Lãnh đạo quốc phòng Hoa Kỳ và Trung Quốc nối lại các cuộc đàm phán quân sự

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Các nhà lãnh đạo quốc phòng của Hoa Kỳ và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) đã khẳng định lại lập trường an ninh riêng của mỗi nước trong các cuộc thảo luận nhằm ngăn chặn các hành động hoặc hiểu lầm có thể dẫn đến xung đột.

Việc nối lại các cuộc tiếp xúc vào giữa năm 2024 diễn ra sau hai năm gián đoạn đối thoại và tập trung vào các vấn đề như Đài Loan, Biển Đông và việc CHND Trung Hoa hỗ trợ ngành công nghiệp quân sự của Nga. CHND Trung Hoa đã cắt đứt các cuộc đàm phán quân sự sau khi một phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ thăm Đài Loan tự trị vào tháng 8 năm 2022. Bắc Kinh đã đồng ý nối lại liên lạc sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình gặp nhau tại California vào tháng 11 năm 2023.

Bắc Kinh tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của mình và đe dọa sáp nhập bằng vũ lực. CHND Trung Hoa cũng tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông, bao gồm cả các khu vực nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các quốc gia khác, và tiếp tục phớt lờ phán quyết của một tòa án quốc tế vào năm 2016 bác bỏ các tuyên bố biển này là không có giá trị về mặt pháp lý. CHND Trung Hoa được cho là đã cung cấp cho các ngành công nghiệp của Nga các linh kiện cho vũ khí được sử dụng trong cuộc chiến tranh xâm lược của Moscow chống lại Ukraine.

Ngược lại, Hoa Kỳ và các Đồng minh và Đối tác của mình phản đối bất kỳ thay đổi đơn phương nào đối với hiện trạng liên quan đến Đài Loan và đã lên án các hành động hung hăng của ĐCSTQ ở Biển Đông. Họ cũng nằm trong số hàng chục quốc gia đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Nga vì cuộc xâm lược của nước này.

Căng thẳng gia tăng tại Biển Đông – một điểm nóng theo đánh giá của các chuyên gia phân tích. Tháng 8 năm 2024, một tàu hải cảnh Trung Quốc đã đâm vào một tàu nhỏ của Philippines, làm thủng một lỗ trên thân tàu phía trên mực nước. Một vụ tấn công khác của tàu hải cảnh Trung Quốc vào các tàu Philippines đang tiếp tế cho một tiền đồn trên Bãi Cỏ Mây vào tháng 6 đã làm bị thương một Thủy thủ Philippines và gây thiệt hại cho các tàu và thiết bị của Philippines. Cả hai vụ việc này, cũng như các vụ xung đột khác với CHND Trung Hoa, đều xảy ra trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines.

Theo hiệp ước phòng thủ tương hỗ lâu đời, Philippines và Hoa Kỳ cam kết bảo vệ lẫn nhau khỏi các cuộc tấn công vũ trang từ bên ngoài, điều này đã làm tăng lo ngại rằng các hành động của CHND Trung Hoa ở Biển Đông có thể châm ngòi cho một cuộc xung đột rộng lớn hơn.

Kể từ khi các cuộc đàm phán quốc phòng được nối lại, các quan chức Hoa Kỳ và Trung Quốc đã hội đàm trực tiếp và trực tuyến. Chuẩn đô đốc Samuel Paparo, Tư lệnh Bộ tư lệnh Khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Hoa Kỳ, đã tổ chức một cuộc hội nghị video trực tuyến với Tướng Ngô Nham , Tư lệnh Chiến khu phía Nam của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), vào tháng 9 năm 2024. Chuẩn đô đốc Paparo kêu gọi duy trì giao tiếp giữa quân đội Hoa Kỳ và Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc, lưu ý rằng các cuộc thảo luận cấp cao có thể làm rõ ý định và giảm bớt hiểu lầm. Đề cập tới các tương tác gần đây của Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc với các đồng minh của Hoa Kỳ, ông kêu gọi tuân thủ luật pháp và chuẩn mực quốc tế để đảm bảo an toàn.

Vài ngày trước đó, ông Michael Chase, Phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ về CHND Trung Hoa, Mông Cổ và Đài Loan, đã tham dự Diễn đàn Tương Sơn, một hội nghị an ninh quốc tế tại Bắc Kinh. Ông Chase nói: “Điểm mấu chốt là chúng tôi sẽ giữ các kênh liên lạc mở vì điều đó quan trọng để ngăn chặn cạnh tranh leo thang thành xung đột”. Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã truyền tải một thông điệp tương tự tại hội nghị thượng đỉnh quốc phòng Shangri-La Dialogue ở Singapore vào tháng 6, nói rằng Hoa Kỳ muốn một mối quan hệ dựa trên cạnh tranh, không phải tranh chấp.

Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan đã gặp nhà ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị trong khoảng 11 tiếng trong hai ngày vào tháng 8 năm 2024. Theo tin từ báo The New York Times, ông Sullivan bày tỏ lo ngại về “các chính sách thương mại không công bằng” của CHND Trung Hoa và sự hỗ trợ của nước này đối với các ngành công nghiệp quốc phòng của Nga. Ông Sullivan cũng đã gặp ông Tập trong chuyến thăm kéo dài ba ngày của ông tới Bắc Kinh.

Ông Rush Doshi, Giám đốc Sáng kiến Chiến lược Trung Quốc tại tổ chức nghiên cứu Hội đồng Quan hệ Đối ngoại có trụ sở tại Hoa Kỳ, nói với The New York Times: “Đây là một cách trao đổi chín chắn và đặc biệt thẳng thắn”. Ông Doshi, người đã tham gia các cuộc họp trước đó giữa hai ông Sullivan và Vương Nghị, cho biết hai người “đã dành nhiều thời gian bên nhau trong năm qua và điều đó đã tạo ra một số sự ổn định ngay cả khi mối quan hệ trở nên cạnh tranh hơn nhiều”.