Bắc Kinh gia tăng chiến dịch cưỡng ép đối với các nước láng giềng

Nhân viên DIỄN ĐÀN
Các nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) thường phàn nàn về trật tự dựa trên luật lệ mà Bắc Kinh không phải là người đặt ra. Bằng cách từ chối chấp nhận các luật pháp quốc tế bảo vệ nền kinh tế toàn cầu và an ninh của các nước láng giềng trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, ông Tập Cận Bình, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đã hé lộ hệ thống độc tài mà ông ủng hộ.
Hoạt động quân sự cưỡng ép của ĐCSTQ trong và xung quanh eo biển Đài Loan vào đầu tháng 12 năm 2024 diễn ra sau chuyến công du nước ngoài của Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức, người đã ghé qua Hawaii và lãnh thổ Guam của Hoa Kỳ trong chuyến thăm khu vực Thái Bình Dương. Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của mình và đe dọa thôn tính hòn đảo tự trị này bằng vũ lực, Quốc gia này đồng thời phản đối các mối quan hệ của Đài Bắc với Hoa Kỳ và các chính phủ khác.
Bộ Ngoại giao Đài Loan cho biết Bắc Kinh đã triển khai nhiều tàu hải quân và tàu tuần duyên của ĐCSTQ gần hòn đảo này, Nhật Bản và Philippines. Các quan chức nhận định rằng những động thái như vậy nhằm ngụ ý rằng các tuyến đường biển chiến lược — bao gồm eo biển Đài Loan, nơi trung chuyển hơn 46,2 triệu tỷ đồng (2 nghìn tỷ đô la Mỹ) thương mại toàn cầu mỗi năm — thuộc về CHND Trung Hoa, theo tờ Taipei Times.
Các chuyên gia cho rằng việc gây rối loạn thương mại này, chẳng hạn như với một cuộc xâm lược hoặc phong tỏa do ĐCSTQ đe dọa sẽ gây ra hậu quả toàn cầu. Cuộc diễn tập quân sự lần này là lần thứ ba gần Đài Loan trong năm 2024 của ĐCSTQ.
Hoa Kỳ và các Đồng minh và Đối tác thường xuyên di chuyển qua eo biển bằng tàu và máy bay để khẳng định tình trạng không phận và vùng biển quốc tế.
Các nhà phân tích từ viện nghiên cứu Heritage Foundation của Hoa Kỳ viết: “Bất kỳ cuộc đối đầu nào ở Đài Loan sẽ đòi hỏi phải kiểm soát các vùng biển lân cận”. “Điều này giúp giải thích vì sao trong 10 năm qua, Trung Quốc liên tục gia tăng hiện diện hàng hải ở Biển Đông: một nỗ lực tập trung nhằm biến vùng biển này thành hồ nước của Trung Quốc”.
Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, bất chấp phán quyết của tòa án quốc tế vào năm 2016 bác bỏ tuyên bố này. ĐCSTQ đã gia tăng các nỗ lực quấy rối ngư dân, quân đội và lực lượng thực thi pháp luật của Philippines hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Manila.
Theo tạp chí Foreign Policy, hơn 100 tàu của lực lượng hải cảnh và dân quân biển của ĐCSTQ đã liên tục cản trở các nhiệm vụ tiếp tế đến tiền đồn quân sự của Philippines tại Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal) và mở rộng hành động quấy rối sang các khu vực khác nằm hoàn toàn trong vùng biển được quốc tế công nhận của Philippines.
Manila, một đồng minh lâu năm của Hoa Kỳ theo hiệp ước, đã triển khai chiến dịch minh bạch mạnh mẽ để vạch trần sự gây hấn của ĐCSTQ ở Biển Đông, khi Philippines kiên quyết không nhượng bộ chủ quyền trước Bắc Kinh. Các nhà phân tích cho rằng chiến dịch này đã thúc đẩy sự ủng hộ trong nước đối với các khả năng an ninh nội địa và các mối quan hệ quốc tế nhằm duy trì sự ổn định.
Trong khi đó, ĐCSTQ cũng đang tiếp tục áp đặt yêu sách chủ quyền vùng Biển Đông tùy tiện ở các vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia, Malaysia và Việt Nam. Các quốc gia này đã bác bỏ yêu sách của Bắc Kinh đòi họ ngừng khai thác dầu trong vùng biển của chính mình. Hà Nội vào tháng 10 năm 2024 đã lên án hành vi “tàn bạo” của lực lượng thực thi pháp luật CHND Trung Hoa khi họ lên một tàu cá Việt Nam tại vùng biển tranh chấp và hành hung thủy thủ đoàn.
Ở biển Hoa Đông, các tàu ĐCSTQ tiếp tục xâm phạm vào vùng biển do Nhật Bản kiểm soát quanh quần đảo Senkaku. Bộ Ngoại giao Nhật Bản đã cáo buộc Bắc Kinh đơn phương tìm cách thay đổi hiện trạng bằng vũ lực hoặc cưỡng ép. Tuyên bố cho biết: “Điều này bao gồm việc tiếp cận các tàu cá Nhật Bản trong vùng lãnh hải Nhật Bản và xâm nhập bởi các tàu được trang bị pháo”.
Ông Tập đã tuyên bố tầm nhìn của mình về một “cộng đồng toàn cầu” ưu tiên phát triển kinh tế và thịnh vượng chung. Tuy nhiên, các quốc gia láng giềng đã chống lại sự cưỡng ép của Bắc Kinh trong năm 2024 dường như không bị thuyết phục.