Câu chuyện Nổi bậtNam ÁNhững Khu vực Chung của Thế giới

Tình trạng suy thoái, thiếu lương thực, nhiên liệu và thuốc men tiếp tục diễn ra trong bối cảnh cuộc khủng hoảng tài chính của Sri Lanka

Nhân viên của DIỄN ĐÀN

Theo Thủ tướng Ranil Wickremesinghe, cuộc khủng hoảng tài chính chưa từng có mà Sri Lanka đang phải đối mặt dự kiến sẽ kéo dài đến cuối năm 2023, kéo theo một cuộc suy thoái nghiêm trọng với tình trạng thiếu lương thực, nhiên liệu và thuốc men.

“Chúng ta cũng sẽ phải đối mặt với những khó khăn trong năm 2023. Đây là sự thật. Đây là thực tế”, ông nói với quốc hội vào đầu tháng 7 năm 2022, theo tờ The Jakarta Post.

Sri Lanka đã phá sản sau nhiều tháng lạm phát gia tăng và không có khả năng có được số ngoại tệ cần thiết để nhập khẩu hàng hóa thiết yếu. Các nhà phân tích cho biết, hệ quả của cuộc khủng hoảng đã dẫn đến các cuộc biểu tình trên phạm vi rất rộng và Tổng thống Gotabaya Rajapaksa phải từ chức. Ông này đã trốn khỏi đất nước trên một chiếc máy bay quân sự hai ngày trước ngày ông hứa sẽ từ chức và có khả năng là để tránh phải đối mặt với việc bị truy tố. Ông Wickremesinghe, được bầu làm tổng thống tạm quyền khi ông Rajapaksa rời đi, đã hứa sẽ khôi phục trật tự trong khi người dân tiếp tục biểu tình và đòi hỏi ông này cũng như các quan chức chính phủ khác phải từ chức. (Ảnh: Những người biểu tình đứng trên tòa nhà văn phòng của Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremesinghe vào giữa tháng 7 năm 2022, yêu cầu ông từ chức sau khi Tổng thống Gotabaya Rajapaksa bỏ trốn khỏi đất nước này).

“Sự ra đi của tổng thống có thể dẫn đến một khoảng trống quyền lực ở Sri Lanka. Đất nước này vốn cần một chính phủ hoạt động trơn tru để giúp bắt đầu cứu vãn tình trạng suy sụp tài chính,” BBC đưa tin, gọi sự ra đi của ông là một “chiến thắng đáng kể” cho những người biểu tình đã xuống đường và xông vào dinh thự của tổng thống để bày tỏ sự tức giận về cung cách quản lý sai lầm và tình trạng lạm phát của nền kinh tế.

Trong nhiều tháng, người dân Sri Lanka đã phải chịu đựng những đợt mất điện và thiếu hụt các nhu yếu phẩm, bao gồm thực phẩm, nhiên liệu và thuốc men. Ông Rajapaksa đã yêu cầu Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) và Nga hỗ trợ nhiên liệu và tài chính, nhưng chỉ nhận lại sự từ chối hoặc phớt lờ.

Một tháng trước khi trốn khỏi Sri Lanka, ông Rajapaksa nói với Bloomberg rằng ông đã yêu cầu Bắc Kinh cấp cho 23,4 nghìn tỷ đồng (1 tỷ đô la Mỹ) từ một hạn mức tín dụng trị giá 35,1 nghỉn tỷ đồng (1,5 tỷ đô la Mỹ) để mua hàng hóa thiết yếu, nhưng ông đã không nhận được phản hồi từ Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình. Sri Lanka đã nợ Bắc Kinh hàng tỷ đô la vì Trung Quốc đã tài trợ các dự án cho sáng kiến Một con đường, Một vành đai của nước này ở Sri Lanka.

“Phân tích của tôi là Trung Quốc đã chuyển trọng tâm chiến lược của họ sang Đông Nam Á,” ông Rajapaksa nói với Bloomberg tại dinh thự của ông ở Colombo. “Họ thấy lợi ích chiến lược nhiều hơn ở Philippines, Việt Nam và Campuchia, khu vực đó và châu Phi”.

