สมาชิกของกลุ่มข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่ายปรับตัวเข้ากับความท้าทายด้านความมั่นคงในภูมิภาค

ซาราห์ ชาน

ท่ามกลางสถานการณ์ความมั่นคงในภูมิภาคที่กำลังเปลี่ยนแปลง สมาชิกของกลุ่มข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่าย ซึ่งเป็นสนธิสัญญาด้านความมั่นคง กำลังยกระดับการฝึกซ้อมร่วม นำยุทโธปกรณ์ขั้นสูงมาใช้ และเพิ่มการติดต่อระหว่างเจ้าหน้าที่ระดับสูง มาตรการใหม่เหล่านี้ได้รับการจัดแสดงในระหว่างการฝึกเบอร์ซามาลิมา ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2567 เจ้าหน้าที่และนักวิเคราะห์คาดว่าโครงการริเริ่มนี้จะช่วยเสริมสร้างความมั่นคงของภูมิภาคและความสามารถในการทำงานร่วมกัน

ข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่ายก่อตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2514 และเป็นข้อตกลงความมั่นคงที่ไม่มีผลผูกมัดระหว่างออสเตรเลีย มาเลเซีย นิวซีแลนด์ สิงคโปร์ และสหราชอาณาจักร ซึ่งเดิมทีมุ่งเน้นไปที่การป้องกันมาเลเซียและสิงคโปร์ ซึ่งทั้งสองประเทศนั้นเป็นรัฐที่เพิ่งได้รับอิสรภาพ เมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2568 นายอันวาร์ อิบราฮิม นายกรัฐมนตรีมาเลเซีย และนายลอว์เรนซ์ หว่อง นายกรัฐมนตรีสิงคโปร์ ได้กล่าวชื่นชมข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่ายว่าเป็นตัวอย่างของความก้าวหน้า “ทางพหุภาคี” ที่ต่อเนื่อง ตามข้อมูลจากแถลงการณ์หลังการประชุมผู้นำมาเลเซียและสิงคโปร์ ครั้งที่ 11 ที่เมืองปุตราจายา ประเทศมาเลเซีย

นอกเหนือจากเบอร์ซามาลิมา ซึ่งเป็นการฝึกซ้อมภาคสนามประจำปีแล้ว การฝึกตามข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่ายยังรวมถึงการฝึกซ้อมการบูรณาการทางยุทธวิธี เบอร์ซามาชิลด์ และซูมานวอร์ริเออร์ ซึ่งเป็นการฝึกซ้อมที่มุ่งเน้นการสั่งการภาคพื้นดินและจัดขึ้นทุกปี

“การเสริมสร้างความร่วมมือในการฝึกซ้อมพหุภาคีสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งจากการใช้ยุทโธปกรณ์ทางทหารที่ล้ำสมัยและก้าวหน้ามากขึ้น รวมถึงการมุ่งเน้นเชิงลึกในประเด็นที่มีความสนใจร่วมกัน เช่น การต่อต้านการก่อการร้ายและความมั่นคงทางทะเล ซึ่งเป็นประเด็นที่ได้รับความสนใจมากขึ้นในช่วงที่ผ่านมา” นายโทมัส ลิม นักวิเคราะห์อาวุโสจากวิทยาลัยนานาชาติศึกษา เอส. ราชารัตนัมของสิงคโปร์ กล่าวกับ ฟอรัม

ในการประชุมนอกรอบของการประชุมความมั่นคงแชงกรีลาที่สิงคโปร์ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2567 กลุ่มรัฐมนตรีว่าการกระกลาโหมจากข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่ายตกลงที่จะผสานการใช้โดรน เครื่องบินขับไล่รุ่นที่ห้า และเครื่องบินลาดตระเวนเพื่อเพิ่มความเฉพาะตัวและความทันสมัยในการฝึกซ้อม

การฝึกเบอร์ซามาลิมาที่จัดขึ้นที่สิงคโปร์ใน พ.ศ. 2567 ซึ่งมีความหมายว่า “ห้าฝ่ายร่วมกัน” ในภาษามาเลย์ เป็นการฝึกครั้งแรกที่ใช้เครื่องบินขับไล่รุ่นที่ห้า รวมถึงเอฟ-35เอ ของกองทัพอากาศออสเตรเลียจำนวนหกลำ และเครื่องบินลาดตระเวนพี-8เอ ของกองทัพอากาศนิวซีแลนด์ ซึ่งช่วยพัฒนาประสิทธิภาพของการฝึกซ้อมอย่างมาก ตามรายงานของกระทรวงกลาโหมสิงคโปร์

