กระบอกเสียงแผนก

การสร้างพันธมิตรด้านความมั่นคงทางทะเลอย่างราบรื่นในอินโดเอเชียแปซิฟิก

พล.ร.ท. (เกษียณอายุราชการ) ฮิเดอากิ คาเนดะ
กองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลแห่งประเทศญี่ปุ่น

การขยายอำนาจทางการเมือง เศรษฐกิจและทหารอย่างรวดเร็วของจีนในอินโดเอเชียแปซิฟิกส่งผลให้ภูมิภาคนี้มีทั้งโอกาสและความท้าทาย การเพิ่มศักยภาพของของกองทัพอย่างรวดเร็วและพฤติกรรมที่เป็นการยืนกรานของจีนอาจทำให้ความตึงเครียดเพิ่มระดับขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีข้อพิพาททางทะเลในภูมิภาค และอาจก่อให้เกิดผลเสียอย่างรุนแรง

นโยบายการปิดกั้นตนเองโดยสิ้นเชิงหรือการแยกตัวของจีนเป็นสิ่งที่ไม่เหมาะสมและไม่ใช่วิธีที่สร้างสรรค์ ประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคควรหันมาพัฒนาความร่วมมือระหว่างกันเพื่อกดดันให้รัฐบาลจีนมีความรับผิดชอบและปฏิบัติตามกฎหมายและบรรทัดฐานระหว่างประเทศที่มีอยู่ ประเทศเหล่านี้ยังต้องกำหนดวิธีป้องกันเพื่อจะสามารถปกป้องตนเองจากความเสื่อมถอยของสภาพแวดล้อมด้านความมั่นคงในภูมิภาค

ในขณะเดียวกัน ประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคควรใช้ทุก ๆ โอกาสที่จะดึงจีนให้เข้าร่วมการเจรจาในระดับทวิภาคีและพหุภาคีเพื่อหลีกเลี่ยงอันตรายจากการปะทะกันทางทะเลโดยไม่ได้ตั้งใจ ป้องกันการเพิ่มศักยภาพของกองทัพมากจนเกินควรหรือการแข่งขันด้านอาวุธอย่างไร้เหตุผล และส่งเสริมลักษณะนิสัยเชิงร่วมมือระหว่างบรรดากองทัพ
ต่าง ๆ ในภูมิภาค การเพิ่มความโปร่งใสและมาตรการสร้างความเชื่อมั่นจะเป็นสิ่งสำคัญในการบรรลุวัตถุประสงค์เหล่านี้

ในบริบทนี้ สิ่งที่จำเป็นที่สุดคือ จีนและประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาคต้องสร้างกลไกการสื่อสารร่วมกันทางทะเลและทางอากาศ ซึ่งรวมถึงการจัดการเจรจาอย่างสม่ำเสมอ การจัดตั้งสายด่วนเพื่อรับมือกับวิกฤตการณ์ และการสร้างระบบการสื่อสารทางทหารร่วมกัน จีนและญี่ปุ่นคาดว่าจะลงนามในข้อตกลงดังกล่าวในอนาคตอันใกล้นี้

ภูมิภาคอินโดเอเชียแปซิฟิกต้องเผชิญกับปัญหาหลากหลายประการทั้งในรูปแบบเดิมและรูปแบบใหม่ ปัญหาความมั่นคงทางทะเลมีความสำคัญอย่างยิ่งและต้องได้รับการแก้ไขโดยผู้เล่นในระดับภูมิภาค บรรดาประเทศต่าง ๆ ควรเน้นย้ำถึงความจำเป็นในการเคารพและการปฏิบัติตามกฎหมายและแนวปฏิบัติทางทะเลระหว่างประเทศซึ่งรวมถึงอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทางทะเล นอกจากนี้ ประเทศต่าง ๆ ควรเน้นความสำคัญของเสรีภาพในการเดินเรือและความมั่นคงในเส้นทางเดินเรือ สิ่งเหล่านี้คือองค์ประกอบสำคัญยิ่งในการขยายธุรกิจการค้าอย่างปลอดภัยตลอดเส้นทางเดินเรือในภูมิภาค

บรรดาประเทศส่วนใหญ่ในภูมิภาคเชื่อมั่นอย่างยิ่งว่าจีน ซึ่งมีความทะเยอทะยานที่จะเป็นชาติมหาอำนาจทางทะเลที่แข็งแกร่ง ควรมีพฤติกรรมเชิงรุกมากขึ้นในเรื่องการเคารพแนวปฏิบัติที่เป็นบรรทัดฐานและกฎหมายทางทะเล แต่พฤติกรรมแบบยืนกรานของจีนในทะเลจีนใต้และทะเลจีนตะวันออกทำให้เกิดความไม่พอใจอย่างยิ่งในภูมิภาคและทำให้ประเทศเพื่อนบ้านมีความระมัดระวังมากขึ้น

