Báo cáo cho thấy truy cập internet và độ tin cậy sụt giảm mạnh tại Miến Điện
Nhân viên DIỄN ĐÀN
Miến Điện, quốc gia đang chìm trong cuộc nội chiến do cuộc đảo chính quân sự vào tháng 2 năm 2021 gây ra, đã cùng với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) đứng ở vị trí thấp nhất trong bảng xếp hạng đánh giá tự do internet hằng năm ở 72 quốc gia trên toàn thế giới.
Bảng xếp hạng của Freedom House đánh giá quyền truy cập internet, các giới hạn nội dung và vi phạm quyền của người dùng tại các quốc gia, chiếm khoảng 87% người dùng internet toàn cầu. Tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Washington, D.C. này thúc đẩy dân chủ và theo dõi tự do chính trị và kinh tế.
Báo cáo Tự do trên Mạng (Freedom on the Net) công bố vào giữa tháng 10 năm 2024 cho biết, kể từ khi giành quyền từ chính phủ được bầu chọn dân chủ, “quân đội Miến Điện đã thực hiện cuộc đàn áp bạo lực đối với các ý kiến bất đồng và giam giữ hàng ngàn người để trả đũa các phát ngôn trực tuyến, đồng thời xây dựng một chế độ kiểm duyệt và giám sát đại chúng để đàn áp các hoạt động của các nhà hoạt động dân chủ và các nhóm kháng chiến vũ trang”. Chính quyền quân sự đã gia tăng đàn áp kỹ thuật số vào tháng 5 năm 2024 bằng cách chặn hầu hết các mạng riêng ảo (VPN), loại bỏ cách để người dùng vượt qua các kiểm soát internet.
Chính quyền quân sự Miến Điện đã thực hiện một cuộc tấn công chết chóc, đốt phá đất đai chống lại các đối thủ dân sự trong nước. Sau nhiều tháng tàn sát, các nhóm kháng chiến bao gồm dân thường ủng hộ dân chủ và các dân tộc thiểu số đã đánh bại lực lượng chính quyền quân sự và giành được lãnh thổ ở các khu vực biên giới, bao gồm Bang Shan dọc biên giới Miến Điện-CHND Trung Hoa. Quân đội, với hình ảnh bất khả xâm phạm đã bị tổn hại, giờ đây ngày càng dựa vào các cuộc tấn công từ trên không.
Cuộc xung đột đã làm giảm mạnh hoạt động thương mại biên giới vốn mạnh mẽ giữa CHND Trung Hoa và Miến Điện, đồng thời đe dọa các dự án cơ sở hạ tầng nhằm gia tăng ảnh hưởng của Bắc Kinh và cung cấp cho họ lối tiếp cận ra Ấn Độ Dương. Các nỗ lực của CHND Trung Hoa trong việc làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn đã thất bại.
Theo BBC, các nhóm kháng chiến vào tháng 9 năm 2024 đã bác bỏ một kế hoạch hòa bình được cho là từ chính quyền quân sự Miến Điện, đây là lời đề nghị hòa bình đầu tiên của chế độ quân sự kể từ khi chiếm quyền. Tổ chức Chính phủ Thống nhất Quốc gia (NUG) lưu vong cho rằng đề xuất này không đáng để cân nhắc.
Đánh giá của Freedom House là lần đầu tiên trong hơn một thập kỷ CHND Trung Hoa không phải là quốc gia đơn độc có mức độ tự do internet tồi tệ nhất thế giới. Bắc Kinh tiếp tục cô lập mạng internet trong nước, chặn truy cập quốc tế vào một số trang web của chính phủ và phạt những người sử dụng VPN. Họ cũng đàn áp bất đồng chính kiến, kiểm duyệt thảo luận trực tuyến về những người và ý kiến chống lại lập trường của chính phủ.
Theo ông Kian Vesteinsson, đồng tác giả của báo cáo, trong khi người dân Trung Quốc đã phải đối mặt với kiểm duyệt trực tuyến có hệ thống trong nhiều thập kỷ, người dân Miến Điện vốn không quen với các hạn chế internet hà khắc. Theo tin của tổ chức tin tức Tiếng nói Hoa Kỳ, các chiến thuật của những người lãnh đạo đảo chính bao gồm chặn các trang tin tức độc lập và thực thi việc cắt internet.
Theo tin từ tạp chí The Diplomat, xếp hạng năm 2024 của Miến Điện tương phản với điểm cao của nước này vào năm 2014, khi Freedom House đánh giá internet của quốc gia là “một phần tự do” sau khi loại bỏ kiểm duyệt báo chí trước xuất bản và tăng khả năng có được thẻ SIM điện thoại di động cho phép người dùng kết nối mạng. Kể từ cuộc đảo chính, khả năng truy cập và độ tin cậy của internet đã xuống cấp.
Ông Li Mianzhen, một người tị nạn Miến Điện ở thành phố Ruili của Trung Quốc, nói với BBC: “Tôi cảm thấy như đang chết dần vì lo lắng”. “Cuộc chiến này đã mang lại cho chúng tôi quá nhiều bất hạnh. Khi nào tất cả điều này sẽ kết thúc?”
The Associated Press vào tháng 6 năm 2024 đã đưa tin về việc tổ chức NUG, được thành lập bởi các nhà lập pháp đã thoát khỏi việc bị bắt giữ trong cuộc đảo chính, đã ra tuyên bố lên án hành động của chính quyền quân sự “hạn chế và chặn các quyền con người cơ bản của người dân”. NUG cam kết “xây dựng một mạng internet độc lập ở những nơi không bị kiểm soát của quân đội khủng bố”.
Freedom House cho biết, trên toàn cầu, tự do internet giảm năm thứ 14 liên tiếp. Hàng chục quốc gia đã tổ chức hoặc có kế hoạch tổ chức bầu cử vào năm 2024, khiến các biện pháp đàn áp như chặn các trang web, hạn chế quyền truy cập vào các nền tảng mạng xã hội và cắt đứt kết nối internet trở nên phổ biến.
