Mở rộng Tầm nhìn

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Khi khoảng 200 nhà hoạt động dân chủ Mông Cổ tập trung tại Quảng trường Sükhbaatar vào Ngày Nhân quyền Liên hợp quốc vào tháng 12 năm 1989, ít ai có thể dự đoán được sự biến đổi sắp diễn ra. Từ quảng trường trung tâm thủ đô Ulaanbaatar, các cuộc biểu tình vì hòa bình sẽ lan rộng khắp đất nước của thảo nguyên và sa mạc này. Trong vòng ba tháng, chế độ cộng sản Mông Cổ đã từ bỏ quyền lực sau gần 70 năm.

Chưa đầy ba thập kỷ sau khi từ bỏ chế độ độc đảng và sự liên kết với Liên Xô, quốc gia không giáp biển nằm kẹp giữa Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) và Nga đã phát triển thành một ngọn hải đăng của dân chủ giữa bóng tối của chủ nghĩa độc tài. Mông Cổ đang tích cực nắm lấy vai trò đó, được định hướng bởi chính sách “người hàng xóm thứ ba” nhằm tăng cường quan hệ với các quốc gia ngoài hai nước láng giềng. Ví dụ, hội nghị khai mạc giữa Mông Cổ, Hàn Quốc và Hoa Kỳ vào giữa năm 2023 đã mở ra sự hợp tác ba bên trong các lĩnh vực như phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên và củng cố chuỗi cung ứng toàn cầu cho các khoáng sản quan trọng. Nó cũng củng cố tầm quan trọng chiến lược ngày càng tăng của Mông Cổ đối với hòa bình và ổn định khu vực trong môi trường an ninh phức tạp ngày càng gia tăng, từ việc tổ chức cuộc tập trận gìn giữ hòa bình đa quốc gia Khaan Quest và Đối thoại Ulaanbaatar thường niên về An ninh Đông Bắc Á đến khuyến khích đầu tư nước ngoài vào trữ lượng phong phú các nguyên tố đất hiếm của quốc gia, vốn rất quan trọng cho quá trình chuyển đổi năng lượng xanh.

Bolor Lkhaajav, nhà nghiên cứu và nhà văn quan hệ quốc tế chuyên về địa chính trị Đông Bắc Á và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nói với DIỄN ĐÀN: “Mông Cổ đang theo đuổi chính sách ‘người hàng xóm thứ ba’ nhằm mở rộng quan hệ ngoại giao, chính trị, kinh tế, an ninh và xã hội với các nước phát triển và đang phát triển. Mục tiêu của chính sách này là tăng cường sự tham gia của Mông Cổ với phần còn lại của thế giới”. “Cho đến nay, cách tiếp cận này đã rất thành công và có tầm nhìn xa”.

LUÔN TIẾN VỀ PHÍA TRƯỚC

Với tầm nhìn rộng lớn, Mông Cổ đã thúc đẩy các quan hệ đối tác song phương và đa phương phát triển mạnh mẽ trên khắp các khu vực, từ châu Âu đến Bắc Mỹ, châu Đại Dương và Đông Nam Á. Điều này bao gồm các dự án hợp tác chung trong lĩnh vực kinh tế, môi trường và văn hóa. Thủ tướng Mông Cổ Oyun-Erdene Luvsannamsrai cho biết trong chuyến thăm Washington, DC vào tháng 8 năm 2023 để hội đàm với các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ: “Trong 30 năm qua, hành trình dân chủ của chúng tôi không hề dễ dàng”. “Nhưng Mông Cổ đã và sẽ luôn tiến về phía trước”.

