เกาหลีเหนือเป็นหนึ่งในประเทศที่ต้องเฝ้าระวังกิจกรรมต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในอาร์กติกที่กำลังเปลี่ยนแปลง

ดร. จอช “บักซี” เซกัล

ศักยภาพทางยุทธศาสตร์และเศรษฐกิจของอาร์กติกกำลังปรากฏชัดขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อพื้นที่น้ำแข็งในภูมิภาคนี้ละลายด้วยอัตราที่สูงอย่างมาก ส่งผลให้โอกาสในการขุดทรัพยากรธรรมชาติและเส้นทางการเดินเรือไปยังยุโรปและที่อื่น ๆ เป็นไปได้มากขึ้น

สนธิสัญญาสวัลบาร์ด พ.ศ. 2463 ซึ่งกำหนดให้มีอำนาจอธิปไตยของนอร์เวย์เหนือหมู่เกาะสวัลบาร์ดในอาร์กติกตะวันตกเฉียงเหนือ ยังคงมีผลบังคับใช้อยู่หลังจากที่มีการนำมาใช้อย่างเป็นทางการกว่าหนึ่งศตวรรษ สนธิสัญญานี้อนุญาตให้เข้าถึงสวัลบาร์ดและน่านน้ำรอบ ๆ เพื่อวัตถุประสงค์ทางการค้า รวมถึงการขุดทรัพยากรธรรมชาติและการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ ออสเตรเลีย แคนาดา จีน อินเดีย ญี่ปุ่น นิวซีแลนด์ เกาหลีเหนือ รัสเซีย เกาหลีใต้ และสหรัฐอเมริกา เป็นประเทศในภูมิภาคอินโดแปซิฟิกที่ลงนามในสนธิสัญญานี้

ตำแหน่งที่ตั้งของสวัลบาร์ดทำให้เป็นจุดทางผ่านที่สำคัญบนเส้นทางไปยังประเทศสมาชิกองค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ หรือ นาโต และรัสเซีย เมื่อสามปีก่อน หากมีใครบอกว่ากองทัพเกาหลีเหนือจะร่วมรบกับรัสเซีย อาจจะถูกมองว่าเหลวไหล นักวางแผนทางทหารอาจสงสัยว่าเกาหลีเหนือจะสามารถเดินทางไปยังรัสเซียผ่านสวัลบาร์ดได้ง่าย ๆ หรือไม่ แต่การตั้งคำถามเช่นนี้อาจเป็นเรื่องผิดพลาด เพราะเกาหลีเหนือมีสิทธิทางกฎหมายเหมือนกับสมาชิกอีก 40 กว่าประเทศในสนธิสัญญาสวัลบาร์ดในการเข้าถึงภูมิภาคนี้ได้อย่างเสรี ทั้งในด้านการขุดทรัพยากรธรรมชาติและการวิจัย การละลายของน้ำแข็งยิ่งเพิ่มโอกาสเหล่านั้นขึ้นด้วย

เกาหลีเหนือได้ประกาศเจตนาที่จะใช้สิทธิทั้งหมดนี้หลังจากลงนามในสนธิสัญญาใน พ.ศ. 2559 สำนักงานข่าวกลางเกาหลีรายงานว่า การทำเช่นนี้ทำให้เกาหลีเหนือได้รับ “การรับรองจากนานาชาติสำหรับการดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจและการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ในเกาะเหล่านี้”

สวัลบาร์ดอุดมไปด้วยถ่านหินและทรัพยากรธรรมชาติอื่น ๆ นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของโรงเก็บเมล็ดพันธุ์โลกสวัลบาร์ด ซึ่งเป็นโครงการที่เกาหลีเหนือให้การสนับสนุน แม้ว่าขณะนี้นอร์เวย์และรัสเซียจะเป็นประเทศเดียวที่มีการตั้งถิ่นฐานทางกายภาพถาวรในสวัลบาร์ดสำหรับ “กิจกรรมทางเศรษฐกิจ” แต่มี 11 ประเทศในเอเชียที่ทำการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ที่นั่นจนถึง พ.ศ. 2567 ตามฐานข้อมูลการวิจัยในสวัลบาร์ด โดยที่ 4 ประเทศ ได้แก่ จีน อินเดีย ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ มีสถานีวิจัยอยู่

