นพ. หลี่ เหวินเลี่ยง เตือนเราถึงความจริงเกี่ยวกับโควิดโดยไม่เซ็นเซอร์และบิดเบือน

เจ้าหน้าที่ ฟอรัม

สาธารณรัฐประชาชนจีนกำลังเปลี่ยนผ่านสู่ยุคใหม่ของการแพร่ระบาดของโควิด-19 ตั้งแต่ช่วงปลาย พ.ศ. 2565 เป็นต้นมา พรรคคอมมิวนิสต์จีนได้ยกเลิกนโยบาย “โควิดเป็นศูนย์” ที่เข้มงวดของประเทศ ภายหลังการประท้วงของประชาชนทั่วประเทศจีนอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน แม้ว่าการยกเลิกมาตรการปิดเมืองจะส่งผลให้ชีวิตประจำวันเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง แต่ประเทศจีนกำลังประสบกับจำนวนผู้ติดเชื้อที่เพิ่มสูงขึ้น โดยตัวเลขผู้เสียชีวิตอาจสูงถึงหลักแสนคน ตามการคาดการณ์ต่าง ๆ

โศกนาฏกรรมข้างต้นและความพยายามของพรรคคอมมิวนิสต์ในการเซ็นเซอร์ ปราบปราม และบิดเบือนความจริงที่เพิ่มขึ้น ทำให้นึกถึงพลเมืองรายหนึ่ง นั่นคือ นพ. หลี่ เหวินเลี่ยง นายแพทย์จากเมืองอู่ฮั่นคนดังกล่าวเป็นคนกลุ่มแรกที่เตือนถึงอันตรายของไวรัสและเป็นหนึ่งในผู้ที่ตกเป็นเหยื่อรายแรก ผู้แจ้งเบาะแสวัย 34 ปีรายนี้เสียชีวิตในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563

นพ. หลี่พบเชื้อไวรัสครั้งแรกในช่วงปลาย พ.ศ. 2562 ในเมืองอู่ฮั่น ซึ่งต่อมาโควิด-19 ได้รับการยืนยันตามที่รายงานครั้งแรก ข้อความเตือนเกี่ยวกับ “ไวรัสเหมือนโรคซาร์ส” ที่เขาส่งไปยังเพื่อนร่วมงานในแชทส่วนตัวได้กลายเป็นกระแสไปทั่ว และเจ้าหน้าที่พรรคมิวนิสต์จีนได้สั่งให้เขาลงนามในคำสารภาพว่าข้อความดังกล่าวเกี่ยวกับไวรัสเป็นความเท็จ ทางการจีนปฏิเสธว่าไวรัสแพร่กระจายโดยการสัมผัส แม้จะมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่ขัดแย้งกันก็ตาม

อย่างไรก็ตาม นพ. หลี่และแพทย์โรงพยาบาลกลางอู่ฮั่นคนอื่น ๆ เห็นสัญญาณของการติดเชื้อที่รุนแรง “เมื่อข่าวนี้เผยแพร่ออกไป แพทย์สองสามคนในสำนักงานของฉันรู้สึกไม่พอใจ และพูดว่า ‘จะไม่มีการแพร่เชื้อจากมนุษย์ได้อย่างไร'” เพื่อนร่วมงานคนหนึ่งของนพ. หลี่ กล่าวกับหนังสือพิมพ์เดอะนิวยอร์กไทมส์ “ทั้งครอบครัวมารักษาที่ห้องฉุกเฉินของเราด้วยโรคเดียวกัน”