Thái độ phớt lờ của Trung Quốc đã khiến Sri Lanka rơi vào tình cảnh phải phụ thuộc vào việc xin được một hạn mức tín dụng mới từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (International Monetary Fund). Trong khi đó, Ấn Độ đã cho vay các hạn mức tín dụng với tổng trị giá 93,79 nghìn tỷ đồng (4 tỷ đô la Mỹ) để mua nhiên liệu, phân bón và thuốc men theo chính sách “Láng giềng là trên hết” (“Neighborhood First”) của nước này.

“Hầu hết các chính đảng, giới học giả và nhà báo Sri Lanka đều có ấn tượng rằng Sri Lanka đóng vai trò tối quan trọng đối với lợi ích trong tương lai về kinh tế và quốc phòng của Trung Quốc. Do đó, chính quyền của ông Rajapaksa, dưới sự dẫn dắt của một nhà lãnh đạo không có nền tảng chính trị trước đó và đội ngũ các chính trị gia và doanh nhân non yếu, đã không sử dụng viện trợ của Trung Quốc một cách thận trọng”, theo The Diplomat, một tạp chí tin tức trực tuyến. “Cả những người bài Trung và những người thân Trung đều tin rằng Trung Quốc sẽ hỗ trợ cho Sri Lanka trong cuộc khủng hoảng kinh tế đang diễn ra”.

Diễn biến này đã cung cấp cho các nhà phân tích thêm bằng chứng rằng Trung Quốc “không phải là một người bạn thủy chung son sắt như họ tự nhận”, theo The Diplomat đưa tin.

Theo một số nhà phân tích, tình thế đan xen về tài chính của Sri Lanka với Trung Quốc đã bắt đầu từ hơn một thập kỷ trước. Ông Mahinda Rajapaksa, Tổng thống Sri Lanka từ năm 2005-2015, đã tiếp nhận các dự án do Trung Quốc tài trợ sau khi cuộc nội chiến ở nước này kết thúc vào năm 2009, ông Neil DeVotta, giáo sư chính trị và các vấn đề quốc tế tại Đại học Wake Forest, đã viết trong một bài báo vào tháng 7 năm 2022 với tiêu đề “Con đường dẫn đến sự sụp đổ của Sri Lanka là chính trị, không phải kinh tế” (“Sri Lanka’s road to ruin was political, not economic”) cho tạp chí Foreign Policy. Ông Rajapaksa cũng đã từng là thủ tướng và bộ trưởng tài chính của nước này.

Theo ông DeVotta, chính phủ của ông đã sử dụng một “chiến lược chuyển hạn nợ”, sử dụng ngoại tệ kiếm được từ du lịch để trả lãi các khoản vay. Và khi Sri Lanka cần nhiều tiền hơn, đơn giản là họ đi vay.

“Giờ đây, Sri Lanka đang ra sức khẩn cầu sự hỗ trợ từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới, nhưng những tổ chức này và các bên cho vay khác sẽ yêu cầu họ cần phải minh bạch về các khoản tiền còn nợ Trung Quốc trước khi đồng ý viện trợ tài chính và tái cơ cấu khoản nợ,” ông DeVotta, người cũng viết cuốn sách “Tác hại bất ngờ: Chủ nghĩa dân tộc ngôn ngữ, Phân rã thể chế, và Xung đột sắc tộc ở Sri Lanka” (“Blowback: Linguistic Nationalism, Institutional Decay, and Ethnic Conflict in Sri Lanka”). “Thật vậy, Sri Lanka là một trường hợp điển hình khi thảo luận về ngoại giao bẫy nợ liên quan đến Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc”.

Theo Nikkei Asia, Quỹ Tiền tệ Quốc tế ước tính số tiền nợ nước ngoài của Sri Lanka là 905 nghìn tỷ đồng (38,6 tỷ đô la Mỹ), trong đó số tiền nợ Trung Quốc chiếm 10% tổng số tiền đó. “Tại thời điểm này, số tiền nợ Trung Quốc không đáng nói bằng bản chất ‘được che giấu kỹ càng’ của các khoản vay và mức độ mà những khoản nợ đó đã tạo đà cho chế độ đạo tặc,” ông DeVotta viết.

HÌNH ẢNH: THE ASSOCIATED PRESS

Những bài viết liên quan

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Back to top button