Hiện đại hóa Không quân Indonesia tăng cường chủ quyền, ổn định khu vực

Gusty Da Costa

Việc Không quân Indonesia mua máy bay chiến đấu từ Pháp và Hoa Kỳ cho thấy rõ những bước tiến hiện đại hóa lớn và tăng cường khả năng tương tác với các quốc gia đối tác. Theo các chuyên gia, những tiến bộ này củng cố nỗ lực của Indonesia trong việc bảo vệ lãnh thổ của mình trong bối cảnh Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đang tiến hành các hoạt động bất hợp pháp ở Biển Đông đe dọa sự ổn định khu vực.

“Indonesia là một quần đảo rộng lớn với các vùng lãnh thổ trên không và trên biển rộng lớn. Để duy trì chủ quyền lãnh thổ của mình, Indonesia cần một lực lượng không quân mạnh mẽ và hiện đại”, Beni Sukadis, một nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng Indonesia, nói với DIỄN ĐÀN.

Việc mua 24 máy bay chiến đấu F-16 C/D Block 52 từ Hoa Kỳ từ năm 2012 đến 2017 là chìa khóa để khởi động quá trình hiện đại hóa. “F-16 là một máy bay chiến đấu tiên tiến có nhiều lợi thế khác nhau, bao gồm khả năng chiến đấu tầm xa, khả năng cơ động cao và khả năng điện tử mạnh mẽ”.

Vào tháng 2 năm 2022, Không quân Indonesia đã ký một thỏa thuận trị giá 196 nghìn tỷ đồng (8,1 tỷ đô la Mỹ) mua 42 máy bay Rafale do Pháp sản xuất, Sukadis cho biết. “Việc ký kết hợp đồng Rafale cũng cung cấp đào tạo cho các phi công và kỹ thuật viên của máy bay Rafale để họ có thể duy trì hiệu suất máy bay tối ưu”, ông nói. “Điều này có nghĩa là việc mua sắm này bao gồm một gói phát triển nguồn nhân lực trong đào tạo phi công và bảo dưỡng máy bay”.

Vào tháng 8 năm 2023, Không quân Indonesia đã công bố việc mua lại 24 máy bay Boeing F-15EX hai động cơ từ Hoa Kỳ

Sukadis cho biết khả năng tương tác được tính vào các giao dịch mua. Các biến thể của máy bay chiến đấu F-15 và F-16 được sử dụng bởi các lực lượng đối tác bao gồm Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Đài Loan, Thái Lan và Hoa Kỳ. Trong khi đó, Dassault Rafale cũng được Ấn Độ sử dụng, trong khi Bangladesh và Malaysia đang xem xét mua máy bay này.

Sukadis cho biết với vùng đặc quyền kinh tế (exclusive economic zone – EEZ) lớn thứ sáu trên thế giới với diện tích hơn 6 triệu km2, Indonesia ưu tiên giám sát các hành vi vi phạm chủ quyền hàng hải của mình. Quốc gia này cũng đang mở rộng khả năng giám sát của Không quân với các thỏa thuận cho 13 hệ thống radar đánh chặn điều khiển từ mặt đất từ công ty Thales của Pháp, và hàng chục máy bay không người lái giám sát và trinh sát từ Turkish Aerospace Industries.

Theo Nikolaus Loy, chuyên gia quan hệ quốc tế tại Đại học “Cựu chiến binh” UPN ở Yogyakarta, Indonesia, quá trình tăng cường quân sự của Bắc Kinh, bao gồm các tàu sân bay mới, đang giúp thúc đẩy hiện đại hóa quốc phòng của Indonesia. Jakarta phải đối mặt với các mối đe dọa đối với sự toàn vẹn lãnh thổ và tài nguyên thiên nhiên trong EEZ của quốc gia này, bao gồm thủy sản và nhiên liệu hóa thạch.

Ông Loy phát biểu với DIỄN ĐÀN: “Chúng tôi biết mối đe dọa ở gần Biển Đông và khả năng mở rộng các yêu sách [của Bắc Kinh] đối với vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia đã bắt đầu xảy ra”.

Alman Helvas Ali, nhà phân tích quân sự của công ty tư vấn rủi ro Semar Sentinel có trụ sở tại Jakarta, nói với FORUM rằng tương tự với việc Trung Quốc đe dọa chủ quyền của các quốc gia tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương khác, việc hiện đại hóa Không quân Indonesia cũng tăng cường vai trò của Jakarta trong an ninh khu vực.

“Mặc dù Indonesia không tham gia vào các hiệp ước quân sự, dù là song phương hay đa phương, nhưng vẫn cần tính đến đóng góp của Indonesia trong việc duy trì sự ổn định khu vực”, ông nói.

Gusty Da Costa là cộng tác viên DIỄN ĐÀN thường trực tại Jakarta, Indonesia.