PLA bị tình nghi nhắm mục tiêu gây nhiễu GPS của máy bay chở khách

Nhân viên DIỄN ĐÀN

Tàu chiến Trung Quốc bị tình nghi gây nhiễu hệ thống định vị và can thiệp vào hệ thống thông tin liên lạc vô tuyến của máy bay chở khách trên Biển Đông và các vùng biển quốc tế khác. Đây là động thái mới nhất trong danh sách các hành vi trơ trẽn và liều lĩnh của Quân đội Giải phóng Nhân dân (People’s Liberation Army – PLA) trên vùng trời và vùng biển khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Giữa tháng 3 năm 2023, hãng hàng không lớn nhất của Úc, Qantas Group, đã cảnh báo rằng máy bay của hãng này bị can nhiễu từ các trạm truyền thông tần số rất cao (Very High Frequency – VHF), ám chỉ quân đội Trung Quốc ở khu vực phía tây Thái Bình Dương và Biển Đông.

“Ngoài ra, máy bay của Tập đoàn đã gặp phải tình trạng gây nhiễu GPS mà chúng tôi nghi ngờ là có nguồn gốc từ các tàu chiến hoạt động ngoài khơi thềm tây bắc của Úc”, công ty thông báo với các phi hành đoàn.

Hai tuần trước đó, Liên đoàn Quốc tế của Hiệp hội các Phi công (International Federation of Air Line Pilots’ Associations – IFALPA) cho biết máy bay thương mại và quân sự đã được các tàu chiến quân sự ở khu vực Thái Bình Dương, bao gồm ở Biển Đông và Biển Philippines, phía Đông Ấn Độ Dương, liên lạc qua vô tuyến. Trong một số trường hợp, các chuyến bay còn được cung cấp véc tơ để tránh không phận trên tàu chiến.

Các tần số VHF liên quan chủ yếu để thực hiện các cuộc gọi khẩn cấp và liên lạc giữa phi công với phi công, theo bản tin an toàn do IFALPA phát hành vào đầu tháng 3.

Có trụ sở tại Canada, IFALPA đại diện cho hơn 100.000 phi công cũng cho biết họ có lý do để tin có thể đã xảy ra sự can thiệp vào hệ thống vệ tinh định vị toàn cầu và máy đo độ cao bằng vô tuyến; đây là các hệ thống rất quan trọng để đảm bảo an toàn. Máy đo độ cao bằng vô tuyến cung cấp “thông tin có độ chính xác cao về chiều cao của máy bay trên mặt đất” và hỗ trợ các hệ thống tránh va chạm trên máy bay, theo Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ.

Theo một nhà nghiên cứu về sóng điện từ, việc sử dụng thông tin liên lạc VHF tùy tiện, không có lý do xác đáng là điều rất đáng quan ngại.

“Đầu tiên, phi công có thể muốn duy trì các kênh thông tin liên lạc khẩn cấp luôn mở”, Tiến sĩ Samuel Drake, giáo sư tại Đại học Flinders của Úc, chia sẻ trên trang web của Hàng không Úc vào cuối tháng Ba. “Thứ hai, có khả năng quân đội nước ngoài đang tiến hành các cuộc tập trận “chiến tranh điện tử”, có thể can thiệp hoặc làm hỏng hệ thống liên lạc và hệ thống điện tử trên máy bay thương mại.

“Các thiết bị có công suất cao hơn có liên quan đến việc gây nhiễu các máy thu GPS dân sự trên máy bay thương mại”, ông Drake nói. “Việc này tương đối dễ dàng; tất cả các quốc gia đều có khả năng này.”

Qantas đã hướng dẫn các phi hành đoàn khi gặp tình huống nhiễu thông tin liên lạc cần duy trì theo dõi đường băng dành riêng cho máy bay mình và báo cáo sự cố cho kiểm soát viên không lưu. IFALPA khuyên các thành viên Hiệp hội không nên trả lời cuộc gọi từ tàu chiến mà cần ngay lập tức báo cáo hành vi gây nhiễu và gửi báo cáo an toàn.

