Tình hình quân sự hóa trên trường quốc tế của ĐCSTQ mâu thuẫn với những lời phủ nhận của nước này về ý định xây dựng căn cứ Solomons

Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã nhiều lần quân sự hóa các công trình ở các quốc gia khác bất chấp những lời tuyên bố khi các thỏa thuận phát triển được ký kết rằng họ “không hề có ý định” xây dựng các căn cứ quân sự tại những địa điểm này.

Các nhà phân tích lập luận rằng xét đến những điều mà ĐCSTQ từng làm, các quốc gia ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương có lý do để nghi ngờ những lời phủ nhận mà chế độ cộng sản này đưa ra vào cuối tháng 5 năm 2022 liên quan đến việc xây dựng cơ sở hạ tầng quân sự ở quần đảo Solomon trong khuôn khổ một thỏa thuận an ninh.

Theo Agence France-Presse, mặc dù Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã cho biết, “không hề có ý định sẽ thiết lập một căn cứ quân sự”, ở Quần đảo Solomon, các tài liệu dự thảo bị lộ ra vào ngày 8 tháng 5 năm 2022 đã hé lộ rằng thỏa thuận này sẽ cho phép sự hiện diện của quân đội Trung Quốc ở Nam Thái Bình Dương, bao gồm cả việc xây dựng các cảng và sân bay lưỡng dụng mà Quân đội Giải phóng Nhân dân có thể sử dụng. (Ảnh: Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị, ở giữa, đến Honiara, Quần đảo Solomon, vào ngày 26 tháng 5 năm 2022, trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại về sự cưỡng ép tài chính và quân sự của Bắc Kinh ở khu vực Nam Thái Bình Dương).

Theo The Associated Press (AP), Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) cũng đã ký kết các thỏa thuận an ninh với Quần đảo Cook, Fiji, Papua New Guinea và Vanuatu, nhưng cho đến nay các thỏa thuận này chỉ giới hạn ở việc đào tạo và cung cấp thiết bị.

Gần đây, ĐCSTQ đã phủ nhận ý định quân sự hóa các cơ sở mà họ đã lên kế hoạch ở Campuchia, Djibouti, Pakistan và Biển Đông, bên cạnh những địa điểm khác. Sau đó, trong vòng vài năm, hoặc thậm chí vài tháng, họ đã xây dựng các căn cứ quân sự tại các địa điểm đó.

Tổng Bí thư ĐCSTQ Tập Cận Bình nhiều lần cam kết rằng các hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc đang xây dựng trên các rạn san hô có tranh chấp ở Biển Đông sẽ không được sử dụng cho mục đích quân sự. Theo Reuters đưa tin, “Hoạt động xây dựng liên quan mà Trung Quốc đang thực hiện ở quần đảo Nansha không nhắm mục tiêu hoặc tác động đến bất kỳ quốc gia nào và không có ý định quân sự hóa”, ông Tập đã phát biểu vào cuối tháng 9 năm 2015, sử dụng tên Trung Quốc cho quần đảo Trường Sa đang tranh chấp.

Nhưng vài tháng trước đó, hình ảnh vệ tinh cho thấy hoạt động xây dựng quân sự đã bắt đầu. Vào tháng 3 năm 2022, ĐCSTQ đã quân sự hóa hoàn toàn ít nhất ba rạn san hô mở rộng được con người mở rộng – Đá Vành Khăn, Subi và Đá Chữ Thập — ở Biển Đông, trang bị cho chúng các hệ thống tên lửa chống tàu và chống máy bay, thiết bị laser và gây nhiễu, và máy bay chiến đấu, Chuẩn đô đốc John C. Aquilino, Chỉ huy Bộ Tư lệnh khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, nói với AP.

Ông Aquilino cho biết: “Chức năng của những hòn đảo này là để mở rộng khả năng tấn công của Trung Quốc vượt ra ngoài bờ lục địa của họ”. “Chúng có thể làm nơi cất cánh cho máy bay chiến đấu, máy bay ném bom cộng với tất cả năng lực tấn công của các hệ thống tên lửa”.

