ hỗ trợ tàu ngầm tại Natuna nhằm tăng cường năng lực của TNI-AL trong việc thực hiện các cuộc tuần tra tàu ngầm thường xuyên và kéo dài hơn trên Biển Đông. Ngoài ra, theo ông Chang, TNI-AL gần đây đã thành lập Nhóm Chiến đấu Hải quân Hạm đội số 1 tại Ranai, Natuna, nhằm điều phối các dịch vụ hỗ trợ cho các tàu chiến đóng quân tại địa phương và các tàu được triển khai đến khu vực này.
Trong khi đó, ông Rezasyah lưu ý rằng căn cứ hải quân tại Ranai đã được trang bị tàu tuần tra và radar giám sát.
Đảo Rote, nằm gần Úc và Timor-Leste, có ý nghĩa quan trọng trong việc giám sát biên giới hàng hải phía nam của quần đảo Indonesia. Căn cứ hải quân tại Rote “đóng vai trò là trung tâm điều phối cho các chiến dịch quân sự, giám sát hàng hải và thực thi pháp luật”, ông Jayawibawa cho biết.
Năng lực giám sát được nâng cao nhờ sự hợp tác giữa Cơ quan An ninh Hàng hải Indonesia và ngư dân địa phương, những người tham gia vào hệ thống báo cáo dựa vào cộng đồng. Ông nói: “Điều này không chỉ cải thiện giám sát mà còn củng cố mối quan hệ giữa chính phủ và các cộng đồng ở khu vực biên giới”.
Hệ thống radar giám sát mà Indonesia triển khai để theo dõi Biển Sulawesi, eo biển Malacca và eo biển Moluccas là một phần của Hệ thống Giám sát Hàng hải Tích hợp (IMSS), bao gồm mạng lưới radar ven biển, camera và hệ thống dữ liệu. Được Hoa Kỳ tài trợ một phần, IMSS đã cho thấy hiệu quả trong việc phát hiện tàu nước ngoài xâm nhập trái phép. Theo Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Jakarta, IMSS đóng vai trò “quan trọng trong việc chống cướp biển, đánh bắt cá trái phép, buôn lậu và khủng bố trong và xung quanh biên giới hàng hải của Indonesia”.
Căn cứ hải quân tại Ranai là một trong những căn cứ chính của Indonesia gần biên giới phía đông của eo biển Malacca, một trong những tuyến vận tải biển nhộn nhịp nhất thế giới.
Theo ông Jayawibawa, các tiến bộ công nghệ khác cũng đang nâng cao an ninh hàng hải trong khu vực. Indonesia đang áp dụng giám sát bằng máy bay không người lái và theo dõi qua vệ tinh để tăng cường giám sát tại các khu vực xa xôi. “Máy bay không người lái cho phép giám sát rộng hơn và hiệu quả hơn”, ông nói, đồng thời nhấn mạnh rằng các hệ thống không người lái này cải thiện đáng kể thời gian phản ứng trước các hoạt động bất hợp pháp.
Ngoài ra, ông cho biết, quản lý biên giới hàng hải cũng được hỗ trợ thông qua các thỏa thuận với các nước láng giềng như Úc, Malaysia và Việt Nam.
Ông Jayawibawa nói: “Các cuộc diễn tập quân sự chung thường xuyên được tổ chức nhằm nâng cao năng lực ứng phó với các mối đe dọa an ninh hàng hải như buôn lậu ma túy, buôn người và các mối đe dọa từ các tổ chức phi nhà nước”. “Các nỗ lực ngoại giao cũng được thực hiện để ngăn chặn leo thang xung đột ở các khu vực tranh chấp, đặc biệt là tại Biển Bắc Natuna”.
Gusty Da Costa là cộng tác viên DIỄN ĐÀN thường trực tại Jakarta, Indonesia.
