Chiến tranh giữa Nga và Ukraina tác động tiêu cực đến hoạt động bán vũ khí của Nga cho Đông Nam Á

Nhân viên của DIỄN ĐÀN

Theo báo cáo mới, Nga vẫn là một trong những quốc gia xuất khẩu vũ khí nhiều nhất sang khu vực Đông Nam Á trong hai thập kỷ qua, nhưng giá trị của những thương vụ bán sản phẩm quốc phòng của nước này trong khu vực đã giảm mạnh kể từ năm 2014 — khi Nga sáp nhập Crimea. Theo báo cáo được công bố trong bản tin Quan điểm ISEAS của Viện ISEAS-Yusof Ishak, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Singapore, cuộc xâm lược của Nga vào Ukraina khiến doanh số bán hàng khó phục hồi hơn, dẫn đến sự sụt giảm hơn nữa trong việc xuất khẩu vũ khí sang Đông Nam Á.

“Các biện pháp trừng phạt sẽ gây khó khăn cho các công ty quốc phòng Nga trong việc nhận những khoản thanh toán từ khách hàng nước ngoài, và các biện pháp kiểm soát xuất khẩu sẽ hạn chế đáng kể khả năng của những công ty này trong việc tiếp cận các linh kiện công nghệ cao,” theo kết luận của báo cáo vào tháng 5 năm 2022. “Kết quả yếu kém của các lực lượng vũ trang Nga ở Ukraina đã làm tổn hại danh tiếng của các thiết bị do Nga sản xuất, và các đơn đặt hàng xuất khẩu có thể được chuyển hướng để bù đắp lại những tổn thất trên chiến trường”.

Hậu quả từ các hành động của Nga ở Ukraina có thể khiến một số thỏa thuận về vũ khí bị đình trệ và những thỏa thuận khác bị thay đổi đáng kể so với những gì đã được nhất trí ban đầu, dẫn đến việc không thể lấy được các bộ phận để bảo trì hoặc không thực hiện được các đơn đặt hàng.

“Cuộc chiến ở Ukraina là một thảm họa về quan hệ công chúng cho DIS [khu vực công nghiệp quốc phòng] của Nga”, theo báo cáo của ISEAS. “Hình ảnh của các phương tiện bị đánh chìm và bị bỏ lại làm dấy lên câu hỏi về chất lượng và độ tin cậy của phần cứng quân sự do Nga sản xuất”.

“Để bù đắp những tổn thất nặng nề của mình, Matxcơva có thể chỉ đạo DIS chuyển hướng các thiết bị quân sự dành cho xuất khẩu để tái cấp vốn cho các lực lượng vũ trang của riêng mình. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng chậm trễ trong việc giao hàng và có thể cả các yêu cầu hủy, làm tổn hại thêm đến uy tín về độ tin cậy của DIS”.

Theo Đài Á Châu Tự do (RFA), Việt Nam, một trong những khách hàng lớn nhất của Nga ở Đông Nam Á, đã mua lượng vũ khí và thiết bị quân sự trị giá 171.5 nghìn tỷ đồng (7,4 tỷ đô la Mỹ) từ Nga trong giai đoạn từ năm 1995-2021. Con số này chiếm hơn 80% tổng lượng nhập khẩu vũ khí của Việt Nam. Nhưng bây giờ, “Việt Nam đã tạm dừng chương trình hiện đại hóa quân sự vì những lo ngại về khả năng thực hiện các đơn hàng của Matxcơva, nhưng cũng vì một chiến dịch chống tham nhũng”, theo ông Nguyễn Thế Phương, giảng viên Khoa Quan hệ Quốc tế, Đại học Kinh tế Tài chính Thành phố Hồ Chí Minh. Ông đã viết trong một bài nghiên cứu vào tháng 7 năm 2021 cho ISEAS, theo RFA. (Ảnh: Người dân nhìn một chiếc xe tăng Nga bị phá hủy ở một ngôi làng ngay bên ngoài thủ đô của Ukraina).

Một số thiết bị quân sự của Nga mà bị phá hủy trên chiến trường đã được các quốc gia ở Đông Nam Á mua, báo cáo ghi nhận, bao gồm:

• Xe tăng T-90 được Việt Nam và Lào mua.
• Xe chiến đấu bộ binh và xe bọc thép chở quân lính được Indonesia mua.
• Trực thăng tấn công và vận tải quân sự được Malaysia, Miến Điện, Philippines và Việt Nam mua.
• Các hệ thống phòng không được Miến Điện mua.

“Các mặt hàng quốc phòng mà Nga xuất khẩu sang khu vực và đem lại lợi nhuận nhiều nhất là máy bay chiến đấu, bao gồm SU-27/30 Flankers và MiG-29 Fulcrums. Danh tiếng của các máy bay phản lực do Nga sản xuất đã bị ảnh hưởng nặng nề vào ngày 7 tháng 4 khi một trong những máy bay chiến đấu tiên tiến nhất của nước này, một chiếc SU-35 thế hệ thứ tư, đã bị một tên lửa chống máy bay bắn hạ phía trên Ukraina”, báo cáo của ISEAS nêu rõ. “Có tin rằng, Việt Nam đã cân nhắc mua chiếc SU-35, tuy nhiên sự cố này sẽ ảnh hưởng đến quyết định mua sắm của nước này ở mức độ nào thì người ta vẫn chưa biết được”.

Những dấu hiệu cho thấy lượng xuất khẩu vũ khí Nga tiếp tục bị sụt giảm nhưng điều này đã không làm Philippines thay đổi ý định về việc tiếp tục một thỏa thuận trị giá 5 nghìn 771 tỷ đồng (249 triệu đô la Mỹ) đã được ký kết vào tháng 11 năm 2021 để mua các máy bay trực thăng Mi-17. Philippines đã trả khoản thanh toán ban đầu cho Nga vào tháng 1.

Theo The Associated Press (AP), Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã phát biểu vào tháng 3: “Tại thời điểm này, chúng tôi không thấy thỏa thuận đó có khả năng bị hủy bỏ”. Theo AP, khi được hỏi liệu cuộc xâm lược của Nga vào Ukraina có ảnh hưởng đến thương vụ mua bán này hay không, ông Lorenzana trả lời, “Chỉ có thời gian mới nói được”.

HÌNH ẢNH: AFP/GETTY IMAGES