Cuộc bầu cử sắp tới ở Palau làm dấy lên lo ngại về thông tin bị thao túng bởi CHND Trung Hoa

Jessica Caterson

Palau, một quốc gia có 22.000 dân thuộc nhóm Thái Bình Dương Xanh, sẽ tổ chức cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 năm 2024. Cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) ngày càng gia tăng nỗ lực gây ảnh hưởng và có khả năng tiến hành một chiến dịch thông tin bị thao túng nhằm tác động đến kết quả, một chiến lược thường xuyên của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).

Palau, cùng với Đài Loan và Hoa Kỳ, đã bắt đầu huấn luyện về nhận thức truyền thông một năm trước cuộc bầu cử để giúp các nhà báo và những người khác nhận diện thông tin bị thao túng.

Theo Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, bắt đầu từ năm 2013, Tổng Bí thư ĐCSTQ Tập Cận Bình đã tăng cường nỗ lực của Bắc Kinh trong việc định hình môi trường thông tin toàn cầu, mong muốn các phương tiện truyền thông trên toàn thế giới “kể câu chuyện Trung Quốc một cách tốt đẹp”. Theo một bài bình luận tháng 10 năm 2023 trên trang Defense One, một ấn phẩm có trụ sở tại Washington, D.C., tuyên truyền, thông tin bị thao túng và kiểm duyệt là những công cụ chiến tranh nhận thức của ĐCSTQ. Bắc Kinh dựa vào các phương tiện truyền thông do nhà nước kiểm soát, các nhà ngoại giao CHND Trung Hoa và sự ảnh hưởng trong các cơ quan truyền thông địa phương để lan truyền câu chuyện của mình, theo Viện Nghiên cứu Chính sách Chiến lược Úc năm 2023.

Những nỗ lực của ĐCSTQ nhằm ảnh hưởng đến các cuộc bầu cử ở những nơi khác trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tiết lộ manh mối về các chiến thuật có thể áp dụng ở Palau. Ví dụ, trước cuộc bầu cử tổng thống của Đài Loan vào tháng 1 năm 2024, ĐCSTQ đã sử dụng các đại lý địa phương, các cơ quan truyền thông, tài khoản mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo để quảng bá tuyên truyền của mình. Bắc Kinh tuyên bố rằng hòn đảo tự trị này là lãnh thổ của mình và đe dọa sẽ sáp nhập nó bằng vũ lực.

Theo một bài bình luận tháng 6 năm 2024 do Viện Brookings, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Washington, D.C., công bố, trong khi các phương tiện truyền thông do nhà nước cộng sản điều hành trước đây đã hỗ trợ hoặc khởi xướng các chiến dịch thông tin bị thao túng, thì trong cuộc bầu cử của Đài Loan, họ đã khuếch đại các câu chuyện từ những người lãnh đạo dư luận địa phương “phù hợp với các câu chuyện tuyên truyền của ĐCSTQ thay vì tự mình khởi xướng tuyên truyền”.

Cũng có khả năng xảy ra can thiệp trực tiếp vào truyền thông và các chiến dịch thông tin bị thao túng, như đã thấy ở Philippines. Trong một phân tích tháng 5 năm 2023 do Tổ chức Jamestown Foundation, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Washington, D.C., công bố, các nhà phân tích cho rằng: “CHND Trung Hoa đã chiếm quyền kiểm soát các cơ quan truyền thông lớn của Philippines … mà họ lập luận giờ đây đóng vai trò như những cơ quan ngôn luận (có thể phủ nhận được) cho đường lối của ĐCSTQ”.

Những nỗ lực của CHND Trung Hoa nhằm mở rộng ảnh hưởng của mình trong khu vực Thái Bình Dương có thể khiến Palau và các quốc đảo khác bị khai thác tài nguyên thiên nhiên, chẳng hạn như thông qua đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không được quản lý (IUU). Luật pháp quốc tế trao cho các quốc gia ven biển quyền sử dụng và hưởng lợi từ các nguồn tài nguyên như vậy trong các vùng đặc quyền kinh tế của họ, kéo dài 200 hải lý từ bờ biển. Đánh bắt IUU vi phạm các quyền chủ quyền đó và đe dọa an ninh lương thực và ổn định kinh tế toàn cầu. Theo tổ chức Quản lý Nguồn lợi Thuỷ sản Poseidon và Sáng kiến Toàn cầu về Chống Tội phạm có tổ chức xuyên Quốc gia, các tàu treo cờ Trung Quốc là những kẻ vi phạm hàng đầu trong hoạt động đánh bắt IUU.

Vào giữa tháng 8 năm 2024, Đài Loan đã lên án CHND Trung Hoa vì hành vi bắt nạt Palau liên quan đến quan hệ ngoại giao của họ với Đài Bắc. Bắc Kinh bị cáo buộc “vũ khí hóa du lịch” bằng cách ngăn cản du lịch đến Palau như một cách để cưỡng ép và đe dọa quốc gia này về mặt kinh tế.

Theo báo Focus Taiwan đưa tin, Tổng thống Palau Surangel Whipps Jr. nói: “Chúng tôi có quan hệ với Đài Loan … Trung Quốc đã công khai nói với chúng tôi rằng điều đó là bất hợp pháp và chúng tôi không nên công nhận Đài Loan”. “Chúng tôi cần phát triển kinh tế, nhưng đồng thời chúng tôi có các giá trị, chúng tôi có các mối quan hệ đối tác, và mối quan hệ chúng tôi có với Đài Loan, chúng tôi trân trọng”.

Để chống lại sự can thiệp tiềm tàng của ĐCSTQ vào cuộc bầu cử, các nhà phân tích nói rằng việc huấn luyện có mục tiêu cho các chuyên gia truyền thông có thể tăng cường khả năng phục hồi và thúc đẩy báo chí có trách nhiệm. Ví dụ, vào tháng 11 năm 2023, Khuôn khổ Hợp tác và Huấn luyện Toàn cầu, được thành lập bởi Đài Loan và Hoa Kỳ, đã tổ chức hội thảo đầu tiên tại Palau về việc tăng cường nhận thức truyền thông và nhận biết thông tin bị thao túng. Theo Bộ Ngoại giao Đài Loan, sự kiện này có sự tham gia của các nhà báo và học giả, đã thể hiện tầm quan trọng của việc tăng cường nhận thức truyền thông thông qua quan hệ đối tác giữa khu vực công và tư và hợp tác quốc tế.

Các sáng kiến tương tự đang phát triển mạnh mẽ trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đóng vai trò như những mô hình để chống lại thông tin bị thao túng. Các sáng kiến bao gồm việc khuyến khích các nhóm xã hội dân sự theo dõi và chống lại tuyên truyền và chuẩn bị cho học sinh sinh viên để chống lại các câu chuyện sai lệch.

Với sự hỗ trợ liên tục từ các Đồng minh và Đối tác khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, và bằng cách nghiên cứu kinh nghiệm và chiến lược của Đài Loan cũng như các nền dân chủ khác, Palau có thể tăng cường khả năng phục hồi và bảo vệ môi trường thông tin của mình.

Bà Jessica Caterson là ứng viên thạc sĩ tại Trường Nghiên cứu Quốc tế Tiên tiến Johns Hopkins.