แผนการก่อสร้างท่อส่งก๊าซระหว่างรัฐบาลจีนและรัฐบาลรัสเซียยังไม่มีความคืบหน้า

เจ้าหน้าที่ ฟอรัม

การที่มองโกเลียไม่รวมท่อส่งก๊าซธรรมชาติจากรัสเซียไว้ในแผนพัฒนาล่าสุดของตนสะท้อนให้เห็นถึงผลกระทบทางเศรษฐกิจที่ตามมาจากการทำสงครามโดยไม่มีเหตุยั่วยุของรัสเซียในยูเครน นอกจากนี้ยังสะท้อนถึงรอยร้าวระหว่างสาธารณรัฐประชาชนจีนและรัสเซีย แม้ผู้นำของทั้งสองประเทศจะได้เจรจาแผนการก่อสร้างท่อส่งก๊าซมาหลายปีแล้ว ทว่ายังคงมีความเห็นที่ไม่ตรงกันในเรื่องจำนวนเงินที่รัฐบาลจีนยินดีจะจ่ายค่าก๊าซให้กับรัสเซีย และประเทศใดจะเป็นผู้ควบคุมการพัฒนา ตามรายงานของหนังสือพิมพ์เซาท์ไชน่ามอร์นิ่งโพสต์ในฮ่องกง

ท่อส่งก๊าซพาวเวอร์ ออฟ ไซบีเรีย 2 ที่รัฐบาลรัสเซียเสนอมีวัตถุประสงค์เพื่อขนส่งก๊าซจากรัสเซียผ่านมองโกเลียไปยังจีน โดยตั้งใจจะช่วยเพิ่มรายได้และขยายอิทธิพลทางการทูตของรัฐบาลรัสเซีย นายวลาดิมีร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย จำเป็นต้องเร่งดำเนินการแก้ไขสถานการณ์ให้รวดเร็วขึ้น เนื่องจากรัสเซียกำลังมองหาวิธีทดแทนการค้าที่สูญเสียไปจากการคว่ำบาตรของประเทศตะวันตกและการที่ยุโรปปฏิเสธก๊าซธรรมชาติจากรัสเซีย

หลังจากที่รัสเซียรุกรานยูเครนในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565 เศรษฐกิจของรัสเซียที่พึ่งพาพลังงานอย่างมากก็ประสบภาวะขาดทุนอย่างรุนแรง งบประมาณรัฐลดลงร้อยละ 24 ตั้งแต่ พ.ศ. 2565 ถึง พ.ศ. 2566 ตามรายงานของสภาแอตแลนติก ซึ่งเป็นสถาบันวิจัยในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. บริษัทก๊าซธรรมชาติยักษ์ใหญ่ของรัสเซียอย่าง ก๊าซพรอม รายงานว่ากำไรในช่วงครึ่งปีแรกของ พ.ศ. 2566 ลดลงถึงร้อยละ 71

แม้ว่าแนวคิดเกี่ยวกับท่อส่งก๊าซนี้จะมีมานานกว่า 10 ปีแล้ว ทว่าใน พ.ศ. 2565 นายปูตินและนายสี จิ้นผิง เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน ได้หารือเกี่ยวกับโครงการดังกล่าวระหว่างการเยือนครั้งเดียวกัน ซึ่งทั้งสองได้ประกาศความร่วมมือแบบ “ไร้ขอบเขต” ตามรายงานของหนังสือพิมพ์ไฟแนนเชียลไทมส์

“นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา แม้รัสเซียจะย้ำถึงความพร้อมในการเริ่มแผนงานหลายครั้ง … แต่รัฐบาลจีนกลับมีท่าทีนิ่งเฉยอย่างเห็นได้ชัด” หนังสือพิมพ์ดังกล่าวรายงาน

แผนการของมองโกเลียที่แจ้งเตือนชุมชนระหว่างประเทศถึงอุปสรรคระหว่างจีนและรัสเซียมีรายละเอียดเกี่ยวกับโครงการพัฒนาของประเทศซึ่งจะดำเนินไปจนถึง พ.ศ. 2571 นักวิเคราะห์กล่าวว่า โครงการดังกล่าวอาจถูกระงับได้เนื่องจากภัยคุกคามจากการคว่ำบาตรผู้ที่สนับสนุนกองทัพรัสเซียในยูเครน หรือจากการที่ไม่สามารถตกลงกันเรื่องราคาได้ระหว่างรัสเซียและจีน

“เรากำลังเข้าสู่ช่วงพักยาว โดยรัฐบาลรัสเซียไม่เชื่อว่าจะสามารถบรรลุข้อตกลงตามความต้องการของรัฐบาลจีนได้ และอาจตัดสินใจพักโครงการนี้ไว้จนกว่าจะถึงช่วงเวลาที่เหมาะสม” นายมุงค์นารัน บายาร์ลค์ฮากวา อดีตเจ้าหน้าที่สภาความมั่นคงแห่งชาติมองโกเลีย กล่าวกับเซาท์ไชน่ามอร์นิ่งโพสต์

จีนได้รับก๊าซจากท่อส่งของรัสเซียอยู่แล้ว แม้ว่าผู้เชี่ยวชาญจะระบุว่า รัฐบาลรัสเซียได้เจรจาอัตราราคาใน พ.ศ. 2557 ซึ่งน้ำมันทั่วโลกมีราคาต่ำกว่านี้ กลับมีปริมาณการจัดหาก๊าซที่น้อยกว่าผู้จัดหารายอื่นอย่างมากก็ตาม จีนเรียกร้องให้รัสเซียจัดหาก๊าซธรรมชาติในราคาอุดหนุนภายในประเทศ และเสนอที่จะซื้อเพียงจำนวนเล็กน้อยจากกำลังการผลิตของท่อส่งก๊าซที่เสนอไว้ ตามรายงานของสื่อ

นอกจากนี้ นายสีอาจไม่พอใจกับแผนของนายปูตินที่จะควบคุมท่อส่งก๊าซในมองโกเลียเพียงฝ่ายเดียว นายบายาร์ลค์ฮากวากล่าวกับสำนักข่าว “ซึ่งจะหมายถึงการเพิ่มอิทธิพลของรัฐบาลรัสเซียในมองโกเลียอย่างกะทันหันและยาวนาน และอาจส่งผลเสียต่อรัฐบาลจีน” นายบายาร์ลค์ฮากวากล่าว

มองโกเลียจะได้รับรายได้จากโครงการพร้อมกับส่วนแบ่งจากก๊าซธรรมชาติด้วย “มองโกเลียหวังจะได้รับการลงทุนจากจีนและรัสเซีย แต่รัสเซียขาดงบประมาณ และจีนก็ไม่มีความเร่งรีบในการสร้างท่อส่งก๊าซดังกล่าว” นายหลี่ ลี่ฟาน ผู้เชี่ยวชาญด้านรัสเซียและเอเชียกลางแห่งสถาบันสังคมศาสตร์เซี่ยงไฮ้ กล่าวกับสำนักข่าว

ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2566 มองโกเลียตกลงที่จะร่วมมือกับเกาหลีใต้และสหรัฐอเมริกาในด้านการทำเหมืองแร่และความมั่นคงด้านพลังงาน ริโอ ทินโต ซึ่งเป็นบริษัทเหมืองแร่ที่มีสำนักงานใหญ่อยู่ในออสเตรเลียและสหราชอาณาจักร เป็นผู้ลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศรายใหญ่ที่สุดในประเทศ