Hà Nội, Tokyo tăng cường hợp tác với các thỏa thuận quốc phòng mới và chuyển giao thiết bị

Felix Kim

Nhật Bản và Việt Nam đang củng cố quan hệ quốc phòng trước những mối đe dọa an ninh chung, chủ yếu liên quan đến các hoạt động xâm phạm lãnh hải của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa).

Các thỏa thuận quốc phòng mới và việc chuyển giao hai phương tiện tìm kiếm và cứu nạn thể hiện tiến độ đạt được kể từ khi ký kết quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vào cuối năm 2023. Cuộc gặp giữa Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Minoru Kihara và Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Đại tướng Phan Văn Giang tại Hà Nội vào đầu tháng 8 năm 2024 đã cho thấy mối quan hệ ngày càng chặt chẽ, với những cam kết tăng cường các hoạt động song phương.

Ông Kihara nói: “Trong bối cảnh hiện nay, khi nhu cầu hợp tác quốc tế trong lĩnh vực an ninh và quốc phòng lớn hơn bao giờ hết, việc tăng cường hợp tác với nhiều quốc gia nhất có thể là vô cùng quan trọng, như đã nêu trong Chiến lược Quốc phòng Quốc gia của Nhật Bản được xây dựng vào cuối năm ngoái”, “Chúng tôi đã tăng cường hợp tác an ninh và quốc phòng với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, bao gồm trao đổi cấp cao, trao đổi giữa các đơn vị, trao đổi giáo dục và hỗ trợ xây dựng năng lực”.

Theo Bộ Quốc phòng Việt Nam, ông Giang nhấn mạnh việc mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ quốc phòng để trở thành một trụ cột quan trọng trong quan hệ đối tác giữa hai nước.

Đã có những tiến bộ đáng kể trong việc giải quyết di sản chiến tranh, huấn luyện, y học quân sự, hoạt động tìm kiếm và cứu nạn, các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc và các cuộc tham vấn thường xuyên. Hà Nội và Tokyo cũng tiến hành đối thoại chính sách quốc phòng cấp thứ trưởng và các cuộc tham vấn giữa các sĩ quan Không quân, Quân đội và Hải quân.

Các quan chức cho biết, ông Giang và ông Kihara hoan nghênh việc Nhật Bản chuyển giao các phương tiện cho Việt Nam để phục vụ các nhiệm vụ tìm kiếm và cứu nạn, đánh dấu lần đầu tiên thực hiện theo thỏa thuận chuyển giao thiết bị và công nghệ quốc phòng năm 2021 của hai nước.

“Dựa trên cuộc họp này, chúng tôi muốn tăng cường hơn nữa hợp tác quốc phòng song phương với Việt Nam và hợp tác đa phương bao gồm Nhật Bản-ASEAN”, ông Kihara nói, đề cập đến Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, trong đó Việt Nam là một trong 10 thành viên.

Nhật Bản và Việt Nam đã phải đối mặt với các tranh chấp biển Đông đáng kể với CHND Trung Hoa trong những năm gần đây, do các tuyên bố chủ quyền phi lý của Bắc Kinh ở Biển Đông và Biển Hoa Đông.

CHND Trung Hoa đã tăng cường hiện diện tàu tuần tra bờ biển và máy bay quân sự xung quanh quần đảo Senkaku do Nhật Bản kiểm soát, thúc đẩy Tokyo tăng cường giám sát biển và năng lực phòng thủ.

Trong khi đó, ở Biển Đông, Bắc Kinh bất hợp pháp tuyên bố chủ quyền đối với phần lớn vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam, đặc biệt là xung quanh quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Ví dụ, vào năm 2017, CHND Trung Hoa đã gây áp lực buộc Hà Nội phải dừng dự án khoan dầu trong EEZ của Việt Nam, khiến Việt Nam phải trả hơn 25 nghìn tỷ đồng (hơn 1 tỷ đô la Mỹ) tiền phạt cho các công ty dầu khí.

Năm 2023, Nhật Bản và Việt Nam đã đồng ý mở rộng hợp tác trong an ninh mạng, huấn luyện quân sự và chuyển giao thiết bị quốc phòng. Các sáng kiến này phù hợp với chiến lược của Tokyo nhằm tăng cường quan hệ an ninh với các quốc gia Đông Nam Á để duy trì một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Tự do và Rộng mở.

Theo báo Quân đội Nhân dân Việt Nam, trong các cuộc đàm phán tháng 8, ông Giang đã tái khẳng định vị trí kiên định của Việt Nam trong việc giải quyết tranh chấp một cách hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế và các cam kết khu vực, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông, được ASEAN và CHND Trung Hoa ký kết năm 2002.

Tướng Giang cũng nhấn mạnh việc cần thúc đẩy các cuộc đàm phán để đạt được một bộ quy tắc ứng xử thực chất và hiệu quả ở Biển Đông giàu tài nguyên, một tuyến đường thương mại toàn cầu.

Felix Kim là một cộng tác viên của DIỄN ĐÀN đưa tin từ Seoul, Hàn Quốc.