เทคโนโลยีเรือผิวน้ำไร้คนขับของญี่ปุ่นก้าวหน้าอย่างรวดเร็วท่ามกลางความตึงเครียดทางทะเลที่เพิ่มขึ้น

ฐิสันกา สิริปาลา

กองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลญี่ปุ่นกำลังให้ความสำคัญกับการนำเทคโนโลยีเรือผิวน้ำไร้คนขับมาใช้ โดยระบุว่าเทคโนโลยีนี้เป็นสิ่งที่ช่วยพลิกสถานการณ์ในการรวบรวมข่าวกรอง การเฝ้าระวัง และการสนับสนุนการต่อสู้

รัฐบาลญี่ปุ่นกำลังมองหาวิธีเสริมสร้างความสามารถในการสังเกตการณ์ทางทะเลเพื่อตอบโต้การรุกรานซ้ำแล้วซ้ำเล่าของสาธารณรัฐประชาชนจีนรอบ ๆ หมู่เกาะเซ็งกะกุในทะเลจีนตะวันออก ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2567 กองกำลังรักษาชายฝั่งญี่ปุ่นรายงานว่ามีเรือจีนสองลำได้เข้ามาในน่านน้ำญี่ปุ่นเป็นเวลา 64 ชั่วโมง ซึ่งเป็นสถิติใหม่ในระยะเวลาหนึ่งสัปดาห์ เจ้าหน้าที่กล่าวว่าเรือจีนยังได้สำรวจเรือประมงญี่ปุ่นที่อยู่ใกล้กับหมู่เกาะที่ไม่มีคนอาศัยอยู่ด้วย

“สิ่งที่ญี่ปุ่นต้องการทำคือเสริมสร้างขีดความสามารถด้านขอบเขตในการเฝ้าระวังทางทะเลในทะเลญี่ปุ่น ช่องแคบไต้หวัน และทะเลจีนใต้” นายสตีเฟน นากิ ศาสตราจารย์ด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศจากมหาวิทยาลัยคริสเตียนนานาชาติญี่ปุ่นกล่าวกับ ฟอรัม “ผมมีความรู้สึกอย่างแรงกล้าว่า เราจำเป็นต้องพัฒนามาตรการต่อต้านทุ่นระเบิดและการปราบปรามเรือดำน้ำ เพื่อรับมือกับการปิดล้อมที่อาจเกิดขึ้นโดยกองทัพเรือของกองทัพปลดปล่อยประชาชนของจีน”

สมุดปกขาวกระทรวงกลาโหมประจำ พ.ศ. 2567 ของรัฐบาลญี่ปุ่นระบุว่าสินทรัพย์แบบไร้คนขับเป็นกุญแจสำคัญในการเสริมสร้างขีดความสามารถด้านกลาโหมของญี่ปุ่น เรือผิวน้ำไร้คนขับมีแนวโน้มที่จะกลายเป็นส่วนสำคัญของกองกำลังป้องกันตนเองญี่ปุ่น โดยกระทรวงกลาโหมญี่ปุ่นกล่าวว่าเรือเหล่านี้สามารถเปลี่ยนวิธีที่กองกำลังจะเข้าต่อสู้ในกรณีที่เกิดการปะทะไปโดยสิ้นเชิง

เรือผิวน้ำไร้คนขับได้รับการออกแบบมาให้ไม่ถูกตรวจจับด้วยเรดาร์ และยังสามารถหลีกเลี่ยงการโจมตีของศัตรูและทุ่นระเบิดใต้น้ำในขณะที่รวบรวมข่าวกรองได้ เรือผิวน้ำไร้คนขับเหล่านี้สามารถทำงานด้วยระบบอัตโนมัติทั้งหมดหรือควบคุมจากระยะไกลจากเรือคุ้มกันหรือฐานที่อยู่บนบกได้ จึงไม่จำเป็นต้องมีบุคลากรบนเรือและสามารถปฏิบัติการในสภาพอากาศที่เลวร้ายได้ ทั้งยังเป็นทางเลือกที่คุ้มค่ากว่าเรือที่ต้องมีลูกเรือประจำการ

ญี่ปุ่นกำลังร่วมมือกับกองทัพเรือสหรัฐอเมริกา ซึ่งก็กำลังพัฒนากองเรือผิวน้ำไร้คนขับที่ได้รับการขนานนามว่ากองเรือผีด้วยเช่นกัน ทั้งญี่ปุ่นและสหรัฐฯ ซึ่งเป็นพันธมิตรกันมายาวนานกำลังดำเนินการฝึกซ้อมเรือผิวน้ำไร้คนขับร่วมกันเพื่อเพิ่มการประสานงานกันของกองเรือ นายนากีกล่าวว่า กองทัพเรือสหรัฐฯ มีบทบาทสำคัญต่อการสร้างนวัตกรรมทางเทคโนโลยีในขณะที่ญี่ปุ่นพัฒนาเรือผิวน้ำไร้คนขับ รวมถึงการพัฒนาขีดความสามารถใหม่ ๆ เช่น ปัญญาประดิษฐ์และการคำนวณเชิงควอนตัม “ซึ่งสามารถใช้เพื่อพัฒนาความทนทานและระบบเซ็นเซอร์ของยานพาหนะอัตโนมัติได้”

ญี่ปุ่นกำลังร่วมมือกับผู้รับเหมาเจเอ็มยู ดีเฟนซ์ ซิสเทม ซึ่งได้ส่งมอบเรือผิวน้ำไร้คนขับสำหรับการทดสอบบนเรือฟริเกตชั้นโมกามิรุ่นใหม่ล่าสุดของกองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลญี่ปุ่นใน พ.ศ. 2566 เรือฟริเกตนี้จะทำหน้าที่เป็นเรือแม่สำหรับเรือใต้น้ำและเรือกำจัดทุ่นระเบิดไร้คนขับ เจเอ็มยู ดีเฟนซ์ ซิสเทม ได้เริ่มการทดสอบเรือผิวน้ำไร้คนขับใน พ.ศ. 2564

นายนากีกล่าวว่า การแข่งขันระดับโลกในเทคโนโลยีเรือผิวน้ำไร้คนขับจะเปลี่ยนแปลงความมั่นคงในภูมิภาค โดยมุ่งเน้นไปที่การพัฒนาระบบที่มีความซับซ้อน ราคาไม่แพง และสามารถทดแทนได้

ด้วยงบประมาณกว่า 5.78 พันล้านบาท (ประมาณ 160 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) สำหรับการวิจัยและพัฒนาใน พ.ศ. 2567 ญี่ปุ่นกำลังเปลี่ยนไปใช้เรือผิวน้ำไร้คนขับที่สามารถตรวจจับภัยคุกคามและรวบรวมข่าวกรองด้วยเทคโนโลยีการนำทางใต้น้ำ

“เรากำลังก้าวเข้าสู่ยุคที่กลุ่มโดรนและยานพาหนะไร้คนขับจะเป็นเครื่องมือสำคัญในการมีส่วนร่วมด้านความมั่นคงทางทะเลในอินโดแปซิฟิกและที่อื่น ๆ” นายนากีกล่าว

ฐิสันกา สิริปาลา เป็นผู้สื่อข่าวสมทบของ ฟอรัม รายงานจากกรุงโตเกียว