Cuộc tập trận Balikatan 24 tại Philippines tăng cường kỹ năng, khả năng tương tác của các lực lượng quân sự chung

Maria T. Reyes

Quân đội Philippines và Hoa Kỳ, với sự hỗ trợ của máy bay giám sát của Úc, đã phóng pháo, tên lửa và bom để đánh chìm một tàu địch giả ngoài khơi đảo Luzon, Philippines, đánh dấu giai đoạn cao trào của cuộc tập trận quân sự Balikatan có quy mô lớn nhất từ trước đến nay.

Hơn 16.000 quân nhân Philippines và Hoa Kỳ đã tham gia các cuộc tập trận chung diễn ra ở Philippines trong ba tuần, từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 5 năm 2024. Cuộc tập trận cũng có sự tham gia của các lực lượng Úc và Pháp, cùng với 14 quốc gia quan sát viên: Brunei, Canada, Pháp, Đức, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản, Malaysia, New Zealand, Singapore, Hàn Quốc, Thái Lan, Vương quốc Anh và Việt Nam.

Việc đánh chìm tàu chở dầu 99 mét đã ngừng hoạt động của Hải quân Philippines ngoài khơi thành phố Laoag ở Ilocos Norte nhằm kiểm tra các mạng lưới hỏa lực phối hợp và giả lập phản ứng đối với một lực lượng xâm lược.

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr., người quê gốc ở tỉnh Ilocos Norte, đã theo dõi cuộc tập trận từ trung tâm chỉ huy. Balikatan 24 tập trung huấn luyện cụ thể cho các vùng lãnh thổ của Philippines giáp Biển Đông và đảo tự trị Đài Loan, nơi căng thẳng gia tăng do sự hung hãn ngày càng mạnh mẽ của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa).

Cuộc huấn luyện đề cao khả năng tương tác và nhằm tăng cường khả năng phòng thủ của Philippines.

Đại tá Michael Logico, phát ngôn viên người Philippine của Balikatan cho biết: “Chúng tôi không khiêu khích bất cứ ai chỉ bằng cách tập luyện”. Ông cho biết thêm: “Đây thực sự là một hình thức răn đe”. “Răn đe là cách chúng tôi ngăn cản các bên khác xâm lược”.

Tư lệnh William Jurney, chỉ huy lực lượng Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ Thái Bình Dương, một trong các nhà chỉ đạo tập trận, nói rằng Balikatan đã chứng minh Hiệp ước Phòng thủ Tương hỗ năm 1951 giữa Philippines và Hoa Kỳ không chỉ là “một tờ giấy không có ý nghĩa”. Hiệp ước cam kết các đồng minh bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công bởi một lực lượng bên ngoài.

Tướng Romeo Brawner Jr., Tham mưu trưởng quân đội Philippines, cho biết các cuộc tập trận cho thấy mối quan hệ đồng minh là “không phải quan hệ đối tác vì lợi ích tình cờ mà đúng hơn là sự phản ánh rõ ràng về lịch sử chung, cam kết kiên định với dân chủ và tôn trọng luật pháp quốc tế trong việc theo đuổi hòa bình và an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”.

Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) tuyên bố phần lớn Biển Đông thuộc lãnh thổ của mình, bất chấp phán quyết của tòa án quốc tế vào năm 2016, và nhiều lần quấy rối các tàu Philippines trong các nhiệm vụ tiếp tế đến các tiền đồn trên biển. Các tàu hải cảnh của CHND Trung Hoa ngày càng gia tăng các hành vi nguy hiểm như đâm va, chặn đường và phun vòi rồng vào các tàu Philippines, gây thương tích cho lính hải quân Philippines và làm hư hại tàu thuyền.

Ông Don McLain Gill, giảng viên Khoa Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học De La Salle ở Manila, cho biết sự hợp tác là rất quan trọng đối với Philippines. Ông Gill nói với DIỄN ĐÀN: “Với vị trí địa lý, nguồn lực hạn chế nhưng lại phải đối mặt với thách thức gay gắt từ một thế lực đang bành trướng trên biển, điều quan trọng đối với chúng tôi là hợp tác với các đối tác cùng chí hướng nhằm mục đích cải thiện khả năng phục hồi và an ninh hàng hải của chúng tôi, mặt khác, duy trì Biển Tây Philippines tự do, rộng mở và dựa trên các quy tắc”.

Người Philippines gọi một phần của Biển Đông trong vùng đặc quyền kinh tế của Manila là Biển Tây Philippines.

Cuộc tập trận Balikatan diễn ra với các cuộc diễn tập hải quân phối hợp vượt quá vùng biển lãnh hải 12 hải lý (khoảng 22 kilomet) của Philippines, thách thức yêu sách hàng hải mở rộng của CHND Trung Hoa.

Trong khi Balikatan đang diễn ra, các Bộ trưởng quốc phòng từ Úc, Nhật Bản, Philippines và Hoa Kỳ đã gặp nhau tại Hawaii, cam kết sẽ tăng cường hợp tác trước sự gia tăng các hành động quyết đoán của CHND Trung Hoa. Trước Balikatan, bốn quốc gia đã tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung đầu tiên ở Biển Đông.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã nói rằng cam kết của Washington đối với Philippines là sắt đá và cảnh báo rằng một cuộc tấn công vũ trang chống lại các tàu quân sự của Philippines sẽ kích hoạt các điều khoản trong hiệp ước phòng thủ chung.

