Phản bác các Câu chuyện Không đúng sự thật của ĐCSTQ

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Cách tiếp cận của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đối với chiến tranh nhận thức có lẽ là thành phần ít được nghiên cứu nhất trong chiến lược của Tổng Bí thư ĐCSTQ Tập Cận Bình nhằm thống trị trật tự quốc tế, nhưng nó có thể là yếu tố quan trọng nhất.

Theo báo cáo “Sự phát triển Quân sự và An ninh Liên quan đến Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC)” năm 2023 của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ (DOD), ĐCSTQ nhằm mục đích “đạt được những gì mà Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) gọi là sự thống trị tâm trí, mà PLA định nghĩa là việc sử dụng thông tin để gây ảnh hưởng đến dư luận nhằm tác động đến sự thay đổi trong hệ thống xã hội của một quốc gia, có khả năng tạo ra một môi trường thuận lợi cho Trung Quốc và giảm sức đề kháng dân sự và quân sự đối với các hành động của PLA”. 

Bộ Quốc phòng (DOD) báo cáo, Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) có thể dự định sử dụng các hoạt động nhận thức, kết hợp chiến tranh tâm lý với công nghệ internet và nền tảng truyền thông để định hình hành vi và ra quyết định của đối phương, “như một khả năng bất đối xứng để ngăn chặn Hoa Kỳ hoặc bên thứ ba tham gia vào một cuộc xung đột trong tương lai, hoặc như một khả năng tấn công để định hình nhận thức hoặc phân cực xã hội”.

Xem xét mô tả lừa đảo của ĐCSTQ về các nỗ lực an toàn sinh học và an ninh toàn cầu của Hoa Kỳ cung cấp cái nhìn sâu sắc về thế hệ chiến tranh tâm lý tiếp theo của ĐCSTQ. Câu chuyện phòng thí nghiệm sinh học của ĐCSTQ, không có bằng chứng, cáo buộc Hoa Kỳ vận hành các phòng thí nghiệm sinh học để chế tạo vũ khí thay vì phát triển hệ thống phòng thủ chống lại các bệnh truyền nhiễm. Theo báo cáo, các hoạt động nhận thức như vậy được thiết kế để đạt được các mục tiêu an ninh quốc gia chiến lược bằng cách ảnh hưởng đến nhận thức của mục tiêu và thay đổi quyết định và hành vi của mục tiêu. Mặc dù vô lý trên bề mặt, các tuyên bố về phòng thí nghiệm sinh học bị vạch trần đã đóng vai trò là một công cụ mạnh mẽ và phức tạp ở các nước đang phát triển, bao gồm đấu trường cạnh tranh quan trọng nhất. 

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ gần đây đã khẳng định với hãng tin CNA của Singapore, Hoa Kỳ là một trong những nước đầu tiên ký kết Công ước Vũ khí Sinh học quốc tế vào năm 1972, đồng ý với lệnh cấm toàn cầu được ban hành sáu năm sau khi Hoa Kỳ ngừng chương trình vũ khí sinh học tấn công.”Hoa Kỳ hoàn toàn tuân thủ các nghĩa vụ của mình theo Công ước Vũ khí Sinh học [BWC] và không phát triển hoặc sở hữu vũ khí như vậy ở bất cứ đâu — chúng tôi cũng không ủng hộ bất kỳ ai khác làm như vậy”. 

Để chống lại các câu chuyện sai lệch liên tục, Hoa Kỳ và các Đồng minh và Đối tác cần nghiên cứu cách ĐCSTQ tích hợp các yếu tố vật lý và thông tin vào chiến lược nhận thức. Mặc dù các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu rộng rãi các hoạt động cho vay săn mồi của chương trình cơ sở hạ tầng Một vành đai, Một con đường (OBOR) của Trung Quốc và sự thao túng của ĐCSTQ đối với cộng đồng người Trung Quốc để thúc đẩy một chương trình nghị sự chiến lược, các Đồng minh và Đối tác cần hiểu rõ hơn về cách các quy trình, hoạt động và đầu tư chiến lược của Bắc Kinh đạt được hiệu quả nhận thức. Chiến thuật quyền lực mềm của CHND Trung Hoa định hình nhận thức trong thời đại cạnh tranh chiến lược này như thế nào? Và việc ngăn chặn thông tin đóng vai trò gì trong chiến lược tích hợp của CHND Trung Hoa? 

