Sự ủng hộ của Bắc Kinh đối với chính quyền quân sự Miến Điện làm gia tăng sự bất mãn và kháng cự

Tiến sĩ Miemie Winn Byrd

Việc Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) ủng hộ quân đội Miến Điện, một chế độ quân sự tàn bạo, rất không được lòng dân và không hợp pháp, càng phơi bày tính đạo đức giả và sự can thiệp thô bạo của Bắc Kinh trong khu vực. Theo tin từ tạp chí The Diplomat, vào giữa tháng 8 năm 2024, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã gặp gỡ lãnh đạo của quân đội Miến Điện và tái khẳng định sự ủng hộ của CHND Trung Hoa đối với các nỗ lực “thực hiện lộ trình năm điểm nhằm đảm bảo hòa bình và ổn định của Nhà nước”.

Kể từ khi quân đội nắm quyền từ chính phủ được bầu cử dân chủ trong cuộc đảo chính tháng 2 năm 2021, CHND Trung Hoa đã ủng hộ chế độ quân sự bất chấp việc tuyên bố tuân thủ chính sách không can thiệp. Trên thực tế, CHND Trung Hoa đã chơi cả hai phe, duy trì quan hệ với các nhóm kháng chiến và được cho là cung cấp cho họ vũ khí bao gồm máy bay không người lái và tên lửa tầm ngắn. CHND Trung Hoa đang tìm cách tự thâm nhập vào Miến Điện như một cường quốc bên ngoài thống trị.

Tuy nhiên, vào giữa tháng 9, CHND Trung Hoa đã có động thái chính trị chống lại một nhóm kháng chiến quan trọng mà trước đó họ đã cung cấp vũ khí và hỗ trợ. Theo các nhà phân tích, một số phe kháng chiến có thể đã trở nên quá mạnh đối với CHND Trung Hoa và gây ra mối đe dọa đối với việc kiểm soát khu vực biên giới với Miến Điện.

Bằng cách nghiêng cán cân ủng hộ một chế độ bị người dân Miến Điện ghét bỏ, CHND Trung Hoa đang tự làm mình xa lánh khỏi dân số mà họ muốn ảnh hưởng. Hơn nữa, cách tiếp cận của CHND Trung Hoa không báo trước mối quan hệ lâu dài tốt đẹp với Miến Điện, vì nó có nguy cơ làm bùng phát sự phẫn nộ sâu sắc trong nước.

Người dân Miến Điện từ lâu đã có cái nhìn tiêu cực về chính phủ Trung Quốc do các chính sách khai thác tài nguyên thiên nhiên của họ, gây tổn hại đến môi trường, sinh kế và văn hóa địa phương.

Dưới áp lực dữ dội từ CHND Trung Hoa, Quân đội Liên minh Dân chủ Quốc gia Miến Điện (MNDAA) gần đây tuyên bố sẽ chấm dứt bao vây ở phía bắc Miến Điện và không cố gắng mở rộng lãnh thổ hay tấn công các thành phố Mandalay hoặc Taunggyi, thủ phủ của bang Shan, theo trang tin tức The Irrawaddy có trụ sở tại Miến Điện.

Theo The Irrawaddy đưa tin, MNDAA cũng cho biết sẽ không tìm cách tạo ra một bang ly khai và sẽ không còn hợp tác chính trị hoặc quân sự với chính phủ dân sự Đoàn kết Quốc gia (NUG) hoặc bất kỳ tổ chức quốc tế nào phản đối CHND Trung Hoa. NUG được thành lập bởi các nhà lập pháp được bầu cử dân chủ, những người đã tránh được việc bị bắt trong cuộc đảo chính quân sự.

Sự ép buộc của CHND Trung Hoa đối với các nhóm như MNDAA là điển hình cho chiến lược rộng lớn hơn của họ nhằm bảo vệ lợi ích của mình trong nước và khu vực, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc giẫm đạp lên mong muốn của người dân Miến Điện. Các chiến thuật như chặn thương mại và cửa khẩu biên giới và thắt chặt các đòn kinh tế ở khu vực Kokang, nơi đặt trụ sở của MNDAA, cho thấy sự sẵn sàng của CHND Trung Hoa trong việc áp đặt khó khăn lên người dân địa phương để đảm bảo sự thống trị về chính trị và kinh tế.

Theo các nhà phân tích, bất chấp những nỗ lực của CHND Trung Hoa nhằm phá hoại các lực lượng kháng chiến, Chiến dịch 1027 của Liên minh Ba Anh em, được đặt theo ngày bắt đầu 27 tháng 10 năm 2023, đã cung cấp động lực quan trọng chống lại quân đội, làm suy yếu lực lượng của họ đến mức chưa từng có trong những tháng gần đây. MNDAA là một trong những nhóm vũ trang dân tộc mạnh nhất của liên minh.

Làn sóng thứ hai của Chiến dịch 1027, bắt đầu vào tháng 6 năm 2024, chứng tỏ khả năng chống chịu của lực lượng liên minh kháng chiến Miến Điện và khả năng thích ứng của họ trong cuộc chiến giành tự do ngay cả khi bị một nước láng giềng mạnh mẽ gây sức ép.

Đối với các lực lượng liên minh kháng chiến Miến Điện, chìa khóa để chống lại sự bắt nạt của CHND Trung Hoa nằm ở sự đoàn kết và hợp tác. Liên minh Ba Anh em và các nhóm khác đã cho thấy rằng những nỗ lực phối hợp có thể mang lại những chiến thắng ý nghĩa chống lại quân đội.

Sự hỗ trợ của CHND Trung Hoa đối với chế độ quân sự có thể đã buộc tay của MNDAA tạm thời, nhưng nó không quyết định được con đường của kháng chiến. Cuối cùng, chiến lược của CHND Trung Hoa trong việc nâng đỡ một chế độ bị ghét bỏ và ép buộc các nhóm kháng chiến địa phương vào thế phục tùng sẽ không mang lại kết quả tốt đẹp cho Bắc Kinh.

CHND Trung Hoa đã tự liên kết với phe thất bại, vì chế độ quân sự có khả năng cuối cùng sẽ sụp đổ do sự bất ổn nội bộ bắt nguồn từ tham nhũng tràn lan và sự sa sút tinh thần của quân đội. Bằng cách ủng hộ và tiếp tay cho chế độ, CHND Trung Hoa đồng lõa với những tội ác và tội ác chiến tranh của quân đội.

Chủ quyền và tương lai của Miến Điện phải do chính người dân nước này quyết định, không phải do một thế lực bên ngoài tìm cách khai thác tài nguyên và duy trì kiểm soát khu vực.

Trung tá đã nghỉ hưu của Lục quân Hoa Kỳ Miemie Winn Byrd là giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á – Thái Bình Dương Daniel K. Inouye ở Hawaii.