การใช้เอฟ-35เอ ถือเป็นความสำเร็จครั้งสำคัญ “ในการพัฒนาการฝึกซ้อมให้มีความสมจริงและซับซ้อนยิ่งขึ้น และเสริมสร้างขีดความสามารถภายในข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่าย” พล.ต. มาร์ค แทมบลิน ผู้บัญชาการหน่วยทหารออสเตรเลีย กล่าวในข่าวประชาสัมพันธ์

เพื่อให้สอดรับกับภัยคุกคามด้านความมั่นคงที่เกิดขึ้น กลุ่มข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่ายยังได้บูรณาการการใช้อากาศยานไร้คนขับและการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้จากผู้เชี่ยวชาญในหัวข้อต่าง ๆ เช่น การช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมและการบรรเทาภัยพิบัติ

ความท้าทายในภูมิภาคเพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์เพิ่มสูงขึ้น โดยได้รับการกระตุ้นจากการเสริมกำลังทหารของสาธารณรัฐประชาชนจีนและการอ้างสิทธิ์ในดินแดนโดยพลการ ซึ่งรวมถึงในทะเลจีนใต้ที่อุดมไปด้วยทรัพยากร ในช่วงกลาง พ.ศ. 2567 รัฐบาลจีนเรียกร้องให้มาเลเซียหยุดการสำรวจน้ำมันที่หมู่เกาะลูโคเนีย ซึ่งตั้งอยู่ในเขตเศรษฐกิจจำพิเศษของมาเลเซีย รัฐบาลมาเลเซียยืนยันว่าจะดำเนินการสำรวจน้ำมันและก๊าซในน่านน้ำของตนต่อไป

ในขณะเดียวกัน การกระทำอันเป็นโจรสลัดและปล้นสะดมเรือยังคงเป็นภัยคุกคามในช่องแคบมะละกาและสิงคโปร์ โดยเกิดเหตุการณ์เหล่านี้ 62 ครั้งในเส้นทางการค้าระหว่างประเทศใน พ.ศ. 2567 ตามรายงานของข้อตกลงความร่วมมือในภูมิภาคว่าด้วยการต่อต้านการกระทำอันเป็นโจรสลัดและการปล้นเรือโดยใช้อาวุธในเอเชีย นอกจากนี้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังเสี่ยงต่อภัยธรรมชาติ เช่น สึนามิ ไต้ฝุ่น และน้ำท่วมที่คุกคามโครงสร้างพื้นฐานทางชายฝั่ง การขนส่งทางเรือ และความมั่นคงทางเศรษฐกิจ

นักวิเคราะห์กล่าวว่า กลุ่มข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่ายมีความเหมาะสมในการปรับตัวให้สอดรับกับข้อกังวลด้านความมั่นคงที่เปลี่ยนแปลงไป

“ข้อตกลงการป้องกันประเทศร่วมกันห้าฝ่ายเป็นกลไกที่โดดเด่น … ด้วยจุดยืนที่ไม่เหมือนใครในฐานะข้อตกลงที่มีองค์ประกอบด้านปฏิบัติการและลักษณะที่ยืดหยุ่นสูง ซึ่งสามารถปรับเปลี่ยนการดำเนินงานในแต่ละปีให้สอดรับกับภัยคุกคามเร่งด่วนที่สุด” นายลิมกล่าว “นอกเหนือจากกิจกรรมทางทหารแล้ว ยังเป็นเวทีที่เปิดโอกาสให้ผู้เชี่ยวชาญด้านกลาโหมจากหลายประเทศได้สร้างเครือข่าย ซึ่งการแลกเปลี่ยนเหล่านี้ช่วยเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีและความเข้าใจซึ่งกันและกัน

“การมีส่วนร่วมของรัฐในฝึกซ้อมร่วมเหล่านี้ยังช่วยเสริมสร้างคุณค่าของการรักษาระเบียบระหว่างประเทศที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของกติกา และส่งเสริมความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของความร่วมมือและการสื่อสารในเวทีสากลที่มีการแข่งขันสูง” นายลิมกล่าว

ซาราห์ ชาน เป็นผู้สื่อข่าวสมทบของ ฟอรัม รายงานจากสิงคโปร์