Tuần tra chung và thỏa thuận quốc phòng củng cố quan hệ đối tác chiến lược New Zealand-Philippines

Maria T. Reyes

New Zealand và Philippines đang mở rộng quan hệ an ninh với trọng tâm thúc đẩy hòa bình và ổn định khu vực. Trong một động thái đáng chú ý, Hải quân Hoàng gia New Zealand đã điều động tàu lớn nhất của mình, HMNZS Aotearoa, tham gia cùng các tàu từ Úc, Nhật Bản, Philippines và Hoa Kỳ tuần tra Biển Đông vào tháng 9 năm 2024. Manila và Wellington cũng đã ký một thỏa thuận hỗ trợ hậu cần song phương vào tháng 6 năm 2024.

Lực lượng Quốc phòng New Zealand (NZDF) nói với Hãng thông tấn Philippines sau các cuộc tuần tra: “Hợp tác quốc phòng với các đối tác trong khu vực của chúng tôi là điều phổ biến”. “Đây là cơ hội để các bên tham gia củng cố hợp tác quốc phòng và hỗ trợ ổn định khu vực, đồng thời luôn tuân thủ Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS)”.

Theo NZDF, các cuộc tuần tra hàng hải chung được thực hiện gần vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines ngoài khơi Luzon. Các hoạt động bao gồm các cuộc diễn tập nhận thức về miền hàng hải và tiếp tế trên biển nhằm nâng cao quy trình hoạt động và tích hợp nhóm nhiệm vụ. Tàu tiếp tế HMNZS Aotearoa đã tham gia các hoạt động tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương từ tháng 6 năm 2024.

Các cuộc diễn tập diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang ở Biển Đông, nơi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tiếp tục thúc đẩy các yêu sách lãnh thổ tùy tiện và bị bác bỏ, bao gồm cả trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines. Tàu hải cảnh Trung Quốc đã nhiều lần sử dụng vòi rồng nước và thực hiện các thao tác nguy hiểm chống lại tàu Philippines, gây thương tích cho thủy thủ Philippines và làm hư hỏng tàu tiếp tế.

Ông Joshua Bernard Espeña, phó chủ tịch tổ chức nghiên cứu Hợp tác An ninh và Phát triển Quốc tế tại Manila, nói với DIỄN ĐÀN rằng các cuộc tuần tra chung như những cuộc có sự tham gia của Lực lượng Vũ trang Philippines (AFP) và NZDF củng cố “năng lực nhận thức về miền hàng hải của các quốc gia đối tác để giám sát và ngăn chặn hành vi sai trái trên biển”. “Việc bổ sung cho nhau thông qua các cuộc diễn tập xây dựng một bức tranh về chân trời hoạt động và xây dựng lòng tin với các đối tác khu vực khác như Nhật Bản và Úc”.

Trong khi đó, ông Espeña cho biết thỏa thuận hậu cần tạo điều kiện hợp tác giữa AFP và NZDF và mở đường cho sự hợp tác bổ sung. Các quốc gia đang hoàn thiện thỏa thuận về tình trạng lực lượng thăm viếng để cho phép huấn luyện chung và chia sẻ thiết bị quân sự. Manila có những thỏa thuận tương tự với Úc, Nhật Bản và Hoa Kỳ.

Ông Espeña nói rằng sự hiện diện ngày càng tăng của New Zealand trong khu vực gửi một tín hiệu “vào thời điểm một cường quốc sửa đổi đang thách thức trật tự quốc tế dựa trên luật lệ”. Ông lưu ý rằng động thái này phù hợp với lợi ích lâu dài của New Zealand bằng cách thể hiện rằng quốc gia này cam kết duy trì các quy tắc trong khi mở rộng vai trò khu vực của mình.

Trong cuộc gặp gỡ tại Manila vào tháng 4 năm 2024, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon và Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đã tuyên bố rằng các quốc gia của họ cam kết “duy trì và củng cố các cam kết quốc phòng trong khi khám phá các khuôn khổ hợp tác mới để làm sâu sắc thêm quan hệ quốc phòng,” theo một tuyên bố chung. Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực thi pháp luật hàng hải, đặc biệt trong việc giải quyết các mối đe dọa như cướp biển, đánh bắt cá trái phép và khủng bố.

Ông Espeña cho rằng các hoạt động AFP-NZDF nhằm tăng cường khả năng hoạt động trong các miền đất liền, trên không, trên biển và không gian mạng.

Ông nói: “Điều này nhằm thiết lập một cách tiếp cận mạng lưới với các đối tác để đảm bảo rằng tất cả các hệ thống quốc phòng có thể di chuyển, bắn và giao tiếp với nhau”. “Bức tranh lớn hơn đằng sau cách tiếp cận này là bối cảnh cạnh tranh chiến lược có thể dẫn đến một cuộc chiến tranh thông thường công nghệ cao”.

Maria T. Reyes là một cộng tác viên của DIỄN ĐÀN đưa tin từ Manila, Philippines.