Tài trợ cho Đại dương?

Bài và ảnh của The Associated Press

Quốc đảo Niue nhỏ bé ở Thái Bình Dương đã nghĩ ra một kế hoạch mới để bảo vệ vùng lãnh hải rộng lớn và hoang sơ của mình. Kế hoạch này sẽ huy động tiền từ các nhà tài trợ.

Theo kế hoạch do Thủ tướng Niue, ông Dalton Tagelagi, đưa ra vào tháng 9 năm 2023, các cá nhân hoặc công ty có thể trả 3,6 triệu đồng (148 đô la Mỹ) để bảo vệ 1 kilomet vuông đại dương khỏi các mối đe dọa như đánh bắt cá bất hợp pháp và rác thải nhựa trong 20 năm.

Niue hy vọng sẽ huy động được hơn 445.707 tỷ đồng (18 triệu USD) bằng cách bán 127.000 đơn vị, tương đương với 40% diện tích vùng biển tạo thành khu vực được bảo vệ không đánh bắt hải sản. Ông Tagelagi phát biểu: “Niue chỉ là một hòn đảo nằm giữa đại dương xanh bao la”. “Chúng tôi được bao quanh bởi đại dương, và chúng tôi sống ngoài đại dương. Đó là sinh kế của chúng tôi”.

Theo ông Tagelagi, người Niue thừa hưởng và tìm hiểu về đại dương từ tổ tiên và muốn truyền lại cho thế hệ tiếp theo về sức khỏe bền vững.

Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc, hầu hết hoạt động đánh bắt cá ở Niue là để nuôi sống người dân địa phương, mặc dù vẫn có các hoạt động thương mại quy mô nhỏ và đôi khi là đánh bắt quy mô công nghiệp ngoài khơi.

Hoạt động đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không được kiểm soát làm cạn kiệt nguồn cá mà sau đó không thể sản sinh thêm, trong khi động vật hoang dã biển lại bị vướng vào hoặc nuốt phải rác thải nhựa. Biến đổi khí hậu cũng khiến đại dương ấm hơn và có nhiều tính axit hơn, làm thay đổi hệ sinh thái của các loài sinh vật biển.

“Do tình trạng đánh bắt trái phép và các hoạt động khác hiện nay, chúng tôi cho rằng mình cần đi đầu để cho người biết khác rằng chúng ta phải bảo vệ đại dương”, ông Tagelagi nói.

Niue cũng đặc biệt dễ bị tổn thương trước tình trạng mực nước biển dâng cao đe dọa đất liền và nước ngọt, đồng thời hòn đảo này cũng dễ bị ảnh hưởng bởi các cơn bão nhiệt đới dữ dội hơn do hiện tượng không khí và nước ấm hơn gây ra.

Với dân số dưới 2.000 người, Niue là một trong những quốc gia nhỏ nhất thế giới, quá nhỏ bé so với lãnh thổ đại dương lớn hơn 1.200 lần so với diện tích đất liền của nó. Theo kế hoạch, số tiền tài trợ — được gọi là Cam kết Bảo tồn Đại dương — sẽ do một quỹ từ thiện quản lý.

Niue sẽ mua một đơn vị tài trợ cho mỗi người dân. Các nhà tài trợ khác phát động phong trào bao gồm nhà từ thiện Lyna Lam, người sáng lập tổ chức phi lợi nhuận A Khmer Buddhist Foundation có trụ sở tại Hoa Kỳ, và chồng của bà, ông Chris Larsen, người đồng sáng lập công ty blockchain Ripple, cũng như tổ chức phi lợi nhuận Conservation International có trụ sở tại Hoa Kỳ, đã giúp thiết lập khía cạnh kỹ thuật của chương trình tài trợ.

Maël Imirizaldu, nhà sinh vật học biển và lãnh đạo khu vực của Tổ chức Bảo tồn Quốc tế và Liên minh Thiên nhiên xanh cho biết, nếu theo các phương pháp tài trợ thông thường để bảo tồn đại dương, các quốc gia như Niue phải liên tục tìm kiếm hỗ trợ theo từng dự án.

“Ý tưởng chính là cố gắng thay đổi điều đó, thay đổi mức độ ưu tiên và thực sự giúp họ có nguồn kinh phí để họ có thể lập kế hoạch cho 10 năm, 15 năm, 20 năm tới”, ông Imirizaldu phát biểu.