Lùm xùm tranh chấp biên giới trong mối quan hệ hữu nghị “không giới hạn” giữa Trung Quốc và Nga

Nhân viên DIỄN ĐÀN
“Bản đồ tiêu chuẩn” năm 2023 của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) đã làm dấy lên nhiều cuộc biểu tình quen thuộc khi nước này đưa ra tuyên bố chủ quyền lâu dài đối với hầu hết Biển Đông cũng như bang Arunachal Pradesh của Ấn Độ và các lãnh thổ tranh chấp khác. Tuy nhiên, Trung Quốc cũng bất ngờ khẳng định chủ quyền đối với một hòn đảo ở biên giới giữa Nga và Trung Quốc, cho thấy Bắc Kinh sẵn sàng chiếm đoạt lãnh thổ ngay cả từ các đối tác thân cận nhất của mình.
Đầu năm 2022, chưa đầy một tháng trước cuộc xâm lược vô cớ của Nga vào Ukraine, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố rằng quan hệ đối tác giữa hai nước “không có giới hạn”. Ấy vậy mà mối quan hệ này dường như có tranh chấp biên giới.
Sau khi Trung Quốc công bố bản đồ năm 2023, Nga đã bác bỏ yêu sách của Bắc Kinh đối với toàn bộ đảo Bolshoi Ussuriysky, tạp chí Newsweek đưa tin. Hòn đảo còn được gọi là Hắc Đạt Tử (Heixiazi) hay Gấu Đen trong tiếng Trung Quốc, nằm ở nơi hợp lưu của hai con sông biên giới, sông Ussuri và Amur. Sau hơn một thế kỷ tranh chấp lãnh thổ, Nga đã nhượng lại khoảng một nửa hòn đảo cho Trung Quốc vào năm 2008. Mát-xcơ-va cũng từ bỏ căn cứ quân sự của nước này trên đảo và bàn giao đảo Tarabarov gần đó. Theo Newsweek, Trung Quốc đồng ý không yêu cầu thêm lãnh thổ từ Nga.
“Vấn đề biên giới… hiện đã được giải quyết”, trang tin Pravda của Nga tuyên bố vào thời điểm đó.
Sau tuyên bố chủ quyền mới nhất của Trung Quốc đối với toàn bộ hòn đảo, Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố rằng vấn đề này đã được giải quyết hơn một thập kỷ trước và bác bỏ mọi đề xuất mở lại tranh chấp, Newsweek đưa tin.
Trong khi tiếng nói phản đối của Nga đối với bản đồ của Trung Quốc đã bị dập tắt, các quốc gia bị ảnh hưởng khác cũng lên tiếng báo động về những yêu sách bành trướng của Bắc Kinh — dù giờ đây những yêu sách này cũng trở nên quá quen thuộc.
Philippines nhắc đến phán quyết của trọng tài quốc tế năm 2016 rằng các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với Biển Đông đều vô hiệu. Manila đã bắt tay thực hiện chiến dịch vạch trần những hành vi quấy rối của Trung Quốc đối với các đội tàu đánh cá và các hoạt động quân sự của Philippines trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này. Đáp lại cái gọi là bản đồ tiêu chuẩn của Trung Quốc, Philippines kêu gọi Trung Quốc “hành động có trách nhiệm và tuân thủ các nghĩa vụ của mình theo UNCLOS [United Nations Convention on the Law of the Sea – Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển] và Phán quyết Trọng tài mang ý nghĩa cuối cùng và ràng buộc năm 2016”.
Bộ Ngoại giao Malaysia đã bác bỏ bản đồ, cho rằng bản đồ xâm phạm khu vực hàng hải của Malaysia ở các bang Sabah và Sarawak. Việt Nam cho rằng các đường ranh giới vô hiệu của Trung Quốc trên bản đồ vi phạm chủ quyền của Hà Nội đối với các vùng biển theo quy định của UNCLOS. Yêu sách của Trung Quốc đối với quần đảo Natuna của Indonesia đã đưa đến phản đối từ Jakarta. Bộ Ngoại giao Indonesia tuyên bố: “Bất kỳ đường vẽ, bất kỳ yêu sách nào được đưa ra đều phải phù hợp với UNCLOS”.
Theo BBC, Ấn Độ cũng đã lên tiếng phản đối Bắc Kinh về bản đồ mới nhất, cho rằng các yêu sách lãnh thổ không có cơ sở. Bản đồ tuyên bố chủ quyền đối với bang Arunachal Pradesh phía đông bắc Ấn Độ và cao nguyên Aksai Chin đang tranh chấp ở khu vực Kashmir do Bắc Kinh quản lý.