Ông Gill nhấn mạnh sự cần thiết của việc chuẩn bị trong bối cảnh áp lực ngày càng gia tăng. Ông đề cập đến Eo biển Đài Loan, nơi tách biệt hòn đảo được quản lý dân chủ với CHND Trung Hoa: “Rõ ràng, những tháng qua đã chứng kiến căng thẳng gia tăng ở Biển Đông và quan hệ xuyên eo biển do tham vọng quyết đoán và bành trướng của Bắc Kinh”. “Do đó, với lợi ích lớn của Hoa Kỳ và Philippines trong việc duy trì ổn định ở Biển Đông và Đài Loan, điều quan trọng là cả hai quốc gia phải chuẩn bị và xem xét các phương án dự phòng trong trường hợp xảy ra bất kỳ xung đột nóng tiềm tàng nào ở những khu vực này”.

Trong các cuộc tập trận Balikatan khác, quân đội đã bảo vệ bờ biển phía bắc và phía tây của đất nước, thể hiện khả năng tiến hành các hoạt động phòng thủ bờ biển và ven biển phức tạp. Ở Palawan, đối diện với Biển Đông, các lực lượng kết hợp đã tiến hành các cuộc tập trận bắn đạn thật và xâm nhập nhanh chóng vào Hệ thống Pháo phản lực Cơ động cao HIMARS, được biết đến với tên gọi HI-RAIN.

Trung tá Quân đội Hoa Kỳ Benjamin Blane, Tư lệnh Tiểu đoàn Tác chiến Tầm xa số 1 của Lực lượng Đặc nhiệm Đa miền cho biết: “Thông qua sự phối hợp và hợp tác liền mạch, chúng tôi đang thực hiện thành công các hoạt động vận tải đa phương thức phức tạp, nhanh chóng triển khai các khả năng bắn tầm xa để hỗ trợ việc bảo vệ lãnh thổ của Philippines”.

Tại các tỉnh Batanes và Bắc Luzon, đối diện với eo biển chiến lược Bashi và mũi phía nam của Đài Loan, các lực lượng liên hợp do Trung đoàn Lính thủy Đánh bộ Ven biển Hoa Kỳ dẫn đầu đã tiến hành các hoạt động bảo vệ địa hình trọng yếu trên biển (MKTSO) cùng với các cuộc diễn tập Hệ thống Pháo phản lực Cơ động cao HIMARS và HI-RAIN. Các đảo cực bắc của Philippines — Batan, Itbayat và Mavulis — đóng vai trò là địa điểm huấn luyện chính cho MKTSO, trong khi sân bay Lal-lo và Cảng Irene ở tỉnh Cagayan đóng vai trò là địa điểm huấn luyện cho các nhiệm vụ Hệ thống Pháo phản lực Cơ động cao HIMARS và HI-RAIN.

Quân đội Hoa Kỳ được phép tiếp cận sân bay Lal-lo theo Thỏa thuận Tăng cường Hợp tác Quốc phòng (EDCA) của các đồng minh. Ông Logico nói: “Ý nghĩa chiến lược của sân bay Lal-lo trong việc hỗ trợ các hoạt động phòng thủ tại Eo biển Luzon là không thể phóng đại”. “Hệ thống hỗ trợ hàng không và lực lượng phối hợp được thành lập tại đó đóng vai trò trung tâm trong khả năng mô phỏng các hoạt động phòng thủ trên các địa hình then chốt phân tán trên biển”.

Đơn vị Viễn chinh Thủy quân Lục chiến 15 của Hoa Kỳ đã lần đầu tiên triển khai các xe chiến đấu đổ bộ (ACV) ra nước ngoài để tham gia cuộc diễn tập bắn đạn thật trên biển tại Vịnh Hàu, Palawan. Các xe chiến đấu đổ bộ (ACV) được phóng từ tàu đổ bộ tấn công USS Harpers Ferry của Hải quân Hoa Kỳ để tấn công các mục tiêu trên bờ bằng súng máy lựu đạn 40mm điều khiển từ xa, gắn bên ngoài. Cuộc diễn tập đã xác nhận hiệu quả của việc sử dụng, lên tàu, bảo trì, hậu cần và tích hợp các Xe chiến đấu đổ bộ (ACV) với các nước Đồng minh và Đối tác.

Năm 2023, Philippines đã cấp cho quân đội Hoa Kỳ quyền truy cập vào bốn địa điểm bổ sung theo Thỏa thuận Tăng cường Hợp tác Quốc phòng (EDCA), bao gồm các vị trí chiến lược hướng ra Đài Loan và Biển Đông. Philippines và Hoa Kỳ cũng đã bắt đầu tuần tra chung ở Biển Đông vào năm 2023.

Cùng với các bài tập huấn luyện thực địa, các đội quân tham gia vào Balikatan đã tiến hành các nhiệm vụ hỗ trợ dân sự như xây dựng trường học và trung tâm y tế.

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines, ông Gilberto Teodoro Jr., cho biết trong lễ bế mạc cuộc tập trận đa phương Balikatan 24, phiên bản tiếp theo của cuộc tập trận này dự kiến diễn ra vào năm 2025 sẽ bao gồm một “mô phỏng trận chiến quy mô đầy đủ” với “các kịch bản thực tế nhất có thể”.

Maria T. Reyes là một cộng tác viên của DIỄN ĐÀN đưa tin từ Manila, Philippines.