CHND Trung Hoa, Nga thắt chặt quan hệ giữa lời kêu gọi hòa bình thiếu thuyết phục của Bắc Kinh
Nhân viên DIỄN ĐÀN
Ngay sau kế hoạch hòa bình đáng ngờ của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) trong cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình đã có chuyến thăm ba ngày tới Moscow vào tháng Ba năm 2023. CHND Trung Hoa coi chuyến đi là một “chuyến thăm hữu nghị, hợp tác và hòa bình” khi Bắc Kinh cố gắng thể hiện mình là một bên trung lập cam kết chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu ở Ukraine, nơi hàng trăm nghìn người đã thiệt mạng kể từ cuộc xâm lược vô cớ của Nga vào tháng Hai năm 2022.
Theo các quan chức tình báo Mỹ, đề xuất thân Nga của CHND Trung Hoa tuyên bố nhằm mục đích chấm dứt giao tranh, ngay cả khi Bắc Kinh xem xét các lựa chọn cung cấp vũ trang cho Nga. Bắc Kinh đã phủ nhận khẳng định này. Tuy nhiên, các báo cáo thương mại và hải quan cho thấy các công ty Trung Quốc, bao gồm một nhà thầu quốc phòng, đã vận chuyển súng trường, áo giáp, bộ phận máy bay không người lái và các thiết bị quân sự khác đến Nga từ tháng Sáu đến tháng Mười hai năm 2022, theo hãng tin Politico có trụ sở tại Hoa Kỳ. Các báo cáo cáo buộc các vũ khí, một loại được sử dụng bởi cảnh sát bán quân sự, được xác định là “súng săn dân sự” trong dữ liệu hải quan.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiếp đón ông Tập trong một chuyến thăm được dàn dựng công phu, trong ảnh, vào cuối tháng Ba. Trong chương trình nghị sự là “Kế hoạch 12 điểm” của CHND Trung Hoa, đề xuất ngừng bắn ở Ukraine nhưng không kêu gọi rõ ràng Nga rút khỏi nước này. Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jorhn Kirby nói với các phóng viên rằng kế hoạch này sẽ “công nhận những lợi ích của Nga và nỗ lực chinh phục lãnh thổ của nước láng giềng bằng vũ lực, cho phép quân đội Nga tiếp tục chiếm đóng lãnh thổ Ukraina có chủ quyền”. Các nhà phê bình cũng lưu ý rằng đề xuất này sẽ giúp Putin có thời gian để tập hợp lại các lực lượng sẵn sàng cho một cuộc tấn công khác.
CHND Trung Hoa từ chối tố cáo chiến tranh và, để tôn trọng Moscow, sẽ không mô tả hành động gây hấn của Nga là một cuộc xâm lược. Trong khi đó, các tuyên bố của Bắc Kinh về cuộc chiến kêu gọi giữ vững chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Tại Đài Loan, hòn đảo dân chủ tự trị mà CHND Trung Hoa tuyên bố là lãnh thổ của mình và đe dọa chiếm lấy bằng vũ lực, những đề cập của Tập Cận Bình về chủ quyền là vô nghĩa.
“Muốn hòa bình? Cả hai nhà độc tài nên ngay lập tức chấm dứt sự đe dọa, xâm lược và chủ nghĩa bành trướng của họ”, Ngoại trưởng Đài Loan Joseph Wu viết trên Twitter.
Các nhà phân tích cho biết, sự hiếu chiến của CHND Trung Hoa đối với Đài Loan – bao gồm chiến tranh mạng, các chiến dịch thông tin sai lệch và các cuộc xâm nhập gần như hàng ngày của máy bay và tàu quân sự Trung Quốc gần hòn đảo này – đặt ra câu hỏi về khả năng của Bắc Kinh trong việc hành động như một nhà trung gian hòa bình trung thực ở Ukraine, các nhà phân tích cho biết. Thái độ thù địch của họ ở Biển Đông cũng vậy, nơi mà cuộc xâm lược của Nga có thể dẫn đến các tranh chấp lãnh thổ. Yêu sách phi pháp của CHND Trung Hoa đối với phần lớn vùng biển chồng lấn với tuyên bố chủ quyền của các quốc gia Đông Nam Á bao gồm Brunei, Malaysia, Philippines và Việt Nam. Bất chấp tòa án quốc tế đã vô hiệu hóa các khẳng định về chủ quyền toàn diện của CHND Trung Hoa, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vẫn tiếp tục quân sự hóa các rạn san hô nhân tạo và các thực thể khác trên biển, cũng như quấy rối những người dân thường và lực lượng vũ trang trên lãnh thổ của chính họ.
Phản ứng của CHND Trung Hoa đối với cuộc đảo chính quân sự của Miến Điện cũng đặt ra nghi ngờ về thiện chí đàm phán hòa bình của nước này. Bắc Kinh và Moscow cung cấp vũ khí cho chính quyền quân sự đã lật đổ chính phủ được bầu cử dân chủ của Mi-an-ma vào tháng Hai năm 2021, gây ra một cuộc xung đột làm di dời khoảng 1,5 triệu người phải di tản. Khi các nhà lãnh đạo quân sự đấu tranh để duy trì quyền lực trước một cuộc nổi dậy ngày càng được vũ trang tốt, họ đang dùng đến bạo lực ngày càng gia tăng đối với dân thường, đặc phái viên của Liên Hợp Quốc (U.N) về Miến điện, Noeleen Heyzer, đã báo cáo vào tháng Ba năm 2023. Bà đã trích dẫn các vụ đánh bom trên không, đốt nhà và những “vi phạm nhân quyền nghiêm trọng” khác. Trong khi đó, CHND Trung Hoa không chỉ hỗ trợ chính quyền quân sự mà cả các nhóm đối lập để bảo vệ các nguồn tài nguyên khoáng sản và năng lượng từ Miến Điện, theo tổ chức nghiên cứu The Jamestown Foundation có trụ sở tại Hoa Kỳ.
Các cơ quan tình báo cho biết, khi các quốc gia khác tìm cách cô lập Nga kể từ khi Putin xâm lược Ukraine, Trung Quốc đã chuyển sang tăng cường mối quan hệ với Moscow. Cả hai đã tổ chức nhiều cuộc tập trận quân sự chung kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Tờ báo New York Times đưa tin, Bắc Kinh cũng đã cùng Moscow thường xuyên lên án Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và vẫn là một trong những khách hàng mua dầu lớn nhất của Nga.
Các máy quay đã ghi lại cuộc trao đổi đáng chú ý giữa Tập và Putin khi hai nhà độc tài rời bữa tiệc tối cấp nhà nước ở Nga vào ngày 21 tháng Ba. “Ngay bây giờ, có những thay đổi mà chúng ta chưa từng thấy trong 100 năm qua”, ông Tập nói với Putin, truyền thông đưa tin. “Và chúng ta là những người cùng nhau thúc đẩy những thay đổi này.”
HÌNH ẢNH: THE ASSOCIATED PRESS