Thao túng Khía cạnh Nhận thức

Các hoạt động nhận thức về bản chất là những nỗ lực đánh lạc hướng của ĐCSTQ được thiết kế để củng cố vị thế của đảng. ĐCSTQ chi hàng tỷ đô la mỗi năm cho các hoạt động thao túng nước ngoài, sử dụng thông tin sai lệch hoặc gây hiểu lầm để thể hiện bản thân một cách tích cực và đảm bảo sự khẳng định toàn cầu mà đảng khao khát. Khi ĐCSTQ đàn áp hoặc làm xáo trộn thông tin trái với thông điệp quốc gia của mình, đảng huy động các đòn bẩy thông tin của mình để thay đổi nhận thức toàn cầu và làm suy yếu uy tín của đối thủ cạnh tranh. 

Cách tiếp cận của Bắc Kinh đối với cạnh tranh an toàn sinh học bao gồm một tập hợp con OBOR được thiết kế để mô tả CHND Trung Hoa như một nhà lãnh đạo y tế toàn cầu. CHND Trung Hoa cũng cạnh tranh trực tiếp với Hoa Kỳ trong lĩnh vực y tế quốc tế và tìm cách gieo rắc nghi ngờ về sức mạnh của các quan hệ đối tác và chương trình của Hoa Kỳ. Làm việc để thiết lập thiện chí, CHND Trung Hoa tìm cách tiếp cận độc quyền các địa điểm chiến lược, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Tạo ra một hình ảnh tích cực là điều tối quan trọng để CHND Trung Hoa cạnh tranh trong các lĩnh vực này. Tận dụng nỗi sợ hãi và lo lắng về đại dịch COVID-19, ĐCSTQ thường xuyên khai thác cảm xúc, bóp méo sự thật và đưa ra đủ nghi ngờ trong môi trường thông tin để công chúng đặt câu hỏi về sự thật. Sau đó, khai thác sự không chắc chắn về nhận thức sau đó, ĐCSTQ nhắm vào Hoa Kỳ với các chiến dịch thông tin sai lệch với hy vọng đạt được lợi ích chiến lược. 

Các cáo buộc rằng Hoa Kỳ đang phát triển vũ khí sinh học và thuê ngoài công việc không phải là mới. Chúng bắt nguồn từ Chiến tranh Triều Tiên vào đầu những năm 1950 khi Liên Xô và Trung Quốc cáo buộc các lực lượng Hoa Kỳ triển khai rộng rãi vũ khí sinh học chống lại các lực lượng cộng sản. Liên Xô cũng thừa nhận chiến dịch thông tin sai lệch Operation Denver của mình trong những năm 1980 mà đã lan truyền những tuyên bố sai lệch rằng quân đội Hoa Kỳ đã phát triển và tung ra loại virus gây ra AIDS ở Châu Phi. Những cáo buộc sai lầm vẫn cộng hưởng và thiết lập đường cơ sở nhận thức cho các câu chuyện tập trung vào bệnh tật khác. Chúng cũng là cơ sở cho các tuyên bố sai lệch đang diễn ra của CHND Trung Hoa rằng COVID-19 có nguồn gốc từ một phòng thí nghiệm của Bộ Quốc phòng (DOD) ở Fort Detrick, Maryland, nơi được quốc tế hoan nghênh về nghiên cứu quốc phòng sinh học, khả năng an toàn sinh học và hồ sơ an toàn. 

