‘Tiền chất’ ma túy mới và những thách thức về mặt chính trị làm phức tạp cuộc chiến chống buôn bán ma túy
Đại dịch COVID-19, một cuộc đảo chính của quân đội ở Miến Điện và các “tiền chất” mới đều đã góp phần vào sự bùng nổ gần đây trong hoạt động sản xuất ma túy tổng hợp bất hợp pháp ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Tiền chất là các hóa chất được sản xuất hợp pháp như ephedrine và pseudoephedrine — các nguyên liệu cho chữa bệnh cảm lạnh — mà các tổ chức tội phạm sử dụng để sản xuất ma túy bất hợp pháp như methamphetamine, thường được gọi là ma túy đá (meth).
Theo báo cáo vào ngày 10 tháng 6 năm 2021 của Văn phòng Liên Hợp Quốc về Ma túy và Tội phạm (United Nations Office on Drugs and Crime – UNODC), các cơ quan chức năng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đã thu giữ số lượng kỷ lục là hơn 150 tấn ma túy đá vào năm 2020, tăng 19% so với năm 2019. Theo bản báo cáo được đưa ra trước Ngày Quốc tế chống Lạm dụng Ma túy và Buôn bán Bất hợp pháp của Liên Hợp Quốc là ngày 26 tháng 6, đã có một khoảng thời gian gián đoạn ngắn khi các hạn chế COVID-19 ở mức nghiêm ngặt nhất, nhưng hoạt động buôn bán đã trở lại ở mức thậm chí còn cao hơn trước.
Ông Jeremy Douglas, đại diện khu vực của UNODC ở Đông Nam Á và Thái Bình Dương, đã phát biểu trong một tuyên bố: “Mặc dù đại dịch đã khiến nền kinh tế toàn cầu chậm lại, nhưng các tổ chức tội phạm hoành hành ở khu vực này đã nhanh chóng thích nghi và tận dụng thời cơ”.
Những điều chỉnh đó bao gồm việc sử dụng “tiền-tiền chất” — những hóa chất mà cho đến gần đây vẫn chưa được xác định là thành phần trong hoạt động sản xuất ma túy đá, chất này đã trở thành loại ma túy bất hợp pháp phổ biến nhất trong Tam giác Vàng, một khu vực bao gồm các phần của Miến Điện, Lào và Thái Lan.
Các nhà chức trách cho biết chuỗi cung ứng cho ma túy tổng hợp có nguồn gốc từ các nhà máy được quản lý lỏng lẻo ở Trung Quốc mà sản xuất hóa chất tiền chế. Theo Global News của Canada, một báo cáo vào năm 2018 của ông John Langdale thuộc Đại học Macquarie của Úc đã chỉ rõ các công ty sản xuất ở tỉnh Quảng Đông là một nguồn chính. Từ đó, các hóa chất được chuyển đến các phòng thí nghiệm ma túy trong Tam giác vàng. Miến Điện chiếm vị trí số một trong hoạt động sản xuất ma túy đá.
Những kẻ buôn bán ma túy trong khu vực, từ những tên đầu sỏ đến các nhóm dân quân đến các băng đảng Trung Quốc được gọi là các hội tam hoàng, đều đã tìm cách tăng cường mua bán trong thời gian những hạn chế do COVID-19 được áp dụng. Ví dụ như, báo cáo của UNODC ghi nhận sự xuất hiện của hoạt động sản xuất ma túy đá có quy mô lớn ở Campuchia. Ông Douglas nói với Reuters: “Dường như tội phạm có tổ chức đang dè dặt một chút và chuyển đổi một số hoạt động sản xuất để mọi thứ không quá quy về một mối”.
Theo Voice of America (VOA) đưa tin, hoạt động sản xuất ma túy đá đã bùng nổ kể từ khi cuộc đảo chính vào ngày 1 tháng 2 năm 2021 ở Miến Điện phá vỡ cán cân quyền lực ở Tam giác Vàng. Theo Viện Y tế Quốc gia, những người sử dụng ma túy đá trong thời gian dài có thể có những triệu chứng như lo âu quá mức, nhầm lẫn, mất ngủ, rối loạn tâm trạng và hành vi bạo lực ngoài một loạt những biểu hiện về mặt tâm thần, bao gồm hoang tưởng, ảo giác về thị giác và thính giác và ảo tưởng.
Thiếu tướng Cảnh sát Pornchai Charoenwong, phó ủy viên Cục Phòng chống Ma túy Thái Lan, đã nói với VOA: “Những cuộc đụng độ ở Myanmar [Miến Điện] gần các địa điểm sản xuất ma túy dẫn đến việc các sản phẩm này được tung ra với số lượng lớn hơn bình thường”. Các loại ma túy được trung chuyển qua Thái Lan để đến những nơi khác trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. (Ảnh: Các binh sĩ của Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Thái Lan tuần tra để phát hiện hoạt động buôn bán ma túy dọc theo sông Mê Kông sát biên giới với Lào vào tháng 5 năm 2019.
Các chuyên gia nói rằng biến động chính trị như cuộc đảo chính ở Miến Điện tạo ra một môi trường hoạt động tốt hơn cho tội phạm có tổ chức và gia tăng những thách thức trong công tác thực thi pháp luật về ma túy. Vào tháng 2 năm 2020, các chuyên gia tình báo từ khắp khu vực, cũng như từ Úc, Canada và Hoa Kỳ, đã tập trung tại Miến Điện để trao đổi thông tin và chiến lược nhằm phá vỡ hoạt động buôn bán hóa chất.
Một sự gián đoạn gần đây đã xảy ra vào tháng 5 năm 2021 khi Lực lượng Biên phòng Úc tịch thu 316 kilogram “đá” — một dạng tinh thể của ma túy đá có khả năng gây nghiện cao với giá trị chợ đen là gần 80 triệu đô la Mỹ — được đóng gói bên trong các sản phẩm gia dụng có nguồn gốc từ một cảng của Thái Lan.
Ông Inshik Sim, một chuyên viên phân tích chương trình ma túy của UNODC, đã phát biểu trong một tuyên bố: “Các nhóm tội phạm có tổ chức có khả năng xoay sở và liên tục tìm cách trốn tránh sự phát hiện của cơ quan thực thi pháp luật để buôn bán các hóa chất tiền chế”. “Chia sẻ thông tin tình báo chính là lời giải… vì điều đó giúp chúng tôi dự đoán tốt hơn các kế hoạch của chúng và xây dựng các phản ứng về mặt chiến lược và hoạt động”.
HÌNH ẢNH: AFP/GETTY IMAGES
