Úc, Nhật Bản hợp tác về thông tin liên lạc dưới biển, khả năng phòng thủ

Felix Kim

Úc và Nhật Bản đang hợp tác để phát triển khả năng chiến tranh dưới biển khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa nhanh chóng mở rộng hạm đội tàu ngầm và hành động hung hăng trên khắp khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, thường xuyên vi phạm luật pháp quốc tế. Thông báo này phản ánh những nỗ lực rộng lớn hơn của Úc nhằm tăng cường năng lực công nghệ cao, một phần của quan hệ đối tác an ninh AUKUS với Vương quốc Anh và Hoa Kỳ.

Theo báo cáo của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ vào tháng 10 năm 2023, CHND Trung Hoa dự kiến sẽ có 65 tàu ngầm vào năm 2025 và 80 tàu ngầm vào năm 2035.

Trước quá trình mở rộng và hiện đại hóa nhanh chóng năng lực dưới biển của Bắc Kinh, Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Quốc phòng của Úc và Cơ quan Mua sắm, Công nghệ và Hậu cần (Acquisition, Technology and Logistics Agency – ATLA) của Nhật Bản đã khởi động một dự án nghiên cứu để tăng cường khả năng chiến lược trong giao tiếp dưới biển và khả năng tương tác giữa hai nước. Cụ thể, hai cơ quan “đặt mục tiêu thiết lập công nghệ liên lạc âm thanh dưới nước để hợp tác giữa các phương tiện không người lái dưới nước”, ATLA công bố vào cuối tháng 1 năm 2024.

Sáng kiến kéo dài bốn năm này nỗ lực cải thiện hợp tác song phương trước quá trình phát triển hàng hải hung hăng của CHND Trung Hoa, tờ Yomiuri Shimbun của Nhật Bản đưa tin.

Các bộ trưởng quốc phòng Úc và Nhật Bản đã gặp nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh quốc phòng Đối thoại Shangri-La tại Singapore vào tháng 6 năm 2023, khẳng định quan hệ hợp tác song phương trong các lĩnh vực bao gồm cả chiến tranh dưới biển.

Hai quốc gia có mối quan hệ khoa học và công nghệ quốc phòng ngày càng mạnh mẽ, trong khuôn khổ Quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt và Tuyên bố chung cập nhật về hợp tác an ninh, được ký kết vào năm 2022.

Dự án mới là dự án đầu tiên trong khuôn khổ nghiên cứu, phát triển, thử nghiệm và đánh giá song phương được hoàn thành vào tháng 6 năm 2023, theo quan chức hai nước. Tiến sĩ Tanya Monro, nhà khoa học quốc phòng hàng đầu của Úc, cho biết trong một tuyên bố: “Bằng cách hợp tác, chúng tôi mang lại kết quả khoa học và công nghệ mà chúng tôi không thể đạt được một mình”. “Dự án này sẽ xây dựng nền tảng cho nghiên cứu chung trong tương lai về quyền tự chủ robot và hợp tác, nhằm cung cấp các khả năng tiên tiến để hỗ trợ lợi thế bất đối xứng”.

Cả hai quốc gia đã lên án các hoạt động hàng hải gần đây của CHND Trung Hoa.

Vào tháng 11 năm 2023, Thủ tướng Úc Anthony Albanese cho biết một tàu chiến Trung Quốc đã tiến hành các hành động “nguy hiểm, không an toàn và không chuyên nghiệp” khi sử dụng sonar của tàu gần một tàu Hải quân Hoàng gia Úc (Royal Australian Navy – RAN) ở vùng biển quốc tế ngoài khơi Nhật Bản, làm bị thương bốn thợ lặn RAN đang gỡ lưới đánh cá khỏi cánh quạt tàu của Úc. Vào tháng 4 năm 2023, các tàu bảo vệ bờ biển Trung Quốc đã quấy rối hai tàu đánh cá của Nhật Bản gần quần đảo Senkaku của Nhật Bản. Trong hơn ba ngày, tàu Trung Quốc đã phớt lờ lệnh rời khỏi vùng biển của Tokyo. Bắc Kinh cho biết họ sẽ tiếp tục đưa tàu đến gần các đảo trong suốt năm 2024 và đang đe dọa kiểm tra các tàu đánh cá của Nhật Bản trong khu vực, tờ Japan Times đưa tin.

Úc và Nhật Bản đã phát triển các hệ thống tác chiến dưới biển trong những năm gần đây, bao gồm phương tiện dưới nước tự động siêu lớn Ghost Shark do Anduril Úc sản xuất và phương tiện dưới nước tự động OZZ-5 do Mitsubishi Heavy Industries sản xuất tại Nhật Bản.

Nỗ lực hợp tác mới nhất của hai quốc gia đã làm phong phú thêm cho dự án Hệ thống Robot Tự động Dưới biển của AUKUS (AUKUS Undersea Robotics Autonomous Systems), theo báo cáo của InnovationAus.com. Là một phần trong trọng tâm của mối quan hệ đối tác ba bên về phát triển các khả năng quân sự tiên tiến, dự án sẽ sử dụng trí thông minh nhân tạo để tăng cường hệ thống phát hiện của Úc trên máy bay P-8A Poseidon và phao dưới biển để theo dõi các mối đe dọa từ tàu ngầm.

Felix Kim là phóng viên DIỄN ĐÀN thường trú tại Seoul, Hàn Quốc.