Vào tháng 5 năm 2023, ông Emmanuel Macron trở thành tổng thống Pháp đầu tiên đến thăm Mông Cổ. Năm tháng sau, Tổng thống Mông Cổ Khurelsukh Ukhnaa đã đáp lại chuyến thăm. Chuyến thăm cấp nhà nước của ông tới Pháp bao gồm việc ký kết một thỏa thuận đầu tư trị giá 39,4 nghìn tỷ đồng (1,7 tỷ đô la Mỹ) cho công ty nhiên liệu hạt nhân Orano của Pháp để phát triển và vận hành một mỏ uranium ở tỉnh Dornogovi phía đông nam Mông Cổ. Trong chuyến đi, Mông Cổ cũng đã ký một thỏa thuận với nhà sản xuất Pháp-Ý Thales Alenia Space để xây dựng một vệ tinh nhằm nâng cao khả năng truy cập internet tốc độ cao trên khắp Mông Cổ, quốc gia có dân số thưa thớt nhất thế giới, với 3,3 triệu người, bao gồm cả các cộng đồng du mục, trải rộng trên 1,5 triệu km vuông. Thỏa thuận kêu gọi đặt tên vệ tinh để vinh danh anh hùng dân tộc Chinggis Khan, còn được gọi là Thành Cát Tư Hãn, người có đế chế đầu thế kỷ 13 được coi là một trong những đế chế lớn nhất trong lịch sử. Bộ trưởng Bộ Phát triển kỹ thuật số và Truyền thông Uchral Nyam-Osor cho biết trong một tuyên bố: “Dự án này là một bước tiến quan trọng hướng tới việc chuyển đổi kỹ thuật số và phát triển nền kinh tế kỹ thuật số của Mông Cổ”. Bộ trưởng Uchral Nyam-Osor nói thêm: “Dự án này sẽ thay đổi cách thức người dân trên khắp đất nước rộng lớn của chúng tôi tiếp cận internet và hỗ trợ việc tiếp cận các dịch vụ thiết yếu mà họ cần”.

Hãng tin Yonhap cho biết, các nhà lãnh đạo quốc phòng Mông Cổ và Hàn Quốc đã đồng ý trong các cuộc đàm phán tại Seoul vào tháng 10 năm 2023 về việc tăng cường hợp tác an ninh và công nghiệp quốc phòng trong bối cảnh các mối đe dọa hạt nhân và tên lửa leo thang của Bắc Triều Tiên. Bộ trưởng Quốc phòng Mông Cổ Saikhanbayar Gursed, người đã tham dự Triển lãm Quốc phòng và Hàng không Vũ trụ Quốc tế Seoul trong chuyến đi của mình, nhắc lại sự ủng hộ của Ulaanbaatar đối với những nỗ lực của Seoul trong việc phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên.

Bộ trưởng Lực lượng Vũ trang Vương quốc Anh khi đó là James Heappey đã đến thăm Mông Cổ vào tháng 9 năm 2023 để thảo luận về hợp tác song phương trong các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình khi hai quốc gia kỷ niệm 60 năm quan hệ ngoại giao. Bộ Quốc phòng Vương quốc Anh cho biết trong một tuyên bố: “Vương quốc Anh và Mông Cổ có mối quan hệ đặc biệt gần gũi: những người lính của chúng tôi đã cùng nhau phục vụ ở Afghanistan với tư cách là lực lượng gìn giữ hòa bình ở Nam Sudan”.

Theo Đài Tiếng nói Việt Nam, một tháng sau đó, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam, Thượng tướng Phan Văn Giang đã gặp ông Saikhanbayar ở Ulaanbaatar. Tại đây, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác công nghiệp quốc phòng và phối hợp trong lĩnh vực huấn luyện quân sự và y học quân đội Ngoài ra, hai bên còn nhấn mạnh “tầm quan trọng của việc duy trì môi trường hòa bình, ổn định cho hợp tác, phát triển ở Biển Đông (được biết đến trên thế giới là South China Sea), không chỉ đối với các nước ven biển mà còn đối với các nước không giáp biển”. Hà Nội đã lên tiếng cáo buộc Bắc Kinh vi phạm chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông thông qua các hoạt động như xâm nhập của tàu Trung Quốc và đưa ra các tuyên bố hàng hải phi pháp quá đáng.

