เกิดข้อพิพาททางอาณาเขตท่ามกลางมิตรภาพ “ไร้ขีดจำกัด” ระหว่างจีนและรัสเซีย

เจ้าหน้าที่ ฟอรัม
“แผนที่มาตรฐาน” ของสาธารณรัฐประชาชนจีนประจำ พ.ศ. 2566 ก่อให้เกิดการประท้วงอีกครั้งจากการอ้างสิทธิ์ในพื้นที่ทะเลจีนใต้เกือบทั้งหมดที่ถูกตัดสินให้เป็นโมฆะมายาวนานแล้ว ตลอดจนการอ้างสิทธิ์ในรัฐอรุณาจัลประเทศของอินเดียและอาณาเขตที่มีข้อพิพาทอื่น ๆ อย่างไรก็ตาม การอ้างสิทธิ์ในอธิปไตยเหนือเกาะแห่งหนึ่งบริเวณชายแดนรัสเซียโดยไม่คาดคิดนั้นได้แสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของรัฐบาลจีนที่มีต่อการยึดครองอาณาเขต แม้จะเป็นดินแดนของหุ้นส่วนที่ใกล้ชิดที่สุดของตนเองก็ตาม
นายสี จิ้นผิง เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน และนายวลาดีมีร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย ได้ประกาศเมื่อต้น พ.ศ. 2565 ว่าความร่วมมือของจีนและรัสเซียนั้น “ไร้ขีดจำกัด” ซึ่งเป็นเวลาไม่ถึงหนึ่งเดือนก่อนที่นายปูตินจะรุกรานยูเครนโดยไร้เหตุสมควร ดูเหมือนจะมีข้อพิพาททางพรมแดนเกิดขึ้นท่ามกลางความสัมพันธ์ดังกล่าว
ในช่วงไม่กี่วันหลังจากที่จีนได้เผยแพร่แผนที่ประจำ พ.ศ. 2566 รัสเซียได้ปฏิเสธการอ้างสิทธิ์ของรัฐบาลจีนในเกาะบอลชอย อุสซูริสกีทั้งหมด ตามรายงานของนิตยสารนิวส์วีค เกาะที่รู้จักกันในชื่อ เกาะเฮยเสียจื่อ หรือแปลว่าหมีดำในภาษาจีนนี้ ตั้งอยู่ ณ จุดที่แม่น้ำบริเวณชายแดนสองสายอย่างแม่น้ำอุสซูรีและแม่น้ำอามูร์มาบรรจบกัน หลังจากมีข้อพิพาททางดินแดนมานานกว่าศตวรรษ รัสเซียได้ยกพื้นที่ครึ่งหนึ่งของเกาะดังกล่าวให้แก่จีนใน พ.ศ. 2551 ไม่เพียงแค่นั้น รัฐบาลรัสเซียยังทิ้งฐานทัพไว้ในพื้นที่นั้นและมอบเกาะทาราบารอฟที่อยู่ใกล้เคียงให้อีกด้วย จีนจึงยินยอมตกลงที่จะไม่เรียกร้องดินแดนอื่นใดจากรัสเซียเพิ่มอีก ตามรายงานของนิตยสารนิวส์วีค
“ในตอนนี้ ปัญหาพรมแดน … ได้รับการแก้ไขเรียบร้อยแล้ว” ตามประกาศ ณ เวลานั้นของปราฟดา เว็บไซต์ข่าวของรัสเซีย
หลังจากการอ้างสิทธิ์ครั้งล่าสุดของจีนเหนือเกาะทั้งเกาะ กระทรวงการต่างประเทศรัสเซียได้ระบุว่าปัญหาดังกล่าวมีข้อยุติไปตั้งแต่กว่าทศวรรษที่แล้ว และปฏิเสธข้อเสนอแนะใด ๆ ที่ให้พิจารณาข้อพิพาทนั้นอีกครั้ง ตามรายงานของนิตยสารนิวส์วีค
แม้ว่าการประท้วงของรัสเซียต่อแผนที่ของจีนนั้นเป็นไปอย่างเงียบเชียบ ทว่าประเทศอื่น ๆ ที่ได้รับผลกระทบต่างแสดงความตื่นตระหนกต่อการรุกรานอย่างกว้างขวางที่แสนคุ้นเคยนี้ของรัฐบาลจีน
ฟิลิปปินส์อ้างถึงคำตัดสินของศาลระหว่างประเทศใน พ.ศ. 2559 ที่ตัดสินให้การอ้างสิทธิ์ของจีนในทะเลจีนใต้เป็นโมฆะ รัฐบาลฟิลิปปินส์ได้เริ่มดำเนินแผนการเปิดโปงการคุกคามลูกเรือประมงฟิลิปปินส์และปฏิบัติการทางทหารของจีนในเขตเศรษฐกิจพิเศษ ในการตอบโต้ต่อแผนที่ดังกล่าว ฟิลิปปินส์ได้เรียกร้องให้จีน “ดำเนินการอย่างมีความรับผิดชอบและปฏิบัติตามภาระผูกพันภายใต้อนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทางทะเล รวมถึงคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการที่ถือว่าเป็นที่สุดและมีผลผูกพันใน พ.ศ. 2559”
กระทรวงการต่างประเทศมาเลเซียได้ปฏิเสธแผนที่ดังกล่าว โดยระบุว่าแผนที่นี้รุกล้ำพื้นที่ทางทะเลของมาเลเซียในรัฐซาบาห์และรัฐซาราวัก เวียดนามระบุว่าอาณาเขตที่ไม่ถูกต้องของจีนละเมิดอธิปไตยของรัฐบาลเวียดนามในภูมิภาคทางทะเลตามที่กำหนดโดยอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทางทะเล การอ้างสิทธิ์ของจีนเหนือหมู่เกาะนาตูนาของอินโดนีเซียทำให้เกิดการประท้วงจากรัฐบาลอินโดนีเซีย โดยกระทรวงการต่างประเทศอินโดนีเซียระบุว่า “การแบ่งเขตและการอ้างสิทธิ์ใด ๆ ที่เกิดขึ้นจะต้องเป็นไปตามอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทางทะเล”
นอกจากนี้ อินเดียยังได้ยื่นเรื่องร้องเรียนต่อรัฐบาลจีนเกี่ยวกับแผนที่ฉบับล่าสุด โดยระบุว่าการอ้างสิทธิ์ในดินแดนดังกล่าวไม่อยู่บนพื้นฐานใด ๆ เลย ตามรายงานของบีบีซี แผนที่แสดงการอ้างสิทธิ์ในรัฐอรุณาจัลประเทศทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดียและที่ราบสูงอักไสชินที่เป็นข้อพิพาทในภูมิภาคกัศมีร์ที่ปกครองโดยรัฐบาลจีน