แม้ทางการจีนจะอ้างว่าไม่มีบุคลากรทางการแพทย์คนใดติดเชื้อ แต่ นพ. หลี่ ก็ติดเชื้อไวรัสและเสียชีวิตในหลายสัปดาห์ต่อมา หลังจากโพสต์เรื่องราวของเขาลงบนเว่ยป๋อขณะพักรักษาตัวในโรงพยาบาล นพ. หลี่ ได้กลายเป็นสัญลักษณ์แห่งการพูดความจริงในจีน แม้ว่าพรรคคอมมิวนิสต์จีนจะพยายามปิดปากเขาก็ตาม ขณะที่การแพร่ระบาดขยายวงกว้าง ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตจำนวนมากยังคงมีส่วนร่วมกับบัญชีเว่ยป๋อของ นพ. หลี่ โดยโพสต์เรื่องราวความโดดเดี่ยว ความเปล่าเปลี่ยว ความคับข้องใจ และความกลัว (ภาพ: ผู้คนเข้าร่วมการไว้ทุกข์ให้แก่ นพ. หลี่ เหวินเลี่ยง ในฮ่องกง เมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563)

เมื่อจำนวนผู้ติดเชื้อเพิ่มขึ้น ผู้ใช้สื่อสังคมออนไลน์จะกลับมาพูดถึงบัญชีของ นพ. หลี่ “นพ. หลี่ ในช่วงสามปีที่ผ่านมา ฉันมักจะคิดถึงคุณช่วงกลางคืน ฉันน้ำตาไหลทุกครั้ง” บุคคลหนึ่งโพสต์ ตามรายงานของเอ็นบีซี นิวส์

นับตั้งแต่ข้อจำกัดได้รับการผ่อนปรน พรรคคอมมิวนิสต์จีนได้สั่งหยุดการตรวจหาโรคเป็นวงกว้างและเปิดเผยจำนวนผู้ติดเชื้ออย่างเป็นทางการที่ต่ำมากจนก่อให้เกิดความสงสัยใหม่ ๆ ตัวเลขดังกล่าวไม่ได้แสดงถึง “ผลกระทบที่แท้จริงของโรคระบาดในแง่ของการเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล การเข้ารับการรักษาในห้องดูแลผู้ป่วยหนัก และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในแง่ของการเสียชีวิต” ดร. ไมเคิล ไรอัน ผู้อำนวยการบริหารโครงการเหตุฉุกเฉินขององค์การอนามัยโลก กล่าวในเดือนมกราคม พ.ศ. 2566 ตามรายงานของบีบีซี

ในเดือนเดียวกันนั้น รัฐบาลเกาหลีใต้ได้ประกาศแผนการจำกัดวีซ่าระยะสั้นสำหรับนักท่องเที่ยวที่เดินทางจากจีน หลังจากมีการยืนยันว่าผู้ติดเชื้อรายใหม่ในเกาหลีใต้จำนวนมากถึงร้อยละ 80 เดินทางมาจากจีน แทนที่จะแสดงความโปร่งใสและแบ่งปันข้อมูลที่สามารถช่วยให้ประเทศอื่น ๆ จัดการกับความเสี่ยงได้ พรรคคอมมิวนิสต์จีนกลับใช้วิธีเบี่ยงประเด็น โดยรัฐบาลจีนกล่าวหาว่าเกาหลีใต้เลือกปฏิบัติ ตามรายงานของซีเอ็นบีซี

ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2566 หน่วยงานจัดการทางไซเบอร์ของจีนได้ออกมาเตือนว่าจะมีการปราบปราม “ข้อมูลปลอม” และ “ข่าวลือออนไลน์ที่เกี่ยวข้องกับการแพร่ระบาด” โดยมีจุดประสงค์เพื่อ “ป้องกันการหลอกลวงประชาชนและทำให้เกิดความตื่นตระหนกในสังคม” ตามรายงานของหนังสือพิมพ์เดอะการ์เดียน  หนังสือพิมพ์เซาท์ไชน่ามอร์นิ่งโพสต์รายงานว่า เว่ยป๋อได้สั่งระงับบัญชีมากกว่า 1,000 บัญชีในความผิดฐาน “ยุยงให้เกิดความขัดแย้ง” และตั้งข้อกล่าวหาที่เกี่ยวข้องกับการแพร่ระบาด

ภาพจาก: ดิแอสโซซิเอทเต็ด เพรส