Cùng với việc mở rộng quan hệ ngoại giao, Ulaanbaatar cũng cần phải chú ý đến mối quan hệ tiềm ẩn phức tạp với các nước láng giềng khổng lồ. Theo Ngân hàng Thế giới, CHND Trung Hoa chiếm khoảng 83% xuất khẩu của Mông Cổ, trong khi CHND Trung Hoa và Nga cùng cung cấp 65% nhập khẩu của nước này. Hai quốc gia này cũng nằm giữa Mông Cổ và các cảng biển nơi diễn ra 42% hoạt động xếp hàng hóa trên biển toàn cầu và 64% hoạt động dỡ hàng hóa trên biển toàn cầu. Ông Oyun-Erdene nói với tờ báo điện tử Politico trong chuyến đi tới Hoa Kỳ: “Chúng tôi có những căng thẳng địa chính trị… nhưng tôi tin rằng hai nước láng giềng của chúng tôi sẽ tiếp tục tôn trọng những lựa chọn và các mối quan hệ đối tác mà chúng tôi đang phát triển”.

Theo ông Earl Carr và ông Nathaniel Schochet, hai nhà phân tích của CJPA Global Advisors có trụ sở tại New York, Mông Cổ không muốn bị chia rẽ giữa hai cường quốc như thời Chiến tranh Lạnh. Hai nhà phân tích viết cho tạp chí The Diplomat vào tháng 12 năm 2023: “Hệ quả là, việc theo đuổi ‘con đường thứ ba’ và các sáng kiến chủ động của nước này phản ánh một sự chuyển hướng có chủ ý nhằm mở rộng các cam kết toàn cầu, cố gắng vượt qua những hạn chế lịch sử do vị trí địa lý gần các cường quốc khu vực áp đặt”. “Bằng cách thúc đẩy hợp tác kinh tế về khoáng sản quan trọng, củng cố quan hệ văn hóa và làm sâu sắc thêm quan hệ với các quốc gia trên khắp châu Âu và châu Á, Mông Cổ đang trở thành một bên tham gia mới nổi trong bối cảnh địa chính trị của Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”. 

VAI TRÒ QUAN TRỌNG

Vào năm 1899, một chàng trai 25 tuổi đến từ miền Tây Hoa Kỳ, vừa được thuê làm kỹ sư trưởng cho một công ty khai thác mỏ của Trung Quốc, đã đi qua nội địa châu Á bằng xe nhà lưu động để tìm kiếm những mỏ vàng được đồn thổi – “luôn luôn đuổi theo cầu vồng” – cũng như bằng chứng về các mỏ than, đồng, sắt và chì. Ông Herbert Hoover, người ba thập kỷ sau trở thành tổng thống thứ 31 của Hoa Kỳ, đã viết trong hồi ký của mình: “Một trong những hành trình cưỡi ngựa này đã đến tận Urga [nay là Ulaanbaatar], thủ đô Mông Cổ ở sa mạc Gobi. Các trại của người Mông Cổ và các nghi lễ hiếu khách được ông Marco Polo mô tả chính xác”. 

Ngày nay, khoáng sản chiếm khoảng 90% kim ngạch xuất khẩu của Mông Cổ và hơn 25% doanh thu của chính phủ. Một bài báo vào tháng 10 năm 2023 trên The Interpreter, một ấn phẩm của Viện Lowy, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Sydney, Úc, cho biết: “Mông Cổ có các nguồn tài nguyên phong phú như đồng, uranium, fluorit, các nguyên tố đất hiếm và các khoáng chất quan trọng khác giúp Mông Cổ có vị trí tốt trong địa chính trị toàn cầu về chuyển đổi năng lượng”.

Xu hướng chuyển dịch nhanh chóng sang năng lượng sạch – kết hợp với sự gián đoạn chuỗi cung ứng trong đại dịch COVID-19 – đã làm dấy lên sự lo ngại về vai trò thống trị của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) trong việc khai thác và chế biến các nguyên tố đất hiếm. Điều đó bao gồm mối đe dọa Bắc Kinh sẽ cắt đứt quyền tiếp cận các khoáng sản đó, vốn rất quan trọng đối với các công nghệ từ pin xe điện (EV) và tuabin gió đến vệ tinh và máy bay chiến đấu. Giống như Pháp, các đối tác Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương khác đang hợp tác với Mông Cổ để thúc đẩy vai trò của mình trong quá trình chuyển đổi năng lượng và đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, vào tháng 6 năm 2023, các quan chức chính phủ và đại diện ngành công nghiệp từ Mông Cổ, Hàn Quốc và Hoa Kỳ đã gặp nhau tại Ulaanbaatar cho Đối thoại Khoáng sản Quan trọng đầu tiên, nơi họ “nhấn mạnh tầm quan trọng và vai trò tiềm năng của Mông Cổ trong việc đáp ứng nhu cầu khoáng sản quan trọng của thế giới”.

