Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc phải đối mặt với việc cạn kiệt nhân tài khi những sinh viên tốt nghiệp hàng đầu trốn tránh nghĩa vụ quân sự

Felix Kim

Các nhà phân tích cho rằng sự bất lực của Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) trong việc tuyển dụng và giữ chân các nhân sự có trình độ để vận hành và duy trì các hệ thống công nghệ tiên tiến, điều này có thể cản trở nỗ lực hiện đại hóa quân sự của Đảng Cộng sản Trung Quốc và cản trở tham vọng thống trị khu vực. Các sinh viên tốt nghiệp ưu tú đều tránh né việc phục vụ trong quân đội để chọn các công việc trong khu vực tư nhân có thu nhập cao hơn và ít hạn chế hơn, cũng như các cải cách của Quân đội Giải phóng Nhân dân để đối phó với thiếu hụt tuyển mộ có vẻ đang gặp phải những khó khăn lớn.

Tiến sĩ Timothy Heath, nhà nghiên cứu quốc phòng quốc tế cao cấp tại tổ chức Rand Corp., nói với DIỄN ĐÀN: “Bằng sự thừa nhận của chính họ, quân đội [PLA] tiếp tục gặp khó khăn trong việc thu hút và giữ chân những người có học vấn và kỹ năng mà có thể sử dụng vũ khí và thiết bị”. “Tình trạng thiếu lao động lành nghề có thể ảnh hưởng đến khả năng của PLA trong việc thực hiện huấn luyện tinh vi cùng với các cường quốc khu vực khác, điều này có thể làm tổn hại đến ảnh hưởng và uy tín của PLA.”

PLA chủ yếu dựa vào các tình nguyện viên để lấp đầy hàng ngũ lực lượng gồm 2 triệu quân nhân của mình. Con số này bao gồm khoảng 450.000 sĩ quan và quân nhân dân sự, 850.000 hạ sĩ quan (NCO) và 700.000 binh sĩ nhập ngũ.

Để thu hút nhân sự có kỹ năng kỹ thuật mà là rất cần thiết, PLA đã chuyển sang các trường đại học Trung Quốc. Tuy nhiên, tờ báo The Economist đưa tin rằng dữ liệu từ Đại học Thanh Hoa ưu tú của Bắc Kinh cho thấy chỉ có 12 trong số 8.000 sinh viên tốt nghiệp vào năm 2022 gia nhập PLA. Kể từ năm 2005, số lượng sinh viên tốt nghiệp Thanh Hoa gia nhập PLA trung bình chỉ là 16.

Cuộc điều tra dân số năm 2020 của Trung Quốc cho thấy PLA đang không đạt được mục tiêu 10 năm là bổ sung thêm 70% sinh viên tốt nghiệp đại học vào hàng ngũ của mình, chỉ đạt mức 57% kể từ năm 2010.

The Economist đưa tin rằng ngoài mức lương thấp hơn so với khu vực tư nhân, các tân binh tiềm năng thường thấy cuộc sống quân sự quá hạn chế. Ví dụ, PLA hạn chế nghiêm trọng việc truy cập internet. Để kết hôn hoặc ly hôn, tất cả quân nhân phải nhận được sự cho phép của người giám sát của họ. Quân nhân nhập ngũ sống trong doanh trại, và hầu hết các sĩ quan và hạ sĩ quan chỉ có thể sống với vợ/chồng của họ sau một thập kỷ phục vụ.

Trong khi đó, tỷ lệ thôi việc là cao trong số các nhân viên PLA đang hoạt động, với các ưu đãi để lôi kéo tân binh — chẳng hạn như trợ cấp giáo dục và đặc quyền tiếp cận các công việc của khu vực nhà nước sau khi phục vụ quân đội — dường như có hậu quả ngoài ý muốn là thúc đẩy họ rời khỏi lực lượng ngay từ cơ hội đầu tiên.

Ông Heath nói: “Tìm cách giảm tỷ lệ thôi việc là rất quan trọng đối với PLA để đảm bảo mức độ sẵn sàng cao nhất vì phải mất thời gian đáng kể để phát triển một lực lượng chiến đấu lành nghề”. “Tỷ lệ thôi việc cao buộc quân đội phải dành nhiều thời gian để đào tạo lại các tân binh thay vì tinh chỉnh các kỹ năng nâng cao.”

PLA cũng đang phải vật lộn với việc đào ngũ. The Economist lưu ý rằng tình hình trở nên tồi tệ đến mức Bắc Kinh đã phát động một chiến dịch truyền thông để làm nhục các thủ phạm và công khai các hình phạt nặng nề của họ.

Ông Heath cho biết trong khi PLA sẽ kiên trì với những nỗ lực để ngăn chặn sự mất mát của nhân viên có tay nghề, nhu cầu ngày càng tăng của họ đối với quân đội với học thuyết chiến tranh chung và công nghệ và vũ khí ngày càng tinh vi khiến công việc của họ trở nên khó khăn hơn.

Ông nói: “Quân đội tiên tiến về công nghệ cần những công nhân có trình độ, tay nghề cao nhưng những thanh niên đủ điều kiện nhất không thấy nghĩa vụ quân sự hấp dẫn”. “Sự thiếu hụt sẽ hạn chế khả năng của PLA trong việc đảm bảo khả năng sẵn sàng chiến đấu vì các đơn vị sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu nhân lực.”

Felix Kim là phóng viên DIỄN ĐÀN thường trú tại Seoul, Hàn Quốc.