CHND Trung Hoa chuẩn bị khai thác đáy biển sâu để vơ vét các kim loại quý bất chấp lo ngại về môi trường

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) muốn khai thác đá dưới đáy biển chứa các kim loại được ưa chuộng cao – coban, liti, than chì và các thành phần thiết yếu khác của pin xe điện, tua bin gió, pin mặt trời và động cơ phản lực – bất chấp những lo ngại rộng rãi rằng việc vơ vét các nốt có dạng hình khoai tây chứa nhiều kim loại và các mỏ khoáng quý giá khác sẽ gây hại cho hệ sinh thái đại dương.

CHND Trung Hoa, hiện là nhà cung cấp hàng đầu thế giới đối với nhiều loại kim loại, một phần thông qua các phương pháp khai thác trên đất liền vô đạo đức, muốn thống trị chuỗi cung ứng bằng cách ảnh hưởng đến các quy định khai thác biển sâu quốc tế. Trong khi đó, chưa có đánh giá toàn diện về tác động môi trường của việc khai thác hàng nghìn mét dưới bề mặt đại dương. Có rất ít thông tin về cách thức tốt nhất để giảm thiểu các nguy cơ môi trường ở biển sâu, chẳng hạn như tác động tiềm ẩn của việc khuấy động các đám mây trầm tích lớn có thể phát tán các kim loại nặng độc hại, hoặc tiếng ồn và ánh sáng khi khai thác có thể gây hại cho môi trường sống dưới đáy đại dương.

Tổng thống Palau Surangel Whipps Jr. cho biết tại Đại hội Cơ quan Đáy biển Quốc tế (ISA) ở Kingston, Jamaica, vào tháng 7 và tháng 8 năm 2024: “Ngày hôm nay, chúng ta đang ở một ngã rẽ”. Được thành lập theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1994, ISA có nhiệm vụ bảo vệ môi trường biển sâu khỏi các hoạt động gây hại và xây dựng một bộ quy tắc khai thác bao gồm các quy định, môi trường và tài chính. Ông Whipps nói: “Chúng tôi cần học hỏi rất nhiều về đáy biển sâu và vai trò quan trọng của nó đối với hành tinh của chúng ta”.

Theo báo cáo vào tháng 8 năm 2024 của Dialogue Earth, một tổ chức nghiên cứu môi trường có trụ sở tại London, Canada, Pháp, Đức, Guatemala, Ireland, Honduras, Thụy Điển, Tuvalu và Vương quốc Anh là một trong số 30 quốc gia đã kêu gọi tạm dừng hoặc cấm khai thác biển sâu. Các quốc gia và công ty khác, bao gồm cả CHND Trung Hoa và các công ty do nhà nước kiểm soát của nước này, rất muốn khám phá đáy biển để tìm kiếm các kim loại có giá trị. Hoa Kỳ tuân thủ các điều khoản của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) nhưng chưa phê chuẩn hiệp ước, do đó quốc gia này theo dõi các cuộc thảo luận của ISA với tư cách một quan sát viên.

ISA đã phê duyệt ít nhất 30 giấy phép để thăm dò khoảng 1,4 triệu km2 các khu vực chứa nốt đa kim, sulfua khối lớn trên đáy biển (hình thành xung quanh các lỗ thông thủy nhiệt) và vỏ giàu coban trên các núi dưới nước. Theo báo cáo của tờ The Washington Post vào tháng 10 năm 2023, hầu hết các giấy phép là để thử nghiệm các phương pháp thu thập nốt quặng trong một khu vực rộng lớn của Thái Bình Dương giữa Hawaii và Mexico được gọi là Vùng Clarion-Clipperton. Ước tính vùng này có lượng coban gấp sáu lần và nickel gấp ba lần so với tất cả các trữ lượng trên đất liền.

CHND Trung Hoa có nhiều giấy phép thăm dò đáy biển sâu hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Khai thác đáy đại dương có thể tăng cường nỗ lực của nước này trong việc thống trị các ngành công nghiệp mới nổi như năng lượng sạch. Theo báo cáo của tạp chí The Diplomat vào tháng 8 năm 2024, CHND Trung Hoa chiếm 77% sản lượng coban tinh luyện, 65% liti hóa học và 91% graphit cấp pin của thế giới.

Tuy nhiên, các nhà hoạt động môi trường và nhân quyền đã chỉ trích các hoạt động khai thác mỏ trên đất liền của Bắc Kinh. Họ lo ngại rằng các tiêu chuẩn môi trường thấp và thực tiễn quản lý tài nguyên kém của CHND Trung Hoa sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến biển sâu.

Các nhà khoa học và nhà môi trường lo sợ rằng các máy móc hạng nặng sẽ tàn phá đáy đại dương, với các dòng hải lưu làm phân tán các sản phẩm thải từ hoạt động khai thác. Trong khi đó, đá được bơm lên mặt để nghiền nhỏ để khai thác sẽ được đổ lại xuống đại dương, tạo ra các đám mây trầm tích hủy diệt. Theo Dialogue Earth, các chuyên gia lo ngại rằng khai thác dưới biển mà không có quy định thích hợp và hiểu biết về hậu quả môi trường sẽ gây ra thiệt hại không thể đảo ngược.

Bà Lisa Levin, người sáng lập Sáng kiến Quản lý Đại dương Sâu, một mạng lưới toàn cầu các chuyên gia quản lý đại dương sâu, nói với tạp chí Foreign Policy: “Biển sâu chủ yếu chưa được lập bản đồ và khám phá”. “Hầu hết các khu vực mà mọi người nhắm mục tiêu khai thác chưa được mô tả về hệ sinh thái và loài theo cách cho phép chúng ta quản lý bất kỳ hoạt động phá hủy nào như khai thác một cách hiệu quả”.