Indonesia và Hoa Kỳ mở rộng hợp tác với trọng tâm là an ninh hàng hải và hiện đại hóa quân sự

Gusty Da Costa

Trong bối cảnh kỷ niệm 75 năm quan hệ ngoại giao, hợp tác quốc phòng giữa Indonesia và Hoa Kỳ ngày càng sâu rộng, phản ánh cam kết chung của hai nước đối với ổn định khu vực và lợi ích an ninh tương hỗ. Quan hệ đối tác này, dựa trên nền tảng các giá trị dân chủ chung và phù hợp với các khuôn khổ an ninh khu vực, đã trở thành một trụ cột trong các nỗ lực gìn giữ hòa bình ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Trong cuộc gặp tại Jakarta vào tháng 8 năm 2024, Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia kiêm Tổng thống đắc cử Prabowo Subianto và Đại sứ Hoa Kỳ Kamala Shirin Lakhdhir đã nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ này. Kể từ năm 1967, hơn 6.000 quân nhân Indonesia đã được hưởng lợi từ các chương trình giáo dục và huấn luyện của Hoa Kỳ. Ông Prabowo cho biết hiện có chín học viên sĩ quan Indonesia đang học tại các học viện quân sự danh tiếng của Hoa Kỳ và bày tỏ mong muốn “tăng cường hơn nữa hợp tác song phương, đặc biệt là trong lĩnh vực quốc phòng”, theo tuyên bố của Bộ Quốc phòng Indonesia.

Cuộc gặp này diễn ra sau một loạt các cuộc trao đổi giữa các quan chức quốc phòng Indonesia và Hoa Kỳ, bao gồm cuộc gặp giữa Tổng Tư lệnh Lực lượng Vũ trang Indonesia, Tướng Agus Subiyanto, và Tư lệnh Quân đội Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương, Tướng Charles Flynn vào tháng 4 năm 2024. Các cuộc thảo luận này là một phần của nỗ lực rộng lớn nhằm tăng cường khả năng tương tác và giải quyết các thách thức an ninh, đặc biệt ở Biển Đông, nơi căng thẳng về tranh chấp lãnh thổ vẫn tiếp diễn.

Ông Flynn nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc tập trận đa quốc gia Siêu Lá chắn Garuda (Super Garuda Shield) được tổ chức tại Indonesia vào tháng 8 và tháng 9, đối với sự phát triển của quan hệ đối tác. Ông nói trong một tuyên bố do Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Jakarta cung cấp cho DIỄN ĐÀN: “Siêu Lá chắn Garuda 2024 là ví dụ tuyệt vời về cách mà mạng lưới sức mạnh trên bộ chiến lược của chúng ta thể hiện sự đoàn kết và cam kết chung đối với một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương an toàn, ổn định và bảo mật”.

Theo ông Alex Jemadu, một chuyên gia quan hệ quốc tế tại Đại học Pelita Harapan của Indonesia, hợp tác quân sự song phương phù hợp với các mục tiêu khu vực của cả hai quốc gia. Indonesia được hưởng lợi từ “mạng lưới quốc phòng rộng lớn hơn” và có khả năng tốt hơn trong việc duy trì an ninh khu vực, đặc biệt là trước các hành động hung hăng của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ở Biển Đông.

Ông Jemadu nói với DIỄN ĐÀN: “Sự hiện diện của Hoa Kỳ đóng vai trò là một lực lượng đối trọng với sự thống trị của Trung Quốc, cho phép các nước thuộc Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á như Indonesia duy trì một cấu trúc an ninh khu vực dựa trên luật”.

Đại sứ quán Hoa Kỳ cho biết, quốc gia này đã cam kết hơn 125 tỷ đồng (5 triệu đô la Mỹ) để tăng cường nhận thức và thực thi an ninh miền hàng hải của Indonesia, cùng với 75 tỷ đồng (3 triệu đô la Mỹ) cho một trung tâm huấn luyện hàng hải ở Batam, Indonesia. Sáng kiến này hỗ trợ Kế hoạch Công tác Hợp tác An ninh Hàng hải song phương, được công bố vào năm 2023, nhằm chống đánh bắt cá trái phép và các tội phạm hàng hải khác.

Ông Chairil Tangguh, nhà phân tích quốc phòng tại Đại học Bina Nusantara của Indonesia, cho biết Hoa Kỳ cũng đã hỗ trợ Indonesia thông qua việc chuyển giao tài sản quân sự, bao gồm máy bay chiến đấu F-16, máy bay vận tải C-130 và trực thăng Apache. Ông nói với DIỄN ĐÀN: “Các hình thức hợp tác quốc phòng khác nhau này đã có tác động tích cực trong việc cải thiện năng lực và tính chuyên nghiệp của quân đội Indonesia, cũng như sự sẵn sàng của hệ thống phòng thủ Indonesia”.

Cuộc Đối thoại Chính sách Đối ngoại và Quốc phòng 2+2 lần đầu tiên của hai nước vào tháng 10 năm 2023, với sự tham gia của các nhà hoạch định chính sách cấp cao, đánh dấu một chương mới trong hợp tác quân sự, tập trung vào việc mở rộng các cuộc tập trận chung, tăng cường an ninh mạng và củng cố an ninh hàng hải.

Ông Lakhdhir nói: “Chúng tôi tự hào rằng các lực lượng Hoa Kỳ và Indonesia đang huấn luyện cùng nhau và mong chờ sự hợp tác an ninh tiếp tục tăng cường”.

Gusty Da Costa là cộng tác viên DIỄN ĐÀN thường trực tại Jakarta, Indonesia.