Minh bạch Hàng hải

James McAden/HawkEye 360

Các công nghệ tần số radio (RF) đặt trong vũ trụ hỗ trợ về nhận thức miền hàng hải (maritime domain awareness – MDA) và việc phát hiện các tàu thuyền tối. Trên biển, các tàu như vậy đã tắt hệ thống nhận dạng tự động (automatic identification system – AIS) của mình để tránh bị theo dõi vị trí, danh tính, tiến trình và tốc độ, có lẽ là để thực hiện các hoạt động bất chính. MDA đặt ra một thách thức, đặc biệt là khi xét đến các nguồn lực hạn chế của các quốc gia và diện tích rộng lớn của các vùng biển. Tuy nhiên, nó vẫn là một yếu tố vô cùng quan trọng để bảo vệ tài nguyên biển và lợi ích quốc gia trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các quốc gia có chủ quyền.

Hoạt động của tàu tối được ghi nhận trong hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), cũng như các hoạt động bất hợp pháp khác trên biển, và vẫn là một vấn đề trên toàn cầu. Phương thức này gây ra những tổn hại nặng nề, bao gồm làm cạn kiệt nguồn tài nguyên môi trường, khiến các doanh nghiệp đánh bắt cá hợp pháp bị mất doanh thu, dẫn đến tình trạng khan hiếm thực phẩm ở các khu vực ven biển, vận chuyển ma túy bất hợp pháp cũng như những mặt hàng trái phép khác, và xâm nhập bất chính vào EEZ của một quốc gia để thăm dò tài nguyên dưới nước. 

Nhiều quốc gia trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương dựa vào AIS cho MDA của họ, điều này có thể tạo ra một điểm yếu lớn. Mặc dù AIS rất hữu ích, nhưng nó đòi hỏi tàu bè phải tự nguyện truyền đi thông tin về danh tính và vị trí của mình. Các tàu thuyền lại có thể dễ dàng tắt hoặc thay đổi công nghệ này để tránh bị phát hiện. Với việc phát hiện và định vị địa lý RF, các quốc gia không cần phụ thuộc hoàn toàn vào AIS tự nguyện để giám sát EEZ và các vùng biển gắn liền với lợi ích của họ. Công nghệ phát hiện và định vị địa lý RF từ vũ trụ cung cấp một công cụ sáng tạo và tiết kiệm chi phí để giải quyết những thách thức này.

Trong SEACAT 2022, một cuộc tập trận đa phương kéo dài 10 ngày do Hải quân Hoa Kỳ dẫn đầu đặt tại Trung tâm Hợp nhất Thông tin (Information Fusion Centre) ở Singapore, dữ liệu và phân tích RF từ HawkEye 360, một công ty có trụ sở tại Virginia, đã được tích hợp vào SeaVision để hỗ trợ các mục tiêu của cuộc tập trận. HawkEye 360 chuyên về phát hiện và định vị địa lý dựa trên phát xạ RF từ chòm vệ tinh trong quỹ đạo Trái đất thấp, đồng thời cung cấp dữ liệu và phân tích cho Hoa Kỳ và các quốc gia đối tác quốc tế để đem đến một thế giới an ninh hơn.

SeaVision là một công cụ nhận thức tình huống hàng hải hoạt động trên web. Công cụ này cho phép người dùng chia sẻ thông tin để cải thiện các hoạt động hàng hải, tăng cường an ninh hàng hải và xây dựng quan hệ đối tác trong cộng đồng hàng hải.

Hơn 20 đối tác hàng hải trong khu vực đã tham gia hoặc quan sát SEACAT và tận mắt chứng kiến phương thức mà dữ liệu RF có thể chỉ ra các tàu có khả năng đang hoạt động trong trạng thái tối trong các khu vực của họ. Các hoạt động minh họa cũng nêu bật cách dữ liệu này có thể cung cấp thông tin cho việc lập kế hoạch nhiệm vụ cho các thiết bị khác như máy bay giám sát trên biển hoặc các cuộc tuần tra trên mặt đất.

HawkEye 360 và Phát hiện Hoạt động của Tàu Trung Quốc

Trong những năm gần đây, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) đã nhiều lần thực hiện những động thái hung hăng ở Biển Đông — một khu vực có nhiều tranh chấp quyết liệt, với nguồn tài nguyên phong phú và các tuyến đường giao thương dày đặc — và các cuộc xâm nhập bất hợp pháp vào những vùng biển xung quanh quần đảo Senkaku của Nhật Bản ở Biển Hoa Đông. Bằng cách tạo ra, chiếm đóng và quân sự hóa các bãi cạn nhân tạo như rạn san hô, đảo và đảo san hô, nhất là ở Biển Đông, Trung Quốc tìm cách khẳng định thế áp đảo và thu hẹp các tuyên bố chủ quyền của những quốc gia khác.

Cần có sự minh bạch lớn hơn để chống lại những động thái như vậy vì chỉ riêng tín hiệu truyền phát AIS transmissionvs thì chưa đủ. Dữ liệu RF của HawkEye 360 có thể cung cấp một bức tranh hoàn chỉnh hơn về hoạt động ở Biển Đông và ở các khu vực khác như quần đảo Senkaku. Điều này cho phép các quốc gia phản ứng phù hợp để bảo vệ vùng biển của họ.

Điều rút ra

Biển Đông rộng 3.4 triệu kilomet vuông giáp với Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam.  Căng thẳng giữa Trung Quốc và các quốc gia khác có tuyên bố chủ quyền về tuyến đường thủy chiến lược đã dâng cao trong nhiều năm. Các tuyên bố chủ quyền tùy tiện trên vùng rộng lớn của Bắc Kinh đã bị một tòa án quốc tế bác bỏ là không có giá trị về mặt pháp lý.

Quân đội Giải phóng Nhân dân của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã xây dựng các tiền đồn quân sự trên các rạn san hô và đảo, còn lực lượng cảnh sát biển và hải quân của nước này tuần tra trên các vùng biển. Trung Quốc đã thể hiện rằng nước này sẵn sàng thách thức các giới hạn của các quy định và luật pháp quốc tế để thiết lập ưu thế trên biển, bất chấp việc gây tổn hại cho các quốc gia láng giềng.

Trung Quốc đã có thể chiếm cứ vùng lãnh thổ chiến lược ở Biển Đông, một phần là do khó khăn trong việc giám sát các vùng biển rộng lớn. Tuy nhiên, dữ liệu RF của HawkEye 360 có thể cung cấp một bức tranh hoàn chỉnh hơn về khu vực này, cho phép các quốc gia triển khai các cuộc tuần tra hiệu quả hơn để chống lại hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp và nỗ lực của Trung Quốc nhằm thiết lập thế áp đảo đối với các quần đảo đang có tranh chấp.

Hiểu biết sâu sắc hơn về các hoạt động của hải quân, lực lượng cảnh sát biển, dân quân biển và đội tàu đánh cá Trung Quốc sẽ cung cấp cho các quốc gia láng giềng và cộng đồng quốc tế một nền tảng vững chắc hơn để đánh giá và chống lại các hành vi xâm phạm như vậy. Nếu không tăng cường giám sát, các quốc gia láng giềng sẽ không được trang bị đầy đủ để giữ vững và bảo vệ vùng biển của họ trước hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp và các hoạt động trái phép khác.