“Vậy nên, đó là mối đe dọa đang tồn tại, đó là lý do khiến việc quân sự hóa các hòn đảo này thật đáng lo ngại”, ông nói với AP. “Chúng đe dọa tất cả các quốc gia hoạt động trong khu vực lân cận và tất cả vùng biển và không phận quốc tế.”

Việc Trung Quốc phủ nhận nhưng sau đó lại tiến hành quân sự hóa đã lặp lại trên khắp thế giới.

Ở Djibouti, vùng Sừng châu Phi, ĐCSTQ từ lâu đã tuyên bố họ đang xây dựng một “cơ sở hậu cần”, nhưng thay vào đó đã mở một căn cứ quân sự ở đó vào năm 2017 để cho phép Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc thể hiện sức mạnh trên Vịnh Aden và lục địa châu Phi.

“Việc Trung Quốc quân sự hóa dự án cảng ở Djibouti đóng vai trò như một lời cảnh báo về việc Bắc Kinh nhòm ngó cảng ở các nước khác, chẳng hạn như Tanzania, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Pakistan và Miến Điện [Myanmar], bên cạnh những nước khác,” ông Craig Singleton, một chuyên gia về Trung Quốc tại Quỹ Bảo vệ các nền Dân chủ, nói với Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (Voice of America) vào tháng 9 năm 2021.

Bất chấp những lời phủ nhận, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy các dự án cảng của Trung Quốc ở Campuchia và Pakistan sẽ tạo ra các cảng lưỡng dụng.

Các nhà phân tích xác nhận rằng, hình ảnh vệ tinh cho thấy các cơ sở với những đặc điểm an ninh cao bất thường do người Trung Quốc xây dựng tại cảng Gwadar ở Pakistan.

Vào tháng 7 năm 2019, tờ The Wall Street Journal đã xuất bản các cáo buộc rằng ĐCSTQ và Campuchia đã đạt được một thỏa thuận bí mật để xây dựng một căn cứ quân sự ở Ream, điều mà cả hai nước đều phủ nhận. Theo tin từ Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á, các hình ảnh vệ tinh vào tháng 1 năm 2022 đã ghi lại công trình nạo vét của Trung Quốc để tạo ra một cảng sâu hơn. Trong năm 2020, Campuchia đã san bằng một trụ sở chiến thuật của Hải quân Campuchia do Hoa Kỳ xây dựng tại Ream.

Ngày càng có nhiều lo lắng rằng các cảng do Trung Quốc tài trợ ở Sri Lanka, Miến Điện và những nơi khác ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và trên toàn thế giới cũng sẽ phát triển thành các cơ sở sử dụng kép.

Ông Malcolm Davis, một nhà phân tích cấp cao về Chiến lược và Năng lực Quốc phòng thuộc Viện Chính sách Chiến lược Úc, nói với tờ South China Morning Post vào tháng 3 năm 2021: “Về căn cứ, tôi cho rằng điều này là không thể tránh khỏi và chúng ta đang thấy Trung Quốc nỗ lực hướng tới mục tiêu này thông qua Sáng kiến Một vành đai, Một con đường [One Belt, One Road (OBOR)] của họ. Họ đang thiết lập quyền tiếp cận — hoặc trong một số trường hợp là quyền kiểm soát — các cảng mặc dù về bản chất là thương mại, nhưng có thể hỗ trợ các hoạt động của PLAN [Hải quân PLA] trong tương lai”, ông Davis nhận định.

“Ở Úc, người ta rất lo ngại về những nỗ lực của Trung Quốc trong việc sử dụng BRI [OBOR] như một phương tiện để giành được quyền tiếp cận các căn cứ và căn cứ không quân thông qua đầu tư thương mại vào các cơ sở có vai trò kép. … Xét đến những hành vi quấy rối của Trung Quốc đối với các tàu cá nước ngoài ở Biển Đông, mối quan ngại là chúng ta sẽ phải đối mặt với các hoạt động hung hăng của Trung Quốc mà có thể thách thức những lợi ích an ninh hàng hải gần bờ biển phía đông của chúng ta”.

HÌNH ẢNH: THE ASSOCIATED PRESS