CHND Trung Hoa đóng góp vào tờ báo tại Quần đảo Solomon, mua được “thiện chí”
Nhân viên DIỄN ĐÀN
Bỏ ra chi phí mua máy in mới và tháp phát thanh, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) đổi lại được lời hứa tăng cường mức độ phủ sóng tích cực trên tờ báo hàng đầu của Quần đảo Solomon, theo phát hiện của một cuộc điều tra. Thỏa thuận này nằm trong một hiệp ước an ninh bí mật được các quốc gia ký kết vào năm 2022. Từ đó, quốc đảo này chuyển lòng trung thành ngoại giao từ Đài Loan tự trị sang Trung Quốc vào năm 2019. Đây là một động thái được Bắc Kinh khuyến khích.
Bất kể khoản đóng góp gần 3,4 tỷ đồng (140.000 đô la Mỹ) của Trung Quốc, biên tập viên tờ Solomon Star nói với Dự án Báo cáo Tội phạm và Tham nhũng Có tổ chức (Organized Crime and Corruption Reporting Project – OCCRP) rằng tờ báo sẽ duy trì tình trạng độc lập của mình. Tuy nhiên, theo tài liệu và các cuộc phỏng vấn bị rò rỉ, “có nhiều đảm bảo lặp đi lặp lại và rõ ràng rằng [tờ báo] sẽ thúc đẩy các thông điệp có lợi cho Bắc Kinh”, mạng lưới điều tra toàn cầu đưa tin vào tháng 7 năm 2023.
Vào tháng 8 năm 2023, Radio Free Asia (RFA) đưa tin rằng thỏa thuận này phù hợp với chiến lược của Trung Quốc nhằm có được ảnh hưởng và là một phần trong kế hoạch của Trung Quốc nhằm hợp tác với các phương tiện truyền thông ở nước ngoài. Điều này phản ánh hệ tư tưởng chính trị cộng sản đòi hỏi sự trung thành của truyền thông đối với nhà nước hơn là trung thành với xã hội, như các nền dân chủ ủng hộ.
Trong đánh giá hàng năm của Tổ chức Phóng viên Không Biên giới về tự do báo chí ở 180 quốc gia và vùng lãnh thổ, Trung Quốc được xếp hạng gần cuối. Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới công bố vào tháng 5 năm 2023 mô tả Trung Quốc là “nhà tù các nhà báo lớn nhất thế giới và là một trong những nhà xuất khẩu nội dung tuyên truyền lớn nhất”. Bắc Triều Tiên là quốc gia duy nhất có xếp hạng thấp hơn Trung Quốc.
RFA đưa tin, dàn xếp của Trung Quốc với tờ báo Solomon Star phản ánh lời kêu gọi của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình: “kể những câu chuyện về Trung Quốc một cách tốt đẹp” trên toàn thế giới. Bắc Kinh muốn gây ảnh hưởng đến việc đưa tin ở những nơi khác ở Châu Đại Dương, đặc biệt là trong cộng đồng người Hoa. Ví dụ: ở New Zealand, ĐCSTQ sử dụng tiền mặt, biện pháp ngoại giao và tẩy chay để đảm bảo đưa tin thân thiện trong các cộng đồng người Hoa. Cộng đồng người Hoa ở Malaysia cũng bị nhắm đến. Theo báo cáo của Dự án Báo cáo Tội phạm và Tham nhũng Có tổ chức (OCCRP), thỏa thuận của nhà xuất bản báo của Palau với một công ty liên quan đến cảnh sát và quân đội Trung Quốc đã thất bại.
RFA cho biết các tờ báo ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và xa hơn nữa đang phải đối mặt với sự cạnh tranh trực tuyến, doanh thu quảng cáo hạn chế, lợi nhuận cận biên và nền kinh tế quy mô đầy thách thức. Bắc Kinh lợi dụng những rắc rối tài chính của ngành để truyền bá thông điệp của mình.
Alfred Sasako, chánh văn phòng của Star, cho biết tờ báo đã tìm kiếm ủng hộ ở những nơi khác trước khi Trung Quốc đóng góp. Theo OCCRP, ông Sasako bác bỏ chỉ trích về thỏa thuận này và chỉ trích những người “phỉ báng Trung Quốc”.
Tờ báo đã tìm kiếm ủng hộ tài chính từ Đại sứ quán Trung Quốc tại Honiara vào năm 2022, OCCRP đưa tin. Sau khi Star nhiều lần hứa sẽ thúc đẩy “thiện chí” và vai trò là “đối tác phát triển hào phóng và đáng tin cậy nhất” của Trung Quốc ở Quần đảo Solomon, Bắc Kinh đã tài trợ thay thế một máy in cũ và mua một tháp phát sóng cho đài phát thanh liên kết của tờ báo.
Việc dàn xếp này đã làm dấy lên mối lo ngại ở Quần đảo Solomon và các nơi khác. Một nhà báo Star cho biết phòng tin tức cũng nhận được một chiếc xe hơi, máy ảnh, máy tính xách tay, điện thoại di động và một máy bay không người lái từ Trung Quốc và các đối tác truyền thông Trung Quốc. Nhà báo chia sẻ với tờ The Guardian vào tháng 8 năm 2023: “Đổi lại, chúng tôi được cho là nhạy cảm hơn một chút khi đưa tin về các vấn đề Trung Quốc”.
The Island Sun, một tờ báo khác của Quần đảo Solomon, đã nhận được máy tính từ đại sứ quán Trung Quốc, cựu biên tập viên của tờ báo, Ofani Eremae, nói với The Guardian. Ông cho biết: “Chủ sở hữu của tổ chức truyền thông đang từ bỏ trạng thái độc lập của tổ chức tin tức mình”.
