Biến Rác thải của Bắc Triều Tiên Thành Vật hữu ích

Bài viết và Hình ảnh của The Associated Press

Khi những con sóng đánh dạt rác vào bờ biển của những hòn đảo ở biên giới Hàn Quốc, người ta thường bắt gặp ông Kang Dong Wan đang đi tìm những gì ông gọi là “kho báu” của mình — rác thải từ Bắc Triều Tiên, những thứ mang đến một cái nhìn về một nơi mà hầu hết những người bên ngoài không được lui tới.

Ông Kang, một giáo sư tại Đại học Dong-A của Hàn Quốc, cho biết: “Đây có thể là những vật liệu rất quan trọng, vì chúng tôi có thể tìm hiểu những sản phẩm được sản xuất
ở Bắc Triều Tiên và những hàng hóa mà người dân sử dụng ở đó”.

Ông buộc phải chuyển sang phương pháp thu thập thông tin cẩn trọng này vì COVID-19 đã khiến người ngoài càng gặp khó khăn hơn nhiều trong việc tìm hiểu về những gì đang xảy ra bên trong Bắc Triều Tiên, một trong những quốc gia bị cô lập nhất thế giới ngay cả khi không có những lệnh đóng cửa biên giới do đại dịch.

Ông tin rằng sự đa dạng, số lượng và mức độ phức tạp ngày càng tăng của rác thải đã xác nhận các tin tức trên phương tiện truyền thông của nhà nước Bắc Triều Tiên rằng nhà lãnh đạo Kim Jong Un đang thúc đẩy việc sản xuất các hàng hóa tiêu dùng khác nhau và một lĩnh vực thiết kế công nghiệp lớn hơn để đáp ứng nhu cầu của người dân và cải thiện sinh kế của họ. Ông Kim, bất chấp lối cai trị độc tài của mình, không thể phớt lờ những thị hiếu của những người tiêu dùng giờ đây mua những sản phẩm tại các thị trường theo phong cách tư bản vì hệ thống bao cấp theo kiểu xã hội chủ nghĩa của nước này đã không gồng gánh nổi, và những hậu quả kinh tế của hệ thống đã càng nặng nề hơn trong đại dịch.

“Người dân Bắc Triều Tiên ngày nay là một thế hệ những người đã nhận ra thị trường và nền kinh tế là gì. Ông Kim không thể giành được sự ủng hộ của họ nếu ông ta chỉ đàn áp và kiểm soát họ trong khi vẫn theo đuổi một chương trình phát triển hạt nhân,” ông Kang cho biết. “Ông ấy cần thể hiện được một số thay đổi trong kỷ nguyên của mình.”

Trước đại dịch, ông Kang thường đến các thị trấn biên giới Trung Quốc để gặp gỡ những người Bắc Triều Tiên sống ở đó. Ông cũng mua các sản phẩm của Bắc Triều Tiên và chụp ảnh các ngôi làng Bắc Triều Tiên bên kia biên giới là con sông. Tuy nhiên, ông không thể đi được nữa, bởi vì các hạn chế chống vi-rút của Trung Quốc hạn chế du khách nước ngoài.

Kể từ tháng 9 năm 2020, ông Kang đã đến thăm năm hòn đảo biên giới của Hàn Quốc ngoài khơi bờ biển phía tây của nước này và thu thập khoảng 2.000 mảnh rác thải từ Bắc Triều Tiên bao gồm gói đồ ăn vặt, túi đựng nước ép, giấy gói kẹo và chai đồ uống.

Ông Kang cho biết ông rất ngạc nhiên khi thấy hàng chục vật liệu bao bì nhiều màu sắc cho hàng hóa như gia vị, kem que, bánh ăn nhẹ, cùng sữa và các sản phẩm từ sữa chua. Nhiều bao bì có hình đồ họa, nhân vật hoạt hình và nhiều phông chữ khác nhau. Một số có vẻ lỗi thời theo những tiêu chuẩn phương Tây và rõ ràng là sao chép  của những thiết kế từ Hàn Quốc và Nhật Bản.

Các chuyên gia khác nghiên cứu sự đa dạng của hàng hóa và thiết kế bao bì ở Bắc Triều Tiên thông qua các chương trình truyền thông và ấn phẩm của nhà nước, nhưng việc thu gom rác của ông Kang cho phép phân tích kỹ lưỡng hơn, ông Ahn Kyung-su, người đứng đầu một trang web tập trung vào các vấn đề sức khỏe ở Bắc Triều Tiên, cho biết.

Công việc của ông Kang cũng hé lộ một góc nhìn vô cùng thú vị. Ví dụ như, thông tin về thành phần của một số túi nước ép cho thấy Bắc Triều Tiên sử dụng lá cây làm chất thay thế đường. Ông Khang nghi ngờ đó là vì thiếu đường và thiết bị chế biến đường.

Ông cho biết việc phát hiện ra hơn 30 loại gói chất tăng cường hương vị nhân tạo có thể có nghĩa là các hộ gia đình Bắc Triều Tiên không mua nổi các thành phần tự nhiên đắt tiền hơn như thịt và cá để nấu các món canh và món hầm. Nhiều người Hàn Quốc đã ngừng sử dụng chất tăng cường hương vị nhân tạo vì lo ngại về sức khỏe.

Túi nilon đựng bột giặt có những cụm từ như “người bạn của các bà nội trợ” hoặc “giúp ích cho phụ nữ”. Bởi vì mặc định rằng chỉ có phụ nữ mới làm những công việc như vậy, điều đó có thể phản ánh địa vị thấp kém của họ trong xã hội Bắc Triều Tiên mà nam giới chiếm ưu thế.

Một số lớp bọc trình bày những lời lẽ phóng đại. Một bao bì nói rằng một chiếc bánh để ăn nhẹ có hương vị quả óc chó là nguồn cung cấp nhiều protein hơn so với thịt. Một bao bì khác nói rằng kem làm từ collagen giúp trẻ em phát triển chiều cao tốt hơn và tăng cường độ đàn hồi của da. Còn một bao bì khác lại khẳng định rằng một chiếc bánh để ăn nhẹ được làm từ một loại vi tảo nhất định giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường, bệnh tim và quá trình lão hóa.

Ông Kang cho biết việc thu gom rác là một nỗ lực nhằm hiểu rõ hơn về người dân Bắc Triều Tiên và nghiên cứu cách thức để thu hẹp khoảng cách giữa Bắc Triều Tiên-Hàn Quốc trong trường hợp hai bên thống nhất trong tương lai.