Indonesia tăng cường tuần tra hàng hải giữa căng thẳng gia tăng ở Biển Bắc Natuna

Gusty Da Costa

Indonesia đang tăng cường các cuộc tuần tra và giám sát hàng hải nhằm đối phó với những lần xâm phạm liên tục của các tàu hải cảnh CHND Trung Hoa vào vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của nước này. Điều này diễn ra sau hàng loạt các cuộc đối đầu, bao gồm một sự cố vào tháng 10 năm 2024, khi tàu tuần tra của Indonesia chặn và trục xuất một tàu Trung Quốc can thiệp vào cuộc khảo sát địa chấn. Những động thái này nhấn mạnh cam kết của Indonesia trong việc bảo vệ chủ quyền và đảm bảo ổn định tại Biển Đông, khu vực mà Jakarta gọi là Bắc Biển Natuna.

Các tàu Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Indonesia (Bakamla) và Hải quân Indonesia, bao gồm Pulau Dana và KRI Sutedi Senoputra, đã trục xuất tàu cảnh sát biển CHND Trung Hoa sau khi tàu này xâm phạm EEZ của Indonesia và gây cản trở tàu MV Geo Coral, một tàu khảo sát thực hiện nghiên cứu địa chấn cho một công ty Indonesia. Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) quy định các quốc gia ven biển có quyền độc quyền đối với mọi tài nguyên tự nhiên trong phạm vi 200 hải lý EEZ của họ.

Các tàu của CHND Trung Hoa cũng nhiều lần xâm phạm EEZ của các quốc gia khác có yêu sách tại Biển Đông, bao gồm Malaysia và Philippines.

Ông Mohamad Abdi, điều phối viên quốc gia tại Destructive Fishing Watch Indonesia, một tổ chức thúc đẩy việc sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên biển, nói với DIỄN ĐÀN: “Sự xâm nhập của lực lượng hải cảnh Trung Quốc là một phần trong mô hình các hành động khiêu khích trong khu vực”. “Biển Bắc Natuna là một khu vực then chốt đối với Indonesia, cả về mặt kinh tế và chiến lược. Những sự cố như vậy làm nổi bật sự cần thiết của Indonesia phải luôn cảnh giác và tăng cường các biện pháp an ninh hàng hải”.

Indonesia đã tăng cường các cuộc tuần tra chung của Bakamla và Hải quân, cải thiện các công nghệ giám sát và tăng cường điều phối liên cơ quan. Ông Abdi cho biết các tàu, máy bay và máy bay không người lái được triển khai thường xuyên để giám sát và giải quyết các mối đe dọa, đảm bảo phản ứng nhanh, phân tầng và sự hiện diện mạnh mẽ trong EEZ.

Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông giàu tài nguyên bất chấp phán quyết của tòa án quốc tế năm 2016 cho rằng tuyên bố lãnh thổ này không có cơ sở pháp lý.

Ông Eddy Pratomo, giáo sư luật quốc tế và cựu nhà ngoại giao Indonesia, nói với DIỄN ĐÀN rằng Indonesia đã “kiên quyết từ chối” các yêu sách của CHND Trung Hoa. “Lập trường này phù hợp với UNCLOS và khẳng định rằng Biển Bắc Natuna là một phần của EEZ của Indonesia. Tuy nhiên, việc duy trì lập trường này đòi hỏi sự quyết đoán về mặt pháp lý và khả năng sẵn sàng tác chiến”.

Với tư cách là một quốc gia quần đảo có hơn 13.000 hòn đảo, Indonesia đang tăng cường cơ sở hạ tầng và nguồn lực hàng hải để đảm bảo phủ sóng trên toàn bộ vùng biển rộng lớn của mình. Ông Abdi cho biết: “Đây là khu vực mà việc đầu tư gia tăng là rất quan trọng”.

Trong khi tăng cường khả năng phòng thủ hàng hải, Indonesia cũng đang quản lý quan hệ ngoại giao với CHND Trung Hoa, một đối tác kinh tế quan trọng. Các cuộc đối thoại song phương gần đây, bao gồm tuyên bố chung vào tháng 11 năm 2024 về hợp tác hàng hải, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình trong khi bảo vệ lợi ích quốc gia.

Chiến lược khéo léo của Indonesia bao gồm tận dụng các mối quan hệ đối tác với các quốc gia thành viên khác của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và thúc đẩy đoàn kết khu vực.

Ông Teuku Rezasyah, giảng viên quan hệ quốc tế tại Đại học Padjadjaran, nói với DIỄN ĐÀN: “Các cuộc tuần tra phối hợp và chia sẻ thông tin giữa các quốc gia ASEAN là điều thiết yếu”. “Nếu Indonesia đi đầu trong việc bảo vệ EEZ của mình, điều này sẽ đặt ra một tiền lệ cho các quốc gia ASEAN khác noi theo”.

Các nhà phân tích nhận định, lập trường chủ động của Indonesia ở Biển Bắc Natuna góp phần vào kiến trúc an ninh khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rộng lớn hơn. Bằng cách khẳng định chủ quyền, Jakarta củng cố trật tự hàng hải dựa trên luật lệ, điều quan trọng đối với sự ổn định khu vực.

Chuyên gia hàng hải Marcellus Hakeng Jayawibawa nói với DIỄN ĐÀN: “Các hành động của Indonesia gửi một tín hiệu rõ ràng về việc tôn trọng luật pháp quốc tế”. “Điều này cho thấy các quốc gia vừa có quyền vừa có trách nhiệm bảo vệ EEZ của mình trước các sự xâm phạm không chính đáng, một nguyên tắc vang vọng trên toàn khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”.

Gusty Da Costa là cộng tác viên DIỄN ĐÀN thường trực tại Jakarta, Indonesia.