Các mối quan hệ rộng lớn hơn dự kiến giữa Ấn Độ, Đài Loan

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Biện pháp răn đe tiềm tàng đối với Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đang làm leo thang sự gây hấn đối với Đài Loan, xảy ra ở địa điểm cách hòn đảo tự trị này hơn 4.000 km về phía tây. Đó là quốc gia Ấn Độ, nơi mà đang phải đối mặt với một tranh chấp biên giới lâu dài với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa).

Ấn Độ không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan và đã đưa ra tuyên bố chung với CHND Trung Hoa vào năm 2008 khẳng định rằng chính sách Một Trung Quốc của họ “vẫn không thay đổi” và New Delhi sẽ “phản đối bất kỳ hoạt động nào chống lại” nguyên tắc đó.

Tuy nhiên, các tuyên bố công khai sau đó đã không có nhiều, sau khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) không thể đáp lại bằng sự ủng hộ chính sách Một Ấn Độ, trong đó xác định Arunachal Pradesh là một phần của Ấn Độ. Sự hắt hủi của ĐCSTQ có nghĩa là một cuộc tranh chấp liên tục đối với bang phía đông bắc Ấn Độ, mà Bắc Kinh tuyên bố là lãnh thổ của họ. Nó cũng có thể góp phần vào sự thay đổi trong thông điệp của Ấn Độ. Ví dụ, vào tháng 8 năm 2022, Ấn Độ cho biết họ phản đối bất kỳ sự thay đổi đơn phương nào đối với hiện trạng đối với Đài Loan, mà CHND Trung Hoa đe dọa sẽ sáp nhập bằng vũ lực.

Tanvi Madan, một cựu cán bộ cấp cao tại Viện nghiên cứu Brookings, đã nói trong một tập phát sóng toàn cầu của tổ chức nghiên cứu độc lập Ấn Độ của Hoa Kỳ vào tháng 1 năm 2024, cho biết một số thay đổi trong mối quan hệ giữa Ấn Độ và CHND Trung Hoa đã được nhấn mạnh, như việc các nhà ngoại giao Ấn Độ hiện được huấn luyện tiếng Trung ở Đài Bắc thay vì ở Bắc Kinh.

Các diễn biến khác trực tiếp chỉ ra sự suy giảm rõ rệt trong quan hệ song phương, bao gồm:

• Việc Bắc Kinh năm 2023 công bố một phiên bản mới của các đường biên giới có mục đích tuyên bố Arunachal Pradesh là một phần của CHND Trung Hoa. Đất nước Ấn Độ nằm ở cuối phía đông của đường biên giới tranh chấp dài 3.380 km được gọi là Đường kiểm soát thực tế, nơi Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc tăng cường căng thẳng, gây ra một cuộc đụng độ chết người giữa các lực lượng của các quốc gia vào năm 2020.
• Năm 2022, Ấn Độ cáo buộc CHND Trung Hoa quân sự hóa eo biển Đài Loan, một tuyến thương mại toàn cầu quan trọng. Các nhà phân tích cho rằng những lời lẽ cứng rắn hơn của Ấn Độ có thể là một phần của chiến lược đàm phán mới. Wen-ti Sung, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Úc, nói với tờ The Guardian: “Biết rằng Trung Quốc không muốn leo thang trên nhiều mặt trận, Ấn Độ đang mạo hiểm tạo ra một lợi thế mới mà trước đây chưa từng có, bằng cách chỉ trích Trung Quốc về Đài Loan”.
• Vào tháng 1 năm 2024, Manharsinh Laxmanbhai Yadav, Tổng giám đốc Hiệp hội Ấn Độ tại Đài Bắc, đại sứ quán không chính thức của New Delhi tại Đài Loan, đã chúc mừng các nhà lãnh đạo mới được bầu của Đài Loan. Chiến thắng của ông Lại Thanh Đức trong cuộc bầu cử tổng thống giúp Đảng Dân chủ Tiến bộ nắm quyền thêm một nhiệm kỳ thứ ba bất chấp những cảnh báo của CHND Trung Hoa về quan điểm ủng hộ chủ quyền của ông Lại. Ông Yadav nói, theo hãng tin Focus Taiwan: “Cùng nhau, chúng tôi [Ấn Độ và Đài Loan] thống nhất bởi cam kết vững chắc của chúng tôi đối với các giá trị dân chủ và tôi tin rằng bằng cách hợp tác chặt chẽ hơn, chúng ta có thể thúc đẩy những nguyên tắc chung này và thúc đẩy một thế giới hòa bình hơn”.

Jagannath Panda, người đứng đầu Trung tâm Stockholm về các vấn đề Nam Á và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tại Viện Chính sách An ninh và Phát triển ở Thụy Điển cho biết, việc ca ngợi quá trình dân chủ của Đài Loan và lời hứa hợp tác hơn nữa báo hiệu một bước ngoặt cho Ấn Độ.

Ông Panda đã viết trong một bài tiểu luận tháng 2 năm 2024 cho tạp chí The Diplomat, sự mơ hồ của Ấn Độ đối với vấn đề CHND Trung Hoa-Đài Loan có thể được thay thế bằng một “phong trào ủng hộ cấu trúc khu vực mới nổi với các đối tác cùng chí hướng như Nhật Bản và Hoa Kỳ, nhằm chống lại sự hiếu chiến quân sự và kinh tế của Trung Quốc”.