Ngay sau đó, Seoul đã công bố khoản đầu tư 162,9 tỷ đồng (6,9 triệu đô la Mỹ) đến năm 2027 để cung cấp cho Mông Cổ hỗ trợ công nghệ chế biến kim loại quý. Trong khi đó, theo Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc, Úc đã đầu tư khoảng 468 tỷ đồng (20 triệu đô la Mỹ) trong thập kỷ qua cho “sự phát triển bền vững của ngành khai thác mỏ Mông Cổ”, bao gồm giáo dục và đào tạo nghề cho thanh niên Mông Cổ. Trong một liên doanh với Ulaanbaatar, công ty Rio Tinto của Úc-Anh vào đầu năm 2023 tuyên bố khai thác ngầm đã bắt đầu tại Oyu Tolgoi ở khu vực Nam Gobi của Mông Cổ. Đến năm 2030, địa điểm này được dự đoán là mỏ đồng lớn thứ tư thế giới, sản xuất lượng kim loại cần thiết cho 1.580 tuabin gió hoặc 16.400 pin EV mỗi ngày. Theo ấn phẩm công nghiệp Mining Technology, Oyu Tolgoi, cách biên giới Trung Quốc khoảng 80 km, cũng có một số mỏ vàng lớn nhất thế giới.

Ông Bolor, nhà nghiên cứu làm việc tại Hoa Kỳ, nói với DIỄN ĐÀN: “Tài nguyên thiên nhiên rộng lớn của Mông Cổ luôn có tầm quan trọng chiến lược đối với Mông Cổ”. “Đó là một động lực kinh tế. Đồng thời là một động lực chính sách đối ngoại để tăng cường quan hệ kinh tế song phương. Việc các bên khu vực và toàn cầu tham gia vào quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh của Mông Cổ thông qua đầu tư, đối thoại, doanh nghiệp nhà nước cũng như khu vực tư nhân là một động thái tích cực”.

HÀNH TRÌNH TÌM KIẾM HÒA BÌNH

Vào tháng 8 năm 2003, Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ đã triển khai đến Mông Cổ lần đầu tiên trong lịch sử của Thủy quân lục chiến cho một cuộc tập trận song phương mới tập trung vào phát triển hạ sĩ quan và các hoạt động gìn giữ hòa bình. Một năm trước, Mông Cổ đã tham gia vào sứ mệnh gìn giữ hòa bình đầu tiên của Liên Hợp Quốc, triển khai hai quan sát viên quân sự đến Tây Sahara. Cuộc tập trận Khaan Quest kỷ niệm năm thứ 20 vào giữa năm 2023 được Quân đội Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương đồng tài trợ đã phát triển và bao gồm quân nhân từ hơn hai chục quốc gia trải dài từ Canada đến Lào – quốc gia lần đầu tiên tham dự. Hai tuần tập trận tại Cơ sở Huấn luyện Five Hills bên ngoài Ulaanbaatar đã tăng cường khả năng tương tác và sẵn sàng cho các hoạt động gìn giữ hòa bình và ổn định. Ông Bolor nói: “Từ góc độ chính sách đối ngoại, nó cho thấy sự hiện diện và sáng kiến hòa bình của Mông Cổ nhằm tham gia và thu hút các quốc gia khác tham gia vào các hoạt động hợp tác quốc tế”. “Cuộc tập trận Khaan Quest mang đến cơ hội mở rộng ảnh hưởng khu vực và toàn cầu của Mông Cổ, gắn liền với các nỗ lực gìn giữ hòa bình của đất nước”.