Mặc dù các lực lượng Hoa Kỳ đã phát triển các chiến thuật, kỹ thuật và quy trình chiến tranh sinh học trong Chiến tranh Triều Tiên, nhưng việc chúng có được sử dụng hay không, thậm chí ở một mức độ hạn chế, vẫn chưa được chứng minh và gây tranh cãi. Các nhà nghiên cứu Hoa Kỳ đã học được những cách tiếp cận như vậy từ Tiến sĩ Shiro Ishii, nhà khoa học hàng đầu của đơn vị 731 khét tiếng của quân đội Đế quốc Nhật Bản, người đã chỉ đạo đơn vị chiến tranh sinh học Nhật Bản tại Trung Quốc. ĐCSTQ đã khuếch đại các khía cạnh gây tranh cãi như vậy của lịch sử trong các chiến dịch thông tin sai lệch của mình và tìm cách khai thác những nhận thức tiêu cực kéo dài để hợp tác với các nước mới nổi quan trọng. 

ĐCSTQ cũng trích dẫn lệnh ân xá sau Thế chiến II cho các thành viên của Đơn vị 731, nơi tiến hành các thí nghiệm sinh học vô nhân đạo trên các tù nhân chiến tranh Trung Quốc, Hàn Quốc, Liên Xô và Hoa Kỳ. Để đổi lấy việc chia sẻ nghiên cứu với các nhà khoa học tại Fort Detrick, các thành viên đơn vị đã tránh được việc bị xét xử tại Tòa án Tội phạm Chiến tranh Tokyo. ĐCSTQ đã cáo buộc sai sự thật về mối liên hệ giữa Đơn vị 731 và các chương trình hỗ trợ sinh học của Hoa Kỳ và đã nhiều lần lưu hành cáo buộc trong nhiều thập kỷ.

Thao túng các Kết nối Lịch sử

CHND Trung Hoa thường dệt nên một mối liên hệ âm mưu giữa các đợt bùng phát dịch bệnh tự nhiên và các chương trình y tế toàn cầu của Hoa Kỳ, và Bắc Kinh sử dụng mối quan hệ với Nga để tăng cường khả năng tiếp cận truyền thông của mình ở các khu vực như Trung Á. Việc Moscow vũ khí hóa những câu chuyện như vậy là điều hiển nhiên vào tháng 9 năm 2021, khi họ cáo buộc Ukraine và Hoa Kỳ hợp tác sinh học bất hợp pháp, mà Nga cuối cùng đã miêu tả như một chất xúc tác có mục đích cho cuộc xâm lược vô cớ vào Ukraine năm tháng sau đó.

Các nhà khoa học trong và ngoài nước Nga cho biết những tuyên bố này là không đúng sự thật và Moscow không có bằng chứng để hỗ trợ các cáo buộc. Năm 2022, hơn 35 bên tham gia Công ước Vũ khí Sinh học (BWC) đã cùng Hoa Kỳ bác bỏ những khẳng định mất uy tín của Nga, theo tổ chức truyền thông Bulletin of the Atomic Scientists. 

Gần như ngay lập tức sau cuộc xâm lược của Nga và theo các thỏa thuận hợp tác lâu dài, CHND Trung Hoa đã tích cực khuếch đại các tuyên bố sai lầm của Moscow và sử dụng chúng như vũ khí nhận thức để hỗ trợ tham vọng khu vực của Bắc Kinh. Trong khi nỗi lo lắng từ đại dịch bắt đầu lắng xuống, những tuyên bố gian lận bắt đầu gia tăng khi ĐCSTQ tìm cách làm hoen ố sự thành công của các sáng kiến y tế toàn cầu của Hoa Kỳ, bất chấp thành tích giảm bệnh và phòng chống đại dịch hiệu quả.

 Giảm thiểu Mối đe dọa Hợp tác

Nga và CHND Trung Hoa đã nhắm vào các nỗ lực hợp tác sinh học và an ninh quốc tế do Cục Giảm thiểu Mối đe dọa Hợp tác (CTR) của Bộ Quốc phòng (DOD) dẫn đầu, làm việc với các đối tác nước ngoài để giảm các mối đe dọa sinh học. Các cơ sở được sở hữu và điều hành bởi quốc gia chủ nhà và bất kỳ sự hiện diện nào của Hoa Kỳ đều được mời.

