Sự lãnh đạo của phụ nữ Thái Bình Dương rất quan trọng đối với việc xây dựng khả năng phục hồi đối với biến đổi khí hậu, mất an ninh lương thực

Chendi Liu/Văn phòng Phụ nữ, Hòa bình & An ninh

Vai trò quan trọng của phụ nữ trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu và mất an ninh lương thực ở khu vực các đảo Thái Bình Dương là trọng tâm của một hội thảo gần đây ở Suva, Fiji, được đồng tài trợ bởi Văn phòng Phụ nữ, Hòa bình và An ninh của Bộ tư lệnh Khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Hoa Kỳ (USINDOPACOM), Trung tâm Phân tích Hải quân và tổ chức Phụ nữ Da màu Thúc đẩy Hòa bình, An ninh, và Chuyển đổi Xung đột.

Sự kiện kéo dài hai ngày, có tiêu đề “Xây dựng khả năng phục hồi toàn diện”, đã thu hút 24 tổ chức tham gia với chuyên môn, dự án và kinh nghiệm đa dạng, bao gồm femLINKpacific có trụ sở tại Fiji, Liên minh Nhân quyền Vanuatu, Hiệp hội Phụ nữ Porgera Red Wara (River) và Transcend Oceania. Trong số các chủ đề khác, các tham luận viên đã đề cập đến mối quan hệ của khí hậu, an ninh lương thực và sự bất ổn, lưu ý rằng “ở Thái Bình Dương, bất kể nguồn cung hay tình trạng sẵn có, phụ nữ đồng nghĩa với thực phẩm và chịu trách nhiệm cung cấp thực phẩm trên bàn cho gia đình của họ.” Điều này nhấn mạnh gánh nặng ngày càng tăng đối với phụ nữ khi sự mất an ninh lương thực gia tăng trong khu vực. Tuy nhiên, phụ nữ cũng đưa ra chuyên môn và kinh nghiệm để thảo luận vấn đề này.

Tham luận viên Maureen Penjueli, điều phối viên của Mạng lưới Thái Bình Dương về Toàn cầu hóa, ghi nhận sự đánh giá ở mức thấp lịch sử về những đóng góp của phụ nữ trong sản xuất lương thực. Bà nhấn mạnh sự cần thiết “phải nhận ra vai trò trung tâm của phụ nữ với tư cách là những người nắm giữ kiến thức — đặc biệt là những người nắm giữ kiến thức bản địa — về sản xuất và canh tác thực phẩm, cả ở cấp độ hộ gia đình nhưng cũng ở cấp độ sinh kế; cũng như chuẩn bị và bảo quản thực phẩm, và xác định về tiêu thụ thực phẩm và các lựa chọn sinh kế.”

Năm 2018, Diễn đàn các Quốc đảo Thái Bình Dương (PIF), tổ chức chính sách chính trị và kinh tế mà hiện có 18 quốc gia thành viên, đã ban hành Tuyên bố Boe về An ninh Khu vực, chỉ định biến đổi khí hậu là “mối đe dọa lớn nhất đối với sinh kế, an ninh và phúc lợi của người dân khu vực Thái Bình Dương.” Theo báo cáo năm 2021 của Viện Phụ nữ, Hòa bình và An ninh Georgetown có trụ sở tại Hoa Kỳ, biến đổi khí hậu là “hệ số nhân mối đe dọa”, làm tăng và tăng cường “xung đột liên quan đến tài nguyên thiên nhiên, bất ổn, buộc phải di dời và bóc lột”. Từ mực nước biển dâng cao đến thiên tai, tác động chậm và đột ngột của biến đổi khí hậu ảnh hưởng không tương xứng đến phụ nữ, làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng về sinh kế, sức khỏe, an toàn và an ninh của họ.

Trên toàn khu vực, phụ nữ đang dẫn đầu các sáng kiến giảm thiểu và ứng phó với biến đổi khí hậu, bao gồm huy động cộng đồng, cũng như thúc đẩy bảo tồn và phát triển bền vững.