Trong cùng hai thập kỷ qua, hơn 14.000 quân nhân gìn giữ hòa bình Mông Cổ đã phục vụ các phái bộ của Liên Hiệp Quốc trên toàn thế giới; với gần 900 quân nhân được triển khai tính đến cuối năm 2023, Mông Cổ đứng thứ 21 trong số 121 quốc gia đóng góp. Theo cơ quan này, khoảng 12% đội quân Mông Cổ được triển khai trong các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình là phụ nữ, cao hơn nhiều so với mục tiêu chung của Liên Hợp Quốc là 9%.

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã khen ngợi những đóng góp đó khi ông Oyun-Erdene trở thành thủ tướng Mông Cổ đầu tiên đến thăm Lầu Năm Góc vào tháng 8 năm 2023, cho biết thêm rằng Hoa Kỳ sẽ cung cấp cho Ulaanbaatar 20 Phương tiện Chiến thuật Hạng nhẹ Chung cho các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình. Tháng đó, Mông Cổ đã tổ chức các lực lượng từ Úc, Nepal, Thái Lan và Hoa Kỳ cho Pacific Angel, một cuộc diễn tập hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai do Lực lượng Không quân Thái Bình Dương của Hoa Kỳ dẫn đầu. Hợp tác quốc phòng cũng bao gồm các đợt luân chuyển kéo dài hàng tháng của các cố vấn Quân đội Hoa Kỳ vào Bộ Tư lệnh Lực lượng Bộ binh Mông Cổ để huấn luyện và trao đổi văn hóa. Thiếu tá Steve Morse, chỉ huy các hoạt động của Lữ đoàn Hỗ trợ Lực lượng An ninh số 5 ở Mông Cổ, cho biết trong một thông cáo báo chí vào tháng 4 năm 2023: “Chúng tôi được hưởng lợi rất nhiều từ kinh nghiệm về quốc gia và tính liên tục của các mối quan hệ … mà mối quan hệ đối tác bền chặt này mang lại”.

Cam kết hợp tác đa phương của Mông Cổ cũng được phản ánh trong Đối thoại Ulaanbaatar. Hội nghị quốc tế thường niên để thúc đẩy sự tin tưởng và hiểu biết lẫn nhau lần đầu tiên được tổ chức vào năm 2014, theo Phái đoàn Liên Hợp Quốc của Ulaanbaatar, có thể được tóm tắt bằng câu nói của người Mông Cổ: “Một con vịt bình tĩnh khi mặt hồ yên tĩnh”.

Tuy nhiên, cuộc xâm lược vô cớ của Moscow vào Ukraine, các vụ phóng tên lửa của Bình Nhưỡng vi phạm các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và các cuộc diễn tập quân sự gây bất ổn của Bắc Kinh ở Biển Đông và Eo biển Đài Loan đã làm gia tăng căng thẳng trong khu vực. Bà Izumi Nakamitsu, người đứng đầu cơ quan giải trừ quân bị của Liên Hợp Quốc, cho biết tại hội nghị tháng 6 năm 2023.”Ở cấp độ toàn cầu, bối cảnh an ninh quốc tế ngày càng trở nên phức tạp, gây tranh cãi, chia rẽ và đầy thách thức”. “Căng thẳng địa chính trị gia tăng, sự hiện đại hóa tiến bộ của các hệ thống vũ khí và sự thiếu minh bạch, niềm tin và đối thoại đã đưa thế giới đến một thời điểm quan trọng”.

Bà Nakamitsu cho biết các diễn đàn như Đối thoại Ulaanbaatar rất quan trọng trong việc thúc đẩy các biện pháp xây dựng lòng tin (CBM), nhằm “sửa chữa những nhận thức sai lầm về động cơ, giảm hiểu lầm về hoạt động quân sự và xây dựng hợp tác an ninh và thậm chí là sự phụ thuộc lẫn nhau”. “Khi các biện pháp xây dựng lòng tin có hiệu lực theo thời gian, chúng có thể ổn định các mối quan hệ song phương và khu vực, đồng thời giúp làm rõ các lợi ích an ninh chung, mở rộng hơn nữa không gian tin cậy và hợp tác. Cuối cùng, CBM có thể đóng vai trò là cơ sở để theo đuổi các biện pháp và thỏa thuận ràng buộc về mặt pháp lý về kiểm soát và giải trừ vũ khí”.