CTR bắt nguồn từ quan hệ đối tác với Nga thời hậu Xô Viết khi quan hệ giữa Moscow và Washington đang ở đỉnh cao vào những năm 1990. Ngay từ đầu, hầu hết các phòng thí nghiệm nhận được sự hỗ trợ của Hoa Kỳ là một phần của chương trình vũ khí sinh học tấn công của Liên Xô trước đây. Nga và Hoa Kỳ đã làm việc cùng nhau để bảo đảm an toàn cho các phòng thí nghiệm và điều chỉnh các cơ sở cho phù hợp với mục đích hòa bình. Khi chương trình phát triển, nó đã đào tạo hàng trăm nhà khoa học và cung cấp các thiết bị tiên tiến để phát hiện sự bùng phát dịch bệnh và tạo điều kiện cho các chương trình nghiên cứu hợp tác về sức khỏe toàn cầu. Hầu hết những người nhận hỗ trợ CTR làm việc trực tiếp với Tổ chức Y tế Thế giới và các tổ chức y tế quốc tế khác. Sự hỗ trợ của Hoa Kỳ đã được chứng minh là rất cần thiết trong đại dịch. Một phòng thí nghiệm ở Thái Lan là phòng thí nghiệm đầu tiên xác định các đợt bùng phát COVID-19 ở Đông Nam Á bằng cách sử dụng thiết bị và huấn luyện do Cơ quan Giảm thiểu Mối đe dọa Quốc phòng Hoa Kỳ cung cấp, trong đó CTR là một phần. 

Đối với Bắc Kinh, nước coi bất kỳ thành công nào của Hoa Kỳ là thất bại đối với CHND Trung Hoa, những thành tựu của các chương trình an toàn sinh học và y tế công cộng do Hoa Kỳ tài trợ như vậy thách thức các chiến dịch gây ảnh hưởng của đảng và nhà nước.

Do đó, ĐCSTQ thường tăng âm lượng trong các chiến dịch thông tin sai lệch của mình để đáp lại những tiến bộ tiềm năng của Hoa Kỳ. ĐCSTQ đặc biệt quan tâm đến những nỗ lực thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Indonesia-Hoa Kỳ. Khi mối quan hệ giữa Indonesia và Hoa Kỳ tiếp tục được củng cố, ĐCSTQ gần đây đã đưa ra những tuyên bố sai lệch từ năm 2008 liên quan đến Đơn vị Nghiên cứu Y khoa Hải quân số 2 của Hoa Kỳ. Bộ trưởng Y tế Indonesia yêu cầu thành lập phái đoàn Indonesia-Hoa Kỳ tại Jakarta vào những năm 1970 để giúp ngăn chặn sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm. Mặc dù các cáo buộc sai lầm rằng phòng thí nghiệm đang phát triển vũ khí sinh học đã bị mất uy tín, Indonesia, vì những lý do không liên quan, đã không gia hạn thỏa thuận phòng thí nghiệm và Hoa Kỳ đã chuyển phòng thí nghiệm vào năm 2009.

Những tuyên bố sai lầm tương tự về nghiên cứu của Hoa Kỳ lưu hành ở Malaysia, Philippines và Hàn Quốc, và ĐCSTQ tiếp tục đầu tư các nguồn lực đáng kể để truyền bá thông tin sai lệch của mình. Mục tiêu của ĐCSTQ là đưa sự nghi ngờ vào môi trường thông tin. Nếu không được kiểm soát, cuộc chiến nhận thức của ĐCSTQ sẽ tiếp tục thách thức Hoa Kỳ và các Đồng minh và Đối tác trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và sự ổn định của cộng đồng toàn cầu. Do đó, Bộ Quốc phòng (DOD) và các đối tác ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương phải nâng cao nhận thức về các nỗ lực y tế công cộng của họ và giảm cơ hội đầu cơ và âm mưu. Càng nhiều thông tin minh bạch được chia sẻ với khán giả toàn cầu, những người được hưởng lợi của các chương trình như vậy càng được trang bị nhiều sự thật để bảo vệ chống lại sự tồn tại của sự giả dối.