Các đồng minh và đối tác trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương ngày càng quan ngại về kiểu hành vi vô trách nhiệm này của PLA vì nó đã gây nguy hiểm cho các phi công và thủy thủ. Theo Reuters đưa tin, vào tháng 12 năm 2022, ảnh chụp ghi lại được một máy bay chiến đấu của Hải quân PLA đã tiến sát lại gần trong vòng 3 mét của một máy bay trinh sát RC-135 của Không quân Hoa Kỳ khi chiếc RC-135 này đang tiến hành các hoạt động thường lệ trong không phận quốc tế trên Biển Đông. Chiếc RC-135 chở theo phi hành đoàn khoảng 30 người tại thời điểm đó, đã phải thận trọng di chuyển để tránh va chạm.

“Chúng tôi hy vọng tất cả các quốc gia trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đều sử dụng không phận quốc tế một cách an toàn và phù hợp với luật pháp quốc tế”, Bộ Tư lệnh Hoa Kỳ ở Khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tuyên bố.

Theo CNN, nhiều tháng trước đó, một máy bay chiến đấu của PLA đã chặn một máy bay giám sát của Lực lượng Quốc phòng Úc (ADF) trong khi tuần tra thường lệ trên Biển Đông và thả xuống nhiều mảnh nhôm vụn gây nhiễu xạ. Các mảnh nhôm nhiễu xạ này bị rơi vào động cơ của máy bay ADF. Không có thương vong.

“Hành vi này không an toàn chút nào… Chúng tôi đã đưa ra các tuyên bố thích đáng với chính phủ Trung Quốc để bày tỏ mối quan ngại của mình”, Thủ tướng Úc Anthony Albanese khẳng định. Ông Albanese còn lưu ý rằng máy bay của ADF “phù hợp với luật pháp quốc tế, thực hiện quyền tự do hàng hải và hàng không trong vùng biển và không phận quốc tế”.

Cùng lúc đó, các máy bay chiến đấu của Không quân PLA (PLA Air Force – PLAAF) đã chèn ép máy bay của Không quân Hoàng gia Canada (Royal Canadian Air Force – RCAF) khi máy bay của RCAF đang theo dõi việc tuân thủ lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Bắc Triều Tiên, buộc các máy bay này phải rời khỏi đường bay.

“Với các hành vi này, máy bay PLAAF đã không tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn hàng không quốc tế. Những hành vi này không chuyên nghiệp và/hoặc gây nguy hiểm cho an toàn của nhân viên RCAF của chúng tôi,” Lực lượng Vũ trang Canada cho biết vào tháng 6 năm 2022. “Những hành vi như vậy, xảy ra trên không phận quốc tế trong khi thực hiện các sứ mệnh bị Liên Hợp Quốc trừng phạt, có tần suất ngày càng tăng, khiến chúng tôi hết sức quan ngại. Những sự việc này cũng đã được giải quyết thông qua các kênh ngoại giao”.

Trong khi đó, lực lượng hàng hải của Đảng Cộng sản Trung Quốc đang sử dụng những chiến thuật hiếu chiến để thúc đẩy các yêu sách lãnh thổ tùy tiện và bành trướng của Bắc Kinh ở Biển Đông. Các yêu sách này đã bị một tòa án quốc tế bác bỏ vào năm 2016.

Vào tháng 2 năm 2023, tàu Cảnh sát biển Trung Quốc đã chiếu tia laser dùng trong quân đội vào tàu tuần tra của Philippines gần bãi cạn đang tranh chấp, gây mù tạm thời các thành viên thủy thủ đoàn của Philippines. Manila đã gửi công hàm ngoại giao phản đối. Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đã triệu tập đại sứ Trung Quốc để bày tỏ mối quan ngại, The Associated Press đưa tin.

“Tôi nghĩ đã đến lúc chính phủ Trung Quốc kiềm chế các lực lượng của mình để không thực hiện bất kỳ hành động khiêu khích nào gây nguy hiểm cho cuộc sống của người dân”, phát ngôn viên quân đội Philippines, Đại tá Medel Aguilar, nói với các phóng viên.

NGUỒN HÌNH ẢNH: BỘ TƯ LỆNH HOA KỲ Ở KHU VỰC ẤN ĐỘ DƯƠNG-THÁI BÌNH DƯƠNG QUA REUTERS