Năm 2000, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã thông qua Nghị quyết 1325 về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh (WPS), trong đó công nhận những tác động không cân xứng của xung đột và khủng hoảng đối với phụ nữ và trẻ em gái, cũng như tầm quan trọng của sự tham gia bình đẳng và đầy đủ của phụ nữ vào hòa bình và an ninh. Nghị quyết kêu gọi các thành viên Liên Hợp Quốc thực hiện các kế hoạch hành động quốc gia. Năm 2012, PIF đã thông qua Kế hoạch Hành động Khu vực để tăng cường khả năng lãnh đạo của phụ nữ và đảm bảo rằng quyền con người của phụ nữ và trẻ em gái được bảo vệ.

Đồng thời, Hoa Kỳ đã hỗ trợ các nỗ lực về WPS trong khu vực. Năm 2011, Hoa Kỳ đã thông qua Kế hoạch Hành động Quốc gia đầu tiên, và sau đó là Đạo luật WPS được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua vào năm 2017. Chiến lược WPS tiếp theo vào năm 2019 yêu cầu bốn cơ quan xây dựng kế hoạch thực hiện, bao gồm cả Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ. Kể từ năm 2019, Văn phòng WPS của USINDOPACOM đã hỗ trợ các sáng kiến của quốc gia đối tác.

Văn phòng cũng hợp tác với Trung tâm Thảm họa Thái Bình Dương, trung tâm nghiên cứu ứng dụng do Đại học Hawaii quản lý, để xây dựng bảng điểm Khả năng phản ứng về WPS cho các quốc gia khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Biến đổi khí hậu là một chỉ số phơi bày chính, trong khi sự tham gia kinh tế và tiếp cận thông tin, nước sạch và vệ sinh là các chỉ số bất bình đẳng giới.

Tại hội thảo vào tháng 7 năm 2023, tổ chức femLINKpacific đã ghi lại các cuộc phỏng vấn cho loạt podcast của mình, nhằm tìm cách nâng cao tiếng nói và khả năng lãnh đạo của phụ nữ để giúp mở rộng khả năng tiếp cận thông tin thông qua các phương tiện truyền thông và nhắn tin dễ tiếp cận. Tổ chức này chuyên về công lý giới, bền vững sinh thái, hòa bình, tự do, bình đẳng và nhân quyền, đã chia sẻ thông tin y tế công cộng về đại dịch COVID-19 và trao quyền cho các nhà lãnh đạo địa phương thông qua Mạng lưới Truyền thông Cộng đồng của các Nhà lãnh đạo Phụ nữ Nông thôn.

Tổ chức cũng giúp tạo ra hệ thống Women Wetem Weta (Đồng hồ Thời tiết của Phụ nữ) ở Vanuatu, một hệ thống thông tin liên lạc cho phép các nhà lãnh đạo nữ chuẩn bị cho cộng đồng của họ trước các thảm họa tiềm ẩn.

Một chủ đề khác xuất hiện tại hội thảo là sự cần thiết phải xem xét các khái niệm phi truyền thống về an ninh. Ngoài việc ứng phó và giảm thiểu tình trạng khẩn cấp, những người tham gia cho biết “lịch sử, kiến thức và truyền thống bản địa sở tại” phải được kết hợp vì chúng rất cần thiết để thúc đẩy an ninh khí hậu toàn diện và tổng thể, trong đó phụ nữ tham gia đầy đủ vào việc lập kế hoạch và ra quyết định.

Trong khi đó, Văn phòng WPS của USINDOPACOM tiếp tục hỗ trợ sự lãnh đạo của phụ nữ bằng cách hợp tác với PIF để chuẩn bị các hội thảo nâng cao năng lực và các diễn đàn khác dành riêng cho an ninh khí hậu và lương thực, cũng các thách thức xuyên quốc gia mới nổi khác.