ÁNH SÁNG DẪN ĐƯỜNG

Vào tháng 9 năm 2023, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và tổ chức phi chính phủ Development Solutions có trụ sở tại Ulaanbaatar đã tổ chức một diễn đàn về tăng cường an ninh lương thực của Mông Cổ chống lại các thách thức bao gồm thu hẹp ngành nông nghiệp, đô thị hóa, gián đoạn nguồn cung, hỗn loạn thị trường và các tác động liên quan đến khí hậu. Theo Ngân hàng Thế giới, nhiệt độ đang ấm lên ở Mông Cổ với một trong những tốc độ nhanh nhất trên toàn thế giới “và những thay đổi khác trong động lực khí hậu đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến cuộc sống và sinh kế”.

Một hiện tượng tự nhiên được biết đến tại địa phương là dzud — tuyết rơi dày mùa đông sau đó là hạn hán nghiêm trọng vào mùa hè — có thể tàn phá đất chăn thả và đã giết chết hàng triệu gia súc trong một năm. Vào tháng 1 năm 2024, Đại sứ Hoa Kỳ tại Mông Cổ Richard Buangan đã đưa ra tuyên bố về nhu cầu nhân đạo và Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đã tài trợ cho thức ăn chăn nuôi, hỗ trợ tiền mặt và các khoản cứu trợ khác sau khi một dzud giết chết khoảng 175.000 gia súc và gây nguy hiểm cho sinh kế của hơn 210.000 người.

Kể từ đầu những năm 1990, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đã cung cấp hơn 9,38 nghìn tỷ đồng (377 triệu đô la Mỹ) cho các sáng kiến ở Mông Cổ để thúc đẩy sự tham gia của công dân vào các vấn đề như minh bạch và chống tham nhũng; tăng cường quản trị dân chủ; đa dạng hóa nền kinh tế; và xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị các-bon thấp. Nhà Trắng đã tuyên bố, trong chuyến thăm của ông Oyun-Erdene tới Washington, hai quốc gia đã ký một thỏa thuận 5 năm trị giá 636,3 tỷ đồng (25 triệu đô la Mỹ) để mở rộng khả năng tiếp cận năng lượng sạch của người Mông Cổ và thu hút các đối tác khu vực tư nhân trong việc mở rộng cơ hội cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đang cung cấp thêm 14,8 tỷ đồng (600.000 đô la Mỹ) cho các chương trình phòng chống thiên tai để tăng khả năng phục hồi của cộng đồng chống lại các dzud. 

Hai quốc gia đang đánh dấu kỷ niệm 5 năm quan hệ đối tác chiến lược vào năm 2024, cũng đã ký Thỏa thuận Bầu trời Mở cho các chuyến bay trực tiếp để tăng cường thương mại và du lịch. Theo thỏa thuận này, Hoa Kỳ sẽ cung cấp cho Mông Cổ hỗ trợ kỹ thuật hàng không dân dụng. Nhà Trắng cho biết: “Mối quan hệ giữa hai nước đang ở giai đoạn mạnh mẽ nhất từ trước đến nay và được phát triển trên cơ sở các nguyên tắc chung, tôn trọng nguyên tắc quản trị tốt, chủ quyền, pháp quyền và nhân quyền, cũng như chính sách láng giềng thứ ba của Mông Cổ”. 

Ông Oyun-Erdene đã ca ngợi sự phát triển của quan hệ đối tác và cam kết lâu dài của Hoa Kỳ. Ông cho biết: “Và chúng tôi rất tự hào khi người Mỹ coi chúng tôi là một ốc đảo của nền dân chủ”. “Vì vậy, đối với chúng tôi, Hoa Kỳ không chỉ là nước láng giềng chiến lược thứ ba mà còn là Ngôi sao Bắc Đẩu dẫn đường trên hành trình dân chủ của chúng tôi”.