เกาหลีเหนือยังได้ใช้ศักยภาพทางเศรษฐกิจของเส้นทางทะเลเหนือที่สามารถเดินเรือได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยใช้เส้นทางนี้ในการขนส่งสินค้าสู่รัสเซีย เส้นทางทะเลเหนือให้ระยะทางการเดินเรือที่สั้นกว่าระหว่างเอเชียและยุโรป ซึ่งช่วยลดต้นทุนการขนส่ง

ผู้สังเกตการณ์ในภูมิภาคแสดงความประหลาดใจที่เกาหลีเหนือมีสิทธิ์เท่าเทียมในการเข้าถึงทรัพยากรธรรมชาติของสวัลบาร์ด แม้ว่าในสนธิสัญญาจะห้ามกิจกรรมทางทหารอย่างชัดเจน แต่หลายประเทศยังคงกังวลเกี่ยวกับโครงการวิจัยของจีนในภูมิภาคนี้ รวมถึงบางโครงการที่อาจเกี่ยวข้องกับกองทัพปลดปล่อยประชาชนของจีน

จีนซึ่งเรียกตัวเองว่าเป็น “รัฐใกล้อาร์กติก” เป็นหนึ่งใน 38 ประเทศและองค์กรที่เป็นผู้สังเกตการณ์ในฟอรัมสภาอาร์กติก จีนไม่ได้เป็นหนึ่งใน 8 ประเทศที่มีสิทธิ์ลงคะแนนในสภาอาร์กติก (ซึ่งประกอบด้วยแคนาดา เดนมาร์ก ฟินแลนด์ ไอซ์แลนด์ นอร์เวย์ รัสเซีย สวีเดน และสหรัฐฯ) สภานี้ไม่มีอำนาจศาลแต่แสดงตนเป็น “ฟอรัมระหว่างรัฐบาลระดับแนวหน้าที่ส่งเสริมความร่วมมือในอาร์กติก”

รายงานล่าสุดเน้นย้ำถึงความพยายามของเกาหลีเหนือในการเพิ่มบทบาทในอาร์กติก แม้ว่ายังไม่เคยยื่นคำร้องอย่างเป็นทางการหรือก่อตั้งฐานในสวัลบาร์ด แต่รัฐบาลเกาหลีเหนือมีความสนใจในการเดินเรือในอาร์กติกและการเก็บทรัพยากรธรรมชาติ การดำเนินการเหล่านี้ได้รับการสนับสนุนจากประเทศอื่น ๆ ที่ต้องการเข้าถึงเส้นทางการเดินเรือใหม่และทรัพยากรที่ยังไม่ได้มีการนำไปใช้ แม้ว่าเกาหลีเหนือจะไม่ได้อ้างสิทธิ์ทั้งหมดในสนธิสัญญาสวัลบาร์ด แต่ความสนใจของเกาหลีเหนือแสดงให้เห็นถึงความซับซ้อนและการเปลี่ยนแปลงของการเมืองระหว่างประเทศในอาร์กติกและการแข่งขันเพื่อทรัพยากร สำหรับนักวิเคราะห์ทางทหารและนักวิชาการ พัฒนาการเหล่านี้สมควรได้รับการติดตามอย่างใกล้ชิด

การเข้าใจผลกระทบในวงกว้างของความทะเยอทะยานในอาร์กติกนี้เป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่ให้ความสำคัญกับการรักษาเสถียรภาพในพื้นที่ที่กำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

ดร. เซกัลเป็นที่ปรึกษาอาวุโสอิสระของกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