Tàu chở hàng qua lại Biển Đỏ bị phiến quân Houthi tấn công, thương mại Trung Quốc bị ảnh hưởng

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Mặc dù không phải là mục tiêu của phiến quân Houthi nhưng các thương nhân Trung Quốc bị ảnh hưởng đáng kể bởi các cuộc tấn công của phiến quân vào các tàu chở hàng đi qua eo biển Bab el-Mandeb. Thương nhân Trung Quốc lo ngại cuộc khủng hoảng trên một trong những tuyến vận chuyển nhộn nhịp nhất thế giới có thể có tác động lâu dài.

Reuters đưa tin, một doanh nhân Trung Quốc cho biết chi phí vận chuyển một container đến châu Âu đã tăng vọt từ khoảng 72,6 triệu đồng (3.000 đô la Mỹ) vào tháng 12 năm 2023 lên 169,4 triệu đồng (7.000 đô la Mỹ) vào tháng 1 năm 2024 khi phiến quân Houthis liên kết với Iran tấn công các tàu trong hành lang chiến lược giữa Biển Đỏ và Biển Ả Rập. Nhóm phiến quân có trụ sở tại Yemen tuyên bố sẽ chỉ tấn công các tàu từ các quốc gia hỗ trợ cuộc chiến của Israel chống lại Hamas — không bao gồm Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa — nhưng các nhà xuất khẩu và nhà sản xuất Trung Quốc phải đối mặt với giá vận chuyển và giá bảo hiểm tăng vọt khi vận chuyển hàng hóa qua hoặc xung quanh eo biển hẹp và ngày càng nguy hiểm này.

Tình trạng tắc nghẽn vận chuyển xảy ra khi CHND Trung Hoa, quốc gia thương mại lớn nhất thế giới, phải đối mặt với tỷ suất lợi nhuận thấp và tiếp tục chịu hậu quả từ các hạn chế của COVID-19. Các hành động thù địch ở eo biển và phía nam Biển Đỏ cũng khiến các công ty Trung Quốc không thể tiếp cận an toàn các khoản đầu tư dọc theo và gần Kênh đào Suez ở đầu phía bắc của biển. Trong khi đó, CHND Trung Hoa phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng bất động sản, nhu cầu tiêu dùng yếu, dân số thu hẹp và tăng trưởng toàn cầu chậm chạp, Reuters đưa tin vào tháng 1 năm 2024.

Vận chuyển toàn cầu cũng bị ảnh hưởng tương tự bởi các cuộc tấn công. Nhiều tàu container, tàu chở hàng rời và tàu chở dầu thường đi qua Biển Đỏ — tuyến hàng hải ngắn nhất giữa châu Á và châu Âu — hiện đang đi vòng khoảng 6.000 km quanh Nam Phi, có thể mất hai tuần. Vương quốc Anh và Hoa Kỳ đang dẫn đầu một sáng kiến đa quốc gia chống lại các cuộc tấn công bằng cách nhắm vào vũ khí của phiến quân Houthi ở Yemen, sử dụng tên lửa Tomahawk và máy bay chiến đấu để phá hủy các địa điểm lưu trữ tên lửa, máy bay không người lái và bệ phóng của phiến quân, The Associated Press đưa tin. Hoa Kỳ cũng kêu gọi Bắc Kinh thuyết phục chế độ ở Tehran kiềm chế các chiến binh.

CHND Trung Hoa đã kêu gọi “tất cả các bên liên quan” “đảm bảo an toàn hàng hải ở Biển Đỏ”, tờ Financial Times đưa tin vào tháng 1. Nhưng Bắc Kinh không cam kết với bất kỳ bên nào.

Các nhà phân tích cho biết CHND Trung Hoa lo ngại rằng các thương nhân châu Âu sẽ thiết lập mối quan hệ ở các quốc gia gần nhà hơn, chủ yếu là để giảm rủi ro vận chuyển. Marco Castelli, người sáng lập IC Trade, công ty xuất khẩu linh kiện cơ khí của Trung Quốc sang châu Âu, nói với Reuters: “Một số công ty cũng có thể xem xét chuyển sản xuất nhiều hơn sang Ấn Độ, nơi quãng đường đến châu Âu gần hơn một tuần”. “Các công ty cần phải đánh giá lại mọi thứ”.

Nỗ lực tìm tuyến đường mới này nhắc chúng ta nhớ việc tạm dừng giao thông đường biển và các đường vòng tốn kém sau khi Ever Given, con tàu container khổng lồ, bị mắc cạn và làm tắc nghẽn kênh đào Suez, trên đỉnh Biển Đỏ ở Ai Cập, trong sáu ngày vào tháng 3 năm 2021. Tạp chí Forbes đưa tin vào tháng 1 năm 2024, một số công ty vận tải biển đã thiết kế chuỗi cung ứng mới để đối phó với những gián đoạn như vậy. CHND Trung Hoa và các quốc gia châu Âu đã đối phó một phần với tình trạng tắc nghẽn bằng cách di chuyển hàng hóa bằng đường sắt.

Ai Cập, Iran và Yemen tham gia vào chương trình cơ sở hạ tầng Một vành đai, một con đường (One Belt, One Road – OBOR) của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình. Nhưng CHND Trung Hoa đã không can thiệp để ngăn chặn các cuộc tấn công của Houthi, làm xáo trộn mục tiêu có mục đích của OBOR là kết nối các quốc gia thành viên thông qua đầu tư và các tuyến thương mại, Reuters đưa tin.

Yin Gang, một chuyên gia Trung Quốc về Trung Đông, cho biết tình trạng gián đoạn của các tuyến thương mại đã gây ra tổn thất lớn. “Tuyến vận tải Biển Đỏ có tầm quan trọng lớn đối với các tàu buôn Trung Quốc”, ông Yin nói với Financial Times. “Mặc dù các lô hàng từ các quốc gia như Trung Quốc có thể an toàn, nhưng chi phí vận chuyển hàng hóa đã tăng lên. … Đó là một điều rất tồi tệ đối với Trung Quốc”.