Căng thẳng gia tăng dọc biên giới Ấn Độ-Trung Quốc
Mandeep Singh
Các sự kiện gần đây càng khẳng định Arunachal Pradesh vẫn là điểm nóng lãnh thổ giữa Ấn Độ và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc). Tỉnh Arunachal Pradesh nằm ở vĩ độ cao, phía đông bắc Ấn Độ, phía nam đường biên giới tranh chấp giữa hai quốc gia. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với 90.000 km2 của khu vực mà họ gọi là miền Nam Tây Tạng.
Việc Trung Quốc đổi tên 11 địa điểm ở Arunachal Pradesh — hai vùng đất đai, hai khu dân cư, năm đỉnh núi và hai con sông — vào đầu tháng 4 năm 2023 là tranh chấp mới nhất về chủ quyền của tỉnh này, tờ The Indian Express đưa tin. Đây là lần thứ ba kể từ năm 2017 Trung Quốc đặt tên Trung Quốc cho các địa điểm trong tỉnh Arunachal Pradesh, tờ báo cho biết, thông tin thêm rằng Ấn Độ lần nào cũng giễu cợt hành động này của Trung Quốc.
“Chúng tôi hoàn toàn bác bỏ điều này,” phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ấn Độ ông Arindam Bagchi cho biết sau khi Trung Quốc công bố danh sách mới nhất. Tỉnh Arunachal Pradesh đã, đang và sẽ luôn là một phần không thể tách rời của Ấn Độ. Việc cố gắng đặt tên bịa đặt cho các địa điểm tại Arunachal Pradesh sẽ không làm thay đổi thực tế đó.”
Tranh chấp biên giới đã gây ra các cuộc chạm trán quân sự, gần đây nhất vào tháng 12 năm 2022 xung quanh Tawang, điểm hành hương Phật giáo Tây Tạng ở Arunachal Pradesh. (Ảnh: Một biển báo biên giới Ấn Độ-Trung Quốc nhìn từ phía Ấn Độ tại Bulma ở Arunachal Pradesh.) Theo quan chức Ấn Độ, Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (People’s Liberation Army – PLA) đã vượt biên vào Ấn Độ và cố gắng “đơn phương thay đổi hiện trạng”. Cuối cùng, quân đội Trung Quốc đã quay trở lại phía biên giới của nước này khi cuộc giao tranh không sử dụng khí tài chấm dứt. Cả hai bên đều có thương vong.
Cuộc đụng độ có ghi nhận con số tử vong giữa binh sĩ Ấn Độ và Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc xảy ra vào năm 2020 tại Thung lũng Galwan, cũng ở dọc biên giới Ấn Độ-Trung Quốc, cách Tawang khoảng 1.500 km về phía đông nam. Hai mươi binh sĩ Ấn Độ và một số lượng không xác định của quân đội Trung Quốc đã thiệt mạng.
Các quốc gia khác đều đứng về phía Ấn Độ. Ví dụ: Thượng viện Hoa Kỳ đang xem xét một nghị quyết lưỡng đảng tái khẳng định rằng tỉnh Arunachal Pradesh là một phần không thể thu hồi của Ấn Độ. Nghị quyết công nhận Đường McMahon thời thuộc địa là biên giới quốc tế, các nhà phân tích của Ấn Độ cho biết.
“Việc Hoa Kỳ có lập trường cởi mở và tích cực như vậy về tranh chấp biên giới giữa Ấn Độ và Trung Quốc là điều khác thường và cực kỳ nổi bật trong bối cảnh tăng cường hợp tác giữa Ấn Độ và Hoa Kỳ để cân bằng các hành động gây hấn và các chính sách bành trướng của Trung Quốc”, ông Shairee Malhotra, thành viên Quỹ Nghiên cứu Quan sát viên có trụ sở tại New-Delhi, chia sẻ với DIỄN ĐÀN.
Đường McMahon được thiết lập theo Công ước Shimla năm 1914 liên quan đến Vương quốc Anh, Trung Quốc và Tây Tạng. Một năm trước đó, Tây Tạng đã tuyên bố độc lập. Chính phủ Ấn Độ công nhận ranh giới này là biên giới với Tây Tạng, do đó bao gồm tỉnh Arunachal Pradesh là một phần của lãnh thổ Ấn Độ có chủ quyền, ông Malhotra nói. Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn duy trì quan điểm rằng Arunachal Pradesh là một phần của Tây Tạng và thuộc chủ quyền của Trung Quốc.
Ông Zhou Bo, đại tá cấp cao của PLA đã nghỉ hưu, chia sẻ với BBC vào tháng 3 năm 2023 rằng Arunachal Pradesh là “Nam Tây Tạng” và thuộc về Trung Quốc.
“Yêu sách chủ quyền này dẫn đến cuộc tranh chấp lâu dài giữa Ấn Độ và Trung Quốc, cũng như Chiến tranh Đông Dương năm 1962, nơi Trung Quốc tuyên bố chiến thắng chiến lược trước Ấn Độ”, theo ông Malhotra. “Thay vì nỗ lực giảm thiểu căng thẳng, Trung Quốc dường như quyết tâm khiêu khích Ấn Độ thông qua xung đột quân sự dữ dội và đụng độ quân sự hoá lớn tại biên giới nhằm thay đổi hiện trạng”.
Các cuộc thảo luận giữa các quan chức Ấn Độ và Trung Quốc không giúp ích nhiều trong việc giảm căng thẳng tại biên giới.
“Bên cạnh việc sử dụng lực lượng quân sự, Trung Quốc cũng đã tham gia vào nhiều hoạt động khác bao gồm xây dựng làng mạc ở các khu vực tranh chấp, phát hành bản đồ trong đó các thành phố ở Arunachal Pradesh được đổi tên bằng tiếng Quan Thoại và xây dựng cơ sở hạ tầng chiến lược trong khu vực”, ông Malhotra cho biết.
HÌNH ẢNH: REUTERS