ในทำนองเดียวกัน ประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคก็ต้องการให้สหรัฐอเมริกาให้สัตยาบันต่ออนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทางทะเลโดยเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ การที่ประเทศติดทะเลทั้งหมดในอินโดเอเชียแปซิฟิกเข้าร่วมในอนุสัญญาดังกล่าวและให้ความเคารพและปฏิบัติตามอนุสัญญานี้อย่างจริงใจ จะเป็นรากฐานสำคัญในการแก้ไขปัญหาหรืออย่างน้อยก็ช่วยในการจัดการกับข้อพิพาททางทะเลส่วนใหญ่ในภูมิภาค

การสร้างพันธมิตรด้านความมั่นคงทางทะเล

ในขณะเดียวกัน ประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคก็ควรพยายามที่จะสร้างกลไกอันยืดหยุ่นเพื่อความร่วมมือด้านความมั่นคงทางทะเลร่วมกัน การสร้างความเชื่อมั่นผ่านการเจรจาอย่างเป็นทางการและการแบ่งปันข้อมูล ตลอดจนการฝึกด้านการรักษาความมั่นคงทางทะเลในเชิงร่วมมือเพื่อรับมือกับภัยคุกคามร่วมกันจะทำให้เกิดเสถียรภาพในภูมิภาค เพราะปฏิสัมพันธ์ดังกล่าวจะช่วยป้องกันการเข้าใจผิด ลดความไม่ไว้วางใจ และขยายขอบเขตผลประโยชน์ร่วมกัน

ประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคได้แสดงให้เห็นแล้วถึงความร่วมมือด้านความมั่นคงทางทะเลร่วมกันในการต่อสู้กับภัยคุกคามทางทะเลในรูบแบบใหม่ และได้สร้างความพยายามเชิงร่วมมือในการแก้ไขข้อกังวลร่วมกันเช่น การต่อต้านโจรสลัด การต่อสู้กับการค้าที่ผิดกฎหมายและการป้องกันการแพร่กระจายของอาวุธที่มีอานุภาพทำลายล้างสูง ภูมิภาคนี้ยังแสวงหาความร่วมมือมากขึ้นในการช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมและการบรรเทาภัยพิบัติ เนื่องจากอินโดเอเชียแปซิฟิกมีความเสี่ยงที่จะเกิดแผ่นดินไหว พายุไต้ฝุ่นและภัยพิบัติอื่น ๆ ประเทศส่วนใหญ่ในอินโดเอเชียแปซิฟิกต้องการให้บรรดาชาติมหาอำนาจทางทะเลที่มีความน่าเชื่อถือในภูมิภาค เช่น ญี่ปุ่น ออสเตรเลีย อินเดียและสหรัฐอเมริกามีบทบาทสำคัญมากขึ้นในด้านเหล่านี้

ญี่ปุ่นวางแผนที่จะให้ฟิลิปปินส์เช่าเครื่องบินบีชคราฟต์ ทีซี-90 คิง แอร์ ห้าลำ ซึ่งมีความคล้ายคลึงกับเครื่องบินฝึก ทีซี-90 ของกองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลแห่งประเทศญี่ปุ่นดังที่เห็นในภาพนี้ รอยเตอร์
ญี่ปุ่นวางแผนที่จะให้ฟิลิปปินส์เช่าเครื่องบินบีชคราฟต์ ทีซี-90 คิง แอร์ ห้าลำ ซึ่งมีความคล้ายคลึงกับเครื่องบินฝึก ทีซี-90 ของกองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลแห่งประเทศญี่ปุ่นดังที่เห็นในภาพนี้ รอยเตอร์
นายชินโซ อะเบะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น (ขวา) ทักทายนายรีอามิซาร์ด รีอาคูดู รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมอินโดนีเซีย (ซ้าย) และนางเรตโน มาร์ซูดี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศอินโดนีเซีย ที่กรุงโตเกียว เมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2558 เจ้าหน้าที่ระบุว่าญี่ปุ่นและอินโดนีเซียตกลงที่จะเริ่มการเจรจาในเรื่องการโอนถ่ายเทคโนโลยีด้านการป้องกันประเทศให้กับรัฐบาลอินโดนีเซียเพื่อช่วยลดความตึงเครียดในทะเลจีนใต้ เอเอฟพี/เก็ตตี้อิมเมจ
นายชินโซ อะเบะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น (ขวา) ทักทายนายรีอามิซาร์ด รีอาคูดู รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมอินโดนีเซีย (ซ้าย) และนางเรตโน มาร์ซูดี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศอินโดนีเซีย ที่กรุงโตเกียว เมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2558 เจ้าหน้าที่ระบุว่าญี่ปุ่นและอินโดนีเซียตกลงที่จะเริ่มการเจรจาในเรื่องการโอนถ่ายเทคโนโลยีด้านการป้องกันประเทศให้กับรัฐบาลอินโดนีเซียเพื่อช่วยลดความตึงเครียดในทะเลจีนใต้ เอเอฟพี/เก็ตตี้อิมเมจ

