Philippines phê chuẩn hiệp ước tiếp cận quốc phòng mang tính bước ngoặt với Nhật Bản

Reuters
Vào giữa tháng 12 năm 2024, Thượng viện Philippines đã phê chuẩn thỏa thuận tiếp cận đối ứng (RAA) với Nhật Bản, cho phép lực lượng quân đội của hai quốc gia triển khai trên lãnh thổ của nhau khi cả hai cùng đối phó với những hành động ngày càng quyết đoán của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa).
Đây là thỏa thuận RAA đầu tiên mà Nhật Bản ký với một quốc gia châu Á khác, với mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập cảnh của thiết bị và binh lính phục vụ huấn luyện chiến đấu và ứng phó với thiên tai, đồng thời tăng cường hợp tác an ninh giữa Manila và Tokyo.
Thỏa thuận này do các Bộ trưởng Quốc phòng và Ngoại giao của mỗi quốc gia ký kết vào tháng 7 năm 2024 và đã được Thượng viện Philippines bỏ phiếu nhất trí phê chuẩn.
Nhật Bản và Philippines, những đồng minh lâu năm của Hoa Kỳ, đã có lập trường cứng rắn chống lại một CHND Trung Hoa ngày càng hung hăng ở Biển Hoa Đông và Biển Đông. Các nước này cũng đã lên tiếng lo ngại về căng thẳng ở Eo biển Đài Loan, nơi nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình đã đe dọa sẽ sáp nhập Đài Loan tự trị bằng vũ lực.
Bắc Kinh tùy tiện tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông, một tuyến đường quan trọng cho thương mại toàn cầu, và tiếp tục thách thức phán quyết năm 2016 của tòa án quốc tế bác bỏ các tuyên bố lãnh thổ đó. Các thủy thủ đoàn của CHND Trung Hoa đã quấy rối, chặn và đâm vào các tàu dân sự và quân sự hoạt động hợp pháp trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các quốc gia khác có tuyên bố chủ quyền, bao gồm Malaysia, Philippines và Việt Nam.
Trong khi đó, tại Biển Hoa Đông, Tokyo đã lên án các cuộc xâm nhập lãnh thổ thường xuyên của các tàu CHND Trung Hoa xung quanh quần đảo Senkaku do Nhật Bản kiểm soát.
Thỏa thuận RAA mở đường cho nhiều hoạt động hợp tác an ninh song phương và đa phương hơn, chẳng hạn như việc Nhật Bản tham gia đầy đủ vào cuộc tập trận Balikatan, một cuộc tập trận giữa Philippines và Hoa Kỳ được tổ chức hằng năm tại Philippines. Trước đây, quân đội Nhật Bản chỉ tham gia với tư cách là quan sát viên. Hiệp ước này cũng kêu gọi các cuộc tuần tra Biển Đông trong phạm vi EEZ của Philippines.
Theo các nhà phân tích, thỏa thuận này cho phép các đơn vị tên lửa đất đối hạm của Nhật Bản được huấn luyện với các vũ khí của Hoa Kỳ như Hệ thống Tên lửa Pháo binh Cơ động Cao và các hệ thống tên lửa tầm trung trên đảo Luzon của Philippines. Thỏa thuận này cũng cho phép Lữ đoàn Triển khai nhanh Đổ bộ của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản và các binh sĩ Hoa Kỳ huấn luyện với các loại đạn dược và máy bay không người lái nhỏ được phóng từ mặt đất.
Nhật Bản, nơi có khoảng 60.000 quân nhân Hoa Kỳ đồn trú, cũng có các RAA với Úc và Vương quốc Anh, và đang đàm phán một thỏa thuận với Pháp.
Việc Philippines phê chuẩn diễn ra chỉ vài ngày sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin bày tỏ sự tin tưởng về năng lực được tăng cường giữa Úc, Nhật Bản và Hoa Kỳ khi ông quan sát các cuộc tập trận chung thể hiện sự hợp tác chặt chẽ hơn. Ông Austin cũng tái khẳng định tầm quan trọng của liên minh Nhật Bản-Hoa Kỳ và cam kết của Washington đối với an ninh khu vực.
Trong cuộc tập trận ba bên Yama Sakura vào tháng 12 năm 2024 tại Trại Asaka ở ngoại ô Tokyo, ông Austin lưu ý rằng các thiết bị, đạn dược và nhân lực cần thiết đã sẵn sàng và “đây là những yêu tố đảm bảo cho sự thành công nếu chúng ta gặp thách thức trên chiến trường”.
Theo chiến lược an ninh quốc gia được đưa ra vào năm 2022, Nhật Bản đang nhanh chóng đẩy mạnh năng lực phòng thủ để tăng cường khả năng răn đe trước các mối đe dọa ngày càng gia tăng từ CHND Trung Hoa, Bắc Triều Tiên và Nga, đồng thời tăng cường hợp tác quốc phòng, đặc biệt là với Úc và Hoa Kỳ.
Báo cáo này có sử dụng thông tin từ The Associated Press.