Các nhà nghiên cứu cho biết các cuộc tấn công vào trường học ở Miến Điện gia tăng trong bối cảnh giao tranh ác liệt
The Associated Press
Các cuộc giao tranh dữ dội trong nội chiến Miến Điện đã dẫn đến gia tăng đáng kể các cuộc tấn công phá hoại nhằm vào trường học, theo một nhóm chuyên theo dõi xung đột vũ trang ở quốc gia Đông Nam Á này.
Nhóm Myanmar Witness cho biết các cuộc tấn công này càng làm căng thẳng hệ thống giáo dục vốn đã rạn nứt của Miến Điện, tước đi quyền được giáo dục của hàng triệu trẻ em – những người cũng đã phải di cư khỏi nhà, bỏ lỡ tiêm chủng và bị suy dinh dưỡng.
Nhóm này là một dự án của Trung tâm Khả năng Phục hồi Thông tin có trụ sở tại Vương quốc Anh, đã xác định được 174 cuộc tấn công vào các trường học và đại học ở Miến Điện kể từ khi quân đội đảo chính lật đổ chính phủ được bầu cử dân chủ cách đây hơn ba năm.
Trong giai đoạn 2022-2023, Liên minh Toàn cầu về Bảo vệ Giáo dục khỏi Bạo lực có trụ sở tại New York đã ghi nhận hơn 245 báo cáo tấn công vào trường học và 190 báo cáo về việc sử dụng cơ sở giáo dục cho mục đích quân sự.
Đảo chính quân sự tháng 2 năm 2021 đã vấp phải các cuộc biểu tình ôn hòa đòi dân chủ lan rộng, nhưng những cuộc biểu tình này đã bị đàn áp dã man. Sau đó, nhiều người chống đối chính quyền quân sự đã cầm vũ khí, khiến nhiều vùng rộng lớn của đất nước rơi vào cảnh xung đột. Ước tính quân đội kiểm soát chưa đến một nửa đất nước.
Ông Matt Lawrence, giám đốc dự án tại Myanmar Witness, cho biết: “Giáo dục là nền tảng cho phong trào dân chủ ở Miến Điện, nhưng ngày nay, thanh niên Miến Điện đang chứng kiến các trường học – và cơ hội sống – của họ bị biến thành đống đổ nát”. “Nếu giáo dục không được bảo vệ trên khắp Miến Điện, thì thế giới quan của thế hệ tiếp theo có nguy cơ bị chi phối bởi phe phái và chiến tranh, thay vì hy vọng và lý trí”.
Theo tổ chức nhân đạo Save the Children, tỷ lệ nhập học của học sinh ở Miến Điện đã giảm 80% kể từ đầu đại dịch COVID-19 vào năm 2020 đến năm 2022, một năm sau cuộc đảo chính quân sự. Đến giữa năm 2022, khoảng một nửa số trẻ em cả nước, tương đương với 7,8 triệu trẻ em, không được đến trường.
Myanmar Witness cho biết họ đã ghi nhận báo cáo về 64 trường hợp tử vong và 106 trường hợp thương tích liên quan đến 176 cuộc tấn công vào trường học.
Chính phủ Thống nhất Quốc gia, dẫn đầu phong trào dân chủ, ước tính vào tháng 1 năm 2024 rằng hơn 570 trẻ em đã bị lực lượng an ninh sát hại. Theo Dự án Dữ liệu Sự kiện và Vị trí Xung đột Vũ trang, cuộc xung đột đã khiến tới 8.000 thường dân thiệt mạng.
Nhóm Myanmar Witness cho biết các cuộc không kích của quân đội là nguyên nhân chính gây ra sự tàn phá các trường học. Những cuộc tấn công như vậy trở nên thường xuyên hơn khi các lực lượng dân chủ và các nhóm vũ trang dân tộc thiểu số giành được thắng lợi.
Ông Lawrence nói, quân đội “phải sử dụng ngày càng nhiều các cuộc không kích, thường là với những máy bay ngày càng không phù hợp, khi họ mất quyền kiểm soát mặt đất hiệu quả”.
Báo cáo cho biết một số lực lượng kháng chiến cũng đã tấn công các trường học, nhưng ít thường xuyên hơn và ít gây thiệt hại hơn, thường sử dụng máy bay không người lái mang theo bom mìn nhỏ.
Nhiều yếu tố khác đang gây rối loạn giáo dục. Nhiều thanh niên, bao gồm cả học sinh lớn, đã tham gia vào lực lượng kháng chiến. Hàng nghìn giáo viên đã bỏ việc sau cuộc đảo chính và tham gia phong trào bất tuân dân sự nhằm vô hiệu hóa sự kiểm soát của quân đội đối với các cơ quan chính phủ.
Biến động chiến tuyến khiến việc giảng dạy một cách đáng tin cậy trở nên khó khăn, và một số giáo viên đã thành lập hoặc tham gia các trường học ngoài tầm kiểm soát của quân đội.
Bà Lisa Chung Bender, giám đốc điều hành của Liên minh Toàn cầu về Bảo vệ Giáo dục khỏi Bạo lực, cho biết: “Những gì chúng tôi thấy gần như là một hệ thống kép đang phát triển ở Miến Điện, nơi có các trường học do nhà nước tài trợ và sau đó là các trường học do các bên khác tài trợ và trừng phạt vì tham gia vào bất kỳ hệ thống nào”.
Bà nói thêm: “Điều đó đặt trẻ em và nhà giáo dục vào một tình thế bất khả thi, nơi họ phải vượt qua các trạm kiểm soát và nói họ đang đi đâu, và nếu được xác định rằng họ đang đến một trường học của kẻ thù, bất kể kẻ thù đó là ai, họ có thể bị quấy rối, giam giữ hoặc bị trừng phạt thân thể”.
Việc thiếu tiếp cận giáo dục đầy đủ chỉ là một phần của cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng ở Miến Điện. Hơn 3 triệu người đã phải di dời khỏi nhà cửa của họ do chiến tranh, hầu hết là kể từ khi quân đội lên nắm quyền. Theo thông tin của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) vào tháng 6 năm 2024, 35% trẻ em Miến Điện đang sống trong cảnh thiếu hụt lương thực, được định nghĩa là không đủ khả năng tiếp cận nguồn dinh dưỡng cần thiết cho sự lớn lên và phát triển.
Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) cho biết, hơn một nửa trẻ em Miến Điện đang sống trong cảnh nghèo khó.