ชาติมหาอำนาจทางทะเลที่มีความน่าเชื่อถือในภูมิภาคเหล่านี้คือผู้เล่นสำคัญในการรักษาความมั่นคงและการป้องกันทางทะเลในอินโดเอเชียแปซิฟิก ตลอดจนการแบ่งปันผลประโยชน์อันหลากหลายร่วมกันและมองว่าการรักษามั่นคงและความเจริญรุ่งเรืองในภูมิภาคคือบริการสาธารณะในภูมิภาค ประเทศเหล่านี้มีความมุ่งมั่นและความสามารถในการส่งเสริมความมั่นคงและเสถียรภาพในภูมิภาคแม้จะมีความแตกต่างกันในด้านนโยบายและขีดความสามารถทางทะเล โดยทั่วไปแล้ว ประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาคก็ต้อนรับโครงการต่าง ๆ ของชาติมหาอำนาจทางทะเลเหล่านี้เป็นอย่างดี ดังนั้น การสร้างพันธมิตรด้านความมั่นคงทางทะเลอย่างราบรื่นที่สุดเท่าที่จะทำได้ในหมู่ชาติมหาอำนาจที่มีความรับผิดชอบเหล่านี้จึงควรเป็นปัจจัยสำคัญหลัก ๆ ในการสร้างความร่วมมือด้านความมั่นคงและการป้องกันในภูมิภาค

ชาติมหาอำนาจทางทะเลที่มีความรับผิดชอบเหล่านี้ควรสร้างความร่วมมือในหมู่ชาติมหาอำนาจด้วยกันและกับประเทศเพื่อนบ้านอื่น ๆ ที่มีขนาดเล็กกว่า เพื่อจัดการกับความท้าทายต่าง ๆ ทั้งในรูปแบบเดิมและรูปแบบใหม่ในด้านการรักษาความมั่นคงทางทะเล การสร้างความร่วมมือดังกล่าวไม่จำเป็นต้องอยู่ในรูปของการเป็นพันธมิตรอย่างเป็นทางการ แต่อาศัยเครือข่ายพันธมิตรด้านความมั่นคงทางทะเลเชิงร่วมมือของภาคีขนาดเล็กที่จะสามารถทำงานร่วมกันได้อย่างราบรื่นทั้งหมด พันธมิตรเหล่านี้จะมีความสัมพันธ์ที่ยืดหยุ่นและรักษาความมั่นคงทางทะเลโดยรวมด้วยความสมัครใจเพื่อเป็นบริการสาธารณะในภูมิภาค

การสร้างความร่วมมือด้านความมั่นคงทางทะเลที่มีประสิทธิภาพนั้น ประเทศต่าง ๆ ที่มีขนาดเล็กกว่าในภูมิภาคที่มีผลประโยชน์ร่วมกันควรรวมตัวกันเป็นภาคีขนาดเล็กที่มุ่งเน้นการรักษาความมั่นคงทางทะเล ตัวอย่างเช่น การสร้างความร่วมมือในอนุภูมิภาคโดยใช้ประโยชน์จากความจำเป็นทางด้านภูมิศาสตร์และยุทธศาสตร์ที่มีลักษณะเฉพาะ พันธมิตรเหล่านี้จะต้องได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐอเมริกาซึ่งรวมถึงกองทัพเรือสหรัฐฯ และชาติมหาอำนาจทางทะเลอื่น ๆ ที่มีความรับผิดชอบในภูมิภาค นั่นคือ ออสเตรเลีย อินเดียและญี่ปุ่น

พันธมิตรด้านความมั่นคงทางทะเลเหล่านี้ควรได้รับการจัดตั้งขึ้นโดยส่งเสริมให้ชาติต่าง ๆ ที่มีความเหมาะสมมาเข้าร่วมให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้เพื่อสร้างเครือข่ายพันธมิตรที่เป็นลำดับชั้นและมีความราบรื่นทั่วทั้งอินโดเอเชียแปซิฟิก อย่างไรก็ตาม พันธมิตรแต่ละกลุ่มควรอยู่ในรูปของภาคีขนาดเล็กที่มีเพียงไม่กี่ประเทศเพื่อจะสามารถสร้างความสอดคล้องได้ภายในกลุ่ม เครือข่ายพันธมิตรที่เชื่อมโยงกันหลวม ๆ อย่างลงตัวนี้อาจช่วยให้เกิดเสถียรภาพขึ้นในภูมิภาค

พล.ร.ท. ฮิเดอากิ คาเนดะ เป็นนายทหารเกษียณอายุราชการที่ปฏิบัติหน้าที่ในกองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลแห่งประเทศญี่ปุ่นในช่วงปี พ.ศ. 2511 ถึง พ.ศ. 2542 ปัจจุบัน พล.ร.ท. คาเนดะเป็นผู้อำนวยการสถาบันโอกาซากิและนักวิชาการพิเศษของสถาบันกิจการระหว่างประเทศแห่งญี่ปุ่น บทความนี้ได้รับการเรียบเรียงใหม่เพื่อให้เหมาะสมกับการนำเสนอในครั้งนี้ และได้รับอนุญาตจากโครงการเพื่อความโปร่งใสในการเดินทะเลในเอเชียให้ตีพิมพ์ซ้ำได้

บทความที่เกี่ยวข้อง

ใส่ความเห็น

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องข้อมูลจำเป็นถูกทำเครื่องหมาย *

Back to top button