Câu chuyện Nổi bật

Trung Quốc tăng cường kiểm soát trong công cuộc săn lùng bí mật nguồn gốc của vi-rút corona

The Associated Press

Nằm sâu trong các thung lũng núi xanh tươi um tùm của miền nam Trung Quốc là lối vào một hầm mỏ từng chứa những con dơi có họ hàng gần nhất với vi-rút COVID-19 mà được biết đến.

Khu vực này nhận được sự quan tâm vô cùng lớn về mặt khoa học vì nơi đây có thể nắm giữ manh mối về nguồn gốc của vi-rút corona đã làm hơn 1,8 triệu người trên toàn thế giới tử vong. Tuy nhiên, đối với các nhà khoa học và nhà báo, địa điểm này đã trở thành một hố đen không có chút thông tin nào do sự nhạy cảm về mặt chính trị và bầu không gian bí mật bao trùm.

Một nhóm các nhà nghiên cứu về dơi mới đây đã đến chỗ này. Nhóm này đã xoay xở để lấy được mẫu nhưng các mẫu đã bị tịch thu, hai người biết rõ vấn đề này cho biết. Các chuyên gia về vi-rút corona đã được lệnh không được trao đổi với các phóng viên. Một nhóm các nhà báo của Associated Press (AP) đã bị cảnh sát mặc thường phục trong nhiều xe hơi bám đuôi. Những cảnh sát này đã chặn lối vào những con đường và các địa điểm này vào cuối tháng 11 năm 2020.

Hơn một năm kể từ khi người đầu tiên nhiễm vi-rút corona được phát hiện, một cuộc điều tra của AP cho thấy Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang kiểm soát gắt gao tất cả các nghiên cứu về nguồn gốc của loại vi-rút này, siết chặt một số nghiên cứu đồng thời tích cực truyền bá các thuyết âm mưa rằng vi-rút đó có lẽ đã xuất phát từ bên ngoài Trung Quốc.

AP đã phát hiện thấy rằng chính phủ nước này đang trao hàng trăm nghìn đô la qua các khoản trợ cấp cho các nhà khoa học có liên kết với quân đội để họ nghiên cứu về nguồn gốc của vi-rút ở miền nam Trung Quốc. Theo các tài liệu nội bộ mà AP thu được, chính phủ Trung Quốc đang theo sát các phát hiện của những nhà khoa học và chỉ thị rằng việc công bố bất kỳ dữ liệu hoặc nghiên cứu nào phải được phê duyệt bởi một lực lượng đặc nhiệm mới do chính phủ Trung Quốc quản lý, theo lệnh trực tiếp từ Tổng Bí thư ĐCSTQ Tập Cận Bình. Một trường hợp rò rỉ thông tin hiếm hoi từ bên trong chính phủ, hàng chục trang tài liệu chưa được công bố xác nhận những gì nhiều người đã nghi ngờ từ lâu: Việc siết chặt này là theo lệnh từ trên xuống.

Kết quả là, rất ít thông tin đã được công bố. Các cơ quan chức năng đang cực kỳ hạn chế thông tin và cản trở sự hợp tác với các nhà khoa học quốc tế.

“Họ đã phát hiện ra điều gì?” ông Gregory Gray, một nhà dịch tễ học thuộc Đại học Duke, người giám sát một phòng thí nghiệm ở Trung Quốc nghiên cứu sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người, đặt câu hỏi. “Có thể dữ liệu của họ không đưa ra kết luận nào chắc chắn, hoặc có thể họ đã ngăn chặn dữ liệu vì một số lý do chính trị. Tôi không biết … Tôi ước gì tôi biết được.”

Cuộc điều tra của AP dựa trên hàng chục cuộc phỏng vấn với các nhà khoa học và quan chức của Trung Quốc cũng như nước ngoài, cùng với các thông báo công khai, email bị rò rỉ, dữ liệu nội bộ và các tài liệu từ chính phủ của ĐCSTQ và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (Center for Disease Control and Prevention, CDC). Cuộc điều tra cho thấy một cách thức duy trì môi trường bí mật và kiểm soát từ trên xuống của chính phủ. Cách hoạt động này đã được thể hiện rõ ràng trong suốt thời gian diễn ra đại dịch.

Như AP đã ghi nhận trước đó, nền văn hóa này đã trì hoãn những cảnh báo về đại dịch, ngăn chặn việc chia sẻ thông tin với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và cản trở việc xét nghiệm sớm. Các nhà khoa học quen thuộc với hệ thống y tế công cộng của Trung Quốc cho biết các cách hoạt động tương tự cũng áp dụng cho công tác nghiên cứu nhạy cảm.

“Họ chỉ chọn những người mà họ có thể tin tưởng, những người mà họ có thể kiểm soát”, một chuyên gia y tế công cộng làm việc thường xuyên với CDC Trung Quốc, từ chối nêu tên vì sợ bị trù dập. “Các đơn vị quân đội và những cơ quan khác đang làm việc cật lực về vấn đề này, nhưng liệu nó có được công bố hay không, tất cả đều phụ thuộc vào kết quả ra sao.”

Đại dịch này đã làm lụn bại danh tiếng của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) trên phạm vi toàn cầu và các nhà lãnh đạo Trung Quốc hiện e ngại trước bất kỳ phát hiện nào có thể ám chỉ rằng họ đã sơ suất trong việc để dịch bệnh lây lan. Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc và Ủy ban Y tế Quốc gia là hai cơ quan đang quản lý nghiên cứu về nguồn gốc của vi-rút corona, đã không trả lời các lời yêu cầu họ đưa ra bình luận.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc phát biểu trong một tuyên bố, “chủng vi-rút corona mới đã được phát hiện ở nhiều nơi trên thế giới”. “Các nhà khoa học nên thực hiện nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế trên phạm vi toàn cầu.”

Một số nhà khoa học Trung Quốc nói rằng rất ít thông tin đã được chia sẻ đơn giản vì chưa phát hiện được điều gì quan trọng.

Ông Zhang Yongzhen, một nhà vi rút học người Trung Quốc cho biết: “Chúng tôi đã và đang tìm kiếm, nhưng chúng tôi chưa tìm thấy nó”.

Nghiên cứu về nguồn gốc của COVID-19 đóng vai trò sống còn đối với việc ngăn chặn các đại dịch trong tương lai. Mặc dù một nhóm của WHO đã lên kế hoạch đến Trung Quốc vào đầu tháng 1 năm 2021 để điều tra xem điều gì đã khởi đầu đại dịch, các thành viên và chương trình hoạt động của nhóm này phải được Trung Quốc chấp thuận.

Một số chuyên gia y tế công cộng cảnh báo rằng việc Trung Quốc từ chối cấp quyền tiếp cận thêm cho các nhà khoa học quốc tế đã gây khó khăn cho sự hợp tác toàn cầu. Chính sự hợp tác này đã xác định được nguồn gốc của vụ bùng phát bệnh SARS gần hai thập kỷ trước.

Bà Jonna Mazet, giám đốc điều hành đã sáng lập Viện One Health tại Đại học California, Davis, cho biết: “Có quá nhiều suy đoán về nguồn gốc của loại vi-rút này”. “Chúng ta cần lùi lại… và để các nhà khoa học có được câu trả lời thực sự mà không cần phải đổ trách nhiệm cho nhau.”

 

Hình ảnh của: ISTOCK

Những bài viết